Электр станциялары, желілер және жүйелер туралы жалпы мәліметтер

Жылуландыру станциялары.
Жылу электр орталықты өнеркәсіп мекемелерімен 
қалаларды жылу және электр энергиямен орталықтан жабдықтау үшін арналған. Олар 
конденсациялы электр станциясынан өндіріс, жылыту, вентеляция және ыстық сумен 
жабдықтау мұқтаждықтау үшін бу құбырларында "өндіріліп шығарылған" жылуды 
пайдаланумен өзекшеленеді. Электр мен жылу энергиясын осыдан конбинирленген өңдеу 
кезінде отын бөлек электр жабдықталумен салыстырғанда едәуір үнемделеді, яғни электр 
энергияларды конденсациялы электр станцияларда өңдеу мен жылуды жергілікті 
қазандықтардан алу арқылы. Сондықтан ЖЭО тәрізді станциялар жылуды көп тұтынатын 
аудандар мен қалаларда кеңінен тараған. 
Қуатты қала ЖЭО-ның әрекет ету радиусы – жылыту үшін ыстық сумен жабдықтау - 
10 км-ден аспайды. Қаладан тыс ЖЭО-тар суды аса жоғары бастапқы температурада 30 км-
ге дейінгі қашықтыққа береді. Қысымы 0,8—1,6 МПа өндірістік процестер буы 2—3 км-
ден асық жерге берілмейді. Жылу жүктемесінің орташа тығыздығы кезінде ЖЭО-ның қуаты 
әдеттте 300-500 МВт-тан аспайды. Тек ең үлкен қалаларда ғана (Мәскеуде, Ленинградта) 
үлкен тығыздықты жүктемеде ғана 1000-1500 МВт қуатты ЖЭО-р мақсатқа сай. 
1 —бу генераторы;
2 — 
бу қыздырғыш; 3 — турбинаның жоғары қысым сатысы; 
4 — 
төменгі қысым сатысы; 
5 - 
генератор; 
6 — 
өндіріс буының іріктемесі; 7 — жылыту буының 
іріктемесі; 
8 — 
бойлер;9 - конденсатор; 
10 — 
конденсациялы сорап; 
II 
—төменгі қысымды 
жылытқыш; 
12 — 
деаэратор; 
13 - 
бу генераторның қорек көзінің сорабы; 
14 — 
жоғары 
қысымды қыздырғыш. 

ЖЭО-ның 
бекітілген 
қуаты 
мен 
турбоагрегатты 
түрін 
жылудағы 
қажеттіліктермен өндірістік процестерде және 
жылыту 
үшін 
қолданылатын 
бу 
параметрлеріне сәйкес таңдап алынады. Ең көп 
қолданылатыны бір және екі реттеуші бу мен 
конденсаторлы іріктемесі бар турдиналар 
болды (сурет 2). Реттеуші іріктемелер 
жылудың жіберілуі мен электр энергияның 
өңделуін белгілі аралықта тәуелсіз реттей 
алады. Будың технологиялық процестерде 
жоғарғы және тұрақты тұтыну кезінде сонымен 
қатар 
конденсаторсыз 
қарсы 
қысымды 
турбиналар қолданады. Мұндай агрегаттардың жұмыс істеу қуаты жылу жүктемесімен 
анықталады. ЖЭО режимі тәулікті және мезгілді негізінде жылуды пайдалану арқылы 
анықталады. Станция: егер оның электрлі қуаты жылуды жіберуге сәйкес келсе, аса 
үнемдірек жұмыс істейді. Бұл кезде конденсаторларға будың аз мөлшері келіп түседі. 
Жылудың максималды сұранысы кезінде, мысалы қыста, ауаның есептеу 
температурасында кәсіпорын сағаттарында ЖЭО-ның генераторлы жүктемесі номиналға 
жақын. Жылуды аз тұтыну кезінде, мысалы жазда, жәнеде ауа температурасы есептеу 
мәнінен жоғары болғанда және түнгі кезде ЖЭО-ның жылуды тұтынуға сәйкес электрлі 
қуат азаяды. Егер энергия жүйе электрлі қуатпен мұқтаж болса, ЖЭО аралас режимге өтуі 
тиіс, ол кезде будың турбинаның төменгі қысым бөлігі мен конденсаторға келіп түсуі 
жоғарлайды. Бұл кезде электр станцияның тиімділігі төмендейді. 
Электр энергияны жылуландыру станцияларымен "жылу тұтынуға" максималды 
өңдеуі тек қуатты КЭЦ пен СЭС бірлесіп жұмыс істеу кезінде мүмкін, олар жылуды 
тұтынуды төмендету сағатындағы жүктеменің едәуір бөлігін қабылдайды. Отындық 
энергия жүйелерінде ЖЭО-ның үлесіне барлық өңделіп шығарылатын энергияның 
шамамен 40% келеді. Шамамен осы энергияның жартысы "жылу тұтынуға", жартысы буды 
төменгі қысым бөлігімен конденсаторға жіберу кезінде өңделіп шығарылады. Көптеген 
ЖЭО газ құбырлары бойынша тасымалданатын табиғи газды пайдаланады.