Әктас жене карбонаттар Әктас пен карбонаттардың табиғатта таралуы

Табиғи шөгінділер әртүрлі қышқылдыққа ие, бірақ орташа рН = 5,6. рH < 5,6 болатын қышқыл жауын-шашын, әсіресе рН мәні 5,1-ден төмен түссе, елеулі қатер тудырады. Төменде қышқылдың жауын-шашынның негізгі кері әсерлері көрсетілген:

• 
  мүсіндерге, ғимараттарға, зақым келтіру;
  

СаСО_3(қ) + Н₂СО_3(ер) Са(НСО₃)_2(ер)

Егер қышқылдық жаңбыр құрамында басқа қышқылдар болса, мысалы азотты қышқыл, онда келесі реакция орын алады:

СаСО_3(қ) + 2НNО_2(ер) Са(NO₂)_2(ер) + CO_2(г) + H₂O_(с)

- көлдер мен өзендерде балық, су өсімдіктері мен микроорганизмдердің өлімі;

- лосось және форельдің судың pH <5,5 кезінде көбейу мүмкіндігі азайады;

- су айдындарының рН<6-8 төмендеуі фитопланктонның көптеген түрлерінің өнімділігінің төмендеуіне немесе жойылуына алып келеді;

- судың рН мәні 5,7 мен 5,4 аралығына дейін төмендесе, онда көлдегі азот айналымы бұзылады;

- қышқылдық жаңбырдың әсерінен топырақтағы кальций, натрий және басқада қоректік заттардың шайылуы, биік өсетін ағаштар, әсіресе қылқан жапырақтардың әлсіреуіне немесе өлуіне алып келеді;

- топырақ түбіндегі шөгінділерден алюминий, қорғасын, сынап және кадмий иондарының қышқылдық жаңбырда еріп босатылуынан, ағаштардың тамырлары зақымданып, көптеген балықтар түрлері өледі;

- қызанақ, соя, бұршақ, шпинат, сәбіз және мақта сияқты мәдени өсімдіктердің өсуін баяулатады;