1-сурет. Жал пы уни вер си тет мо де лі
ЖОО-да Аме ри ка ның дәуірі нен бас тап, теория лық бі лім мен
тәр бие нің бі рі гуі бас тал ды. Дог ма лық бі лім ді мең гер ту, ан ти ка-
лық фи ло со фия аума ғы на кі рік ті ру мә се ле ле рін ке ңі нен иге ру
қа лып тас ты. Ба тыс тық дәс түр лі уни вер си тет те рі нің мақ сат та ры:
теория лық бі лім мен әлеу мет тік тәр бие бе ру жә не бі ті ру ші лер-
ді өмір ге даяр лау. Теория лық жә не әлеу мет тік прак ти ка лық қы-
зы ғу шы лық тар уни вер си тет тің бі лі мін да мы та ды. Уни вер си тет
қа быр ға сын да әлеу мет тік инс ти тут тың ғы лым, бі лім, мә де ниет
сияқ ты үш тү рі көр се тіл ген. Со ны мен бір ге шы ғар ма шы лық жұ-
мыс тар да уни вер си тет тер де жү зе ге асы ры лу да, яғ ни оқу, бі лім,
тәр бие ғы лы ми шы ғар ма шы лық пен бір ге қа лып та су да жә не де
тәр бие өз ал ды на әлеу мет тен ді ру, өзі нің же ке тұл ға сын қа лып тас-
ты ру, оның мә де ни дү ниесін қа лып тас ты ру сын ды та лап тар қояды.
2.1.2. Жо ға ры мек теп пе да го ги ка сы ның не гіз гі ка те го рияла ры мен әдіс на ма сы Қай ғы лым бол ма сын өзін дік ка те го рияла ры мен не гіз де ле ді.
Сол сияқ ты жо ға ры мек теп пе да го ги ка сы ның ка те го рияла ры на
оқы ту, тәр бие леу, бі лім бе ру, пе да го ги ка лық про цесс ұғым да-
рын жат қы за мыз.
Тәр бие оқы ту-тәр бие леу ме ке ме ле рі мен ұйым
жағ дайын да жү зе ге асы ры ла тын пе да го ги ка лық про цесс ре тін де
тү сін ді рі ле ді. Алай да бұл оның кә сі би қыз мет тұр ғы сын да ға на
қам тыл ған. Тәр бие кең ма ғы на да – қо ғам дық өмір дің өш пей-
т ін, мәң гі ка те го риясы. Қо ғам дық-та ри хи қа рым-қа ты нас тың си-
28
Доминантты білім гуманитарлық жаңашыл парадигманы қалыптастырды
немесе ЖОО
-
дағы білім моделі: а) дәстүрлі немесе классикалық
;
ә
)
рационалды
болып жүзеге асырылды.
Жаңашыл гуманитарлық парадигманың ЖОО
-
дағы басты мақсаты
–
адам
-
ның қоғамда өз орнын табуы, соған бейімделуі, қарым
-
қатынасы. Соңында бі
-
лімді өзінің жеке өмірінің құндылықтарында пайдалана білуі
.
Әртүрлі университеттерде білімнің дамуы да әртүрлі. Ең басты қойылған
шарт
:
сол берілген параметрлердің өзгеруі
,
яғни жоғары да айтылған мәселе
-
лерде олардың дамуына назар аудару тек ішкі жағдайға ғана емес, университет
-
тердің әртүрлілігіне де көңіл бөлу
.
Бұл тұрғыда Ж.Р. Баширова пайда болған
модельдерді: Гумбольд моделі
,
еуропалық
,
америкалық, Кеңес дәуірі мен Қа
-
зақстан моделі деп бөліп қарастырған
.
д
а
м
у
ы