Әлеуметтік-гуманитарлық ғылымдар факультеті
жүктеу/скачать 46,88 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Бастауыш сыныптарда «АКТ» пәнін оқыту әдістемесі
- Сұлтанбек Мәлік Тобы: ППМ-011 Түркістан-2023
|
Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті Әлеуметтік-гуманитарлық ғылымдар факультеті БӨЖ Пән: Бастауыш сыныптарда «АКТ» пәнін оқыту әдістемесі Тақырыбы: Бастауыш сыныптарда АКТ негіздерін енгізудің қажеттілігі Орындаған: Жұманова Аружан Қабылдаған: Сұлтанбек Мәлік Тобы: ППМ-011 Түркістан-2023 Алғаш мектеп табалдырығын аттаған бала білім әлеміне енеді, онда оған көптеген таныс емес ақпараттармен танысады . Шығармашылық тұлғаны қалыптастыру, бүгінгі бәсекелестік қоғамның негізгі міндеттердің бірі. Оны жүзеге асыру баланың танымдық қызығушылықтарын, қабілеттері мен мүмкіндіктерін дамыту қажеттілігін талап етеді. Баланы сабақта шығармашылық процесіне қосудың ең тиімді құралдары: * ойын әрекеті; * жағымды эмоционалды жағдайлар жасау; * жұпта жұмыс істеу; * проблемалық оқыту. Бастауыш мектепте көрнекілік құралдарын қолданбай сабақ өткізу мүмкін емес, проблемалар жиі туындайды. Қажетті материалды қайдан табуға болады және оны қалай оңтайлы көрсетуге болады? Компьютер көмекке келді. Соңғы 10 жылда дербес компьютерлер мен ақпараттық технологиялардың қоғам өміріндегі рөлі мен орны түбегейлі өзгерді. Ақпараттық технологияларды меңгеру қазіргі әлемде оқу және жазу қабілеті сияқты қасиеттермен қатар қойылады. Технологиялар мен ақпараттарды шебер, тиімді меңгерген адам ойлаудың басқа, жаңа стиліне ие, туындаған мәселені бағалауға, өз қызметін ұйымдастыруға түбегейлі басқаша қарайды. Компьютер білім беруде қолданыла бастаған кезде "жаңа ақпараттық технологиялар" термині пайда болды. Егер телекоммуникация қолданылса, онда "ақпараттық-коммуникациялық технологиялар" - АКТ термині пайда болады. Мектепте ақпараттық мәдениеттің қалыптасуы, ең алдымен, АКТ құралдарының көмегімен жүреді. Ақпараттық технологияларсыз қазіргі мектепті елестету мүмкін емес. Алдағы онжылдықтарда дербес компьютерлердің рөлі арта түсетіні және осыған сәйкес бастауыш буын білім алушыларының компьютерлік сауаттылығына қойылатын талаптар артатыны анық. Бастауыш мектептегі сабақтарда АКТ қолдану оқушыларға қоршаған әлемнің ақпараттық ағындарын шарлауға, ақпаратпен жұмыс істеудің практикалық тәсілдерін игеруге, заманауи техникалық құралдардың көмегімен ақпарат алмасуға мүмкіндік беретін дағдыларды дамытуға көмектеседі. Сабақтарда АКТ қолдану күшейтеді: - оқытудың оңтайлы әдісі; - білім алушылардың танымдық қызметін жандандырады. Сабақта АКТ қолдану танымдық белсенділікті арттырудың негізгі принциптерін толық жүзеге асыруға мүмкіндік берді: * Позициялар теңдігі принципі * Сенімділік принципі * Кері байланыс принципі * Зерттеу позициясын алу принципі. Бұл принциптерді іске асыру акт қолданылатын барлық сабақтарда қарастырылады. АКТ қолдану сабақты былайша өткізуге мүмкіндік береді: * жоғары эстетикалық және эмоционалды деңгейде (анимация, музыка) * көрнекілікті қамтамасыз етеді; * көптеген дидактикалық материалдарды тартады; * сабақта орындалатын жұмыс көлемін 1,5-2 есе арттырады; * оқытуды саралаудың жоғары дәрежесін қамтамасыз етеді (көп деңгейлі тапсырмаларды қолдана отырып, оқушыға жеке жақындау). АКТ қолдану: * өз бетінше әрекет ету мүмкіндігін кеңейтеді; * зерттеу қызметінің дағдысын қалыптастырады; * әртүрлі анықтамалық жүйелерге, электрондық кітапханаларға, басқа да ақпараттық ресурстарға қол жеткізуді қамтамасыз етеді; * БІЛІМ БЕРУ САПАСЫН АРТТЫРУҒА ЫҚПАЛ ЕТЕДІ. Бастауыш мектеп жасы психофизиологиялық жас ерекшеліктерімен, қабылдаудың жеке (визуалды, аудио) жүйесімен, танымдық қабілеттердің дамуының төмен деңгейімен, оқу мотивациясының ерекшеліктерімен сипатталады. Ақпараттық технологияларды қолдана отырып, оқу процесінің ерекшелігі-оның жеке қабілеттері мен мүдделеріне сүйене отырып, таным процесін құратын оқушы іс-әрекеттің орталығы болады. Мұғалім көбінесе көмекші, кеңесші ретінде әрекет етеді, бастапқы жетістіктерді ынталандырады, белсенділікті, бастаманы, тәуелсіздікті ынталандырады. Акт сабақтарында қолдану да ықпал етеді: * сабақты эмоционалды бай және толыққанды, ең көрнекі ету; * оқушылардың білімін бақылау және тексеру уақытын қысқарту; * білім алушылар бақылау және өзін-өзі бақылау дағдыларын үйренеді. АКТ-ның дидактикалық материалы мазмұны мен формасы бойынша әр түрлі. Ең жиі қолданылатындары: "Кирилл мен Мефодий" электронды энциклопедиясының тұжырымдамалық аппараты және фотосуреттері (репродукциялары), бейнероликтер, әндердің клиптері, әуендер, белгілі бір тақырып бойынша презентациялар, әртүрлі тесттер, тапсырмалар, дамытушылық сипат. АКТ қолданудың негізгі мақсаты: * ойлауды дамыту * ақыл-ой әрекетінің әдістерін қалыптастыру. Сонымен қатар, компьютерлік технологияларды қолдана отырып, мұғалімге де, оқушыларға да әртүрлі оқу және демонстрациялық бағдарламалар, модельдер, ойындар жасауға болады. Мұндай тиімді әзірлемелер оқушылардың оқуға деген оң көзқарасын қалыптастырады . Ол үшін әртүрлі әдістерді қолдануға болады: * талдау әдісі * салыстыру әдісі * жалпылау әдісі * жіктеу әдісі * ұғымдарды тұжырымдау * ішкі іс-қимыл жоспары Сабаққа дайындық кезінде мұғалім оқу мақсатындағы электрондық ресурстарды пайдаланады: * мультимедиялық курстар * сабаққа арналған презентациялар * логикалық ойындар * сынақ қабықтары * интернет ресурстары * электрондық энциклопедиялар. АКТ-ны қолдана отырып сабақ әзірлеу кезінде білім алушылардың денсаулығына ерекше назар аударылады. Сабақ жоспары физикалық және динамикалық үзілістерді, көзді зарядтауды, Денсаулық сақтау технологияларының элементтерін пайдалануды қамтиды. АКТ қолдану оқулықтың шеңберін кеңейтуге мүмкіндік береді. Осылайша, АКТ құралдары арқылы танымдық қызметті басқаруға жұмсалған еңбек өзін барлық жағынан ақтайды: * білім сапасын арттырады * баланы жалпы дамуға итермелейді * қиындықтарды жеңуге көмектеседі * баланың өміріне қуаныш сыйлайды * таяу даму аймағында оқытуға мүмкіндік береді * мұғалім мен оқушылардың өзара түсіністігі мен олардың оқу үдерісіндегі ынтымақтастығы үшін қолайлы жағдайлар жасайды. Бастауыш мектептегі сабақтарда мультимедиялық презентацияларды қолдану оқушыларды нәтижелі оқыту үшін қажетті көптеген компоненттерді біріктіреді. Бұл теледидарлық сурет, анимация, дыбыс және графика. Мұндай сабақтарда танымдық мотивация артады, күрделі материалды игеру жеңілдейді. Сонымен қатар, презентациялар қолданылатын сабақтардың үзінділері заманауи сабақты құрудың негізгі принциптерінің бірі – фассия принципін ( тартымдылық принципі) көрсетеді. Презентациялардың арқасында әдетте сабақта жоғары белсенділікпен ерекшеленбейтін балалар өз пікірлерін белсенді түрде айта бастады. Мультимедиялық проекторлардың кең таралуы мұғалімнің сабақ барысында мультимедиялық презентацияны қолдануы арқылы көрнекілікті едәуір арттыруға мүмкіндік береді. АКТ қолдану арқылы жұмыс істейтін мұғалімге қойылатын талаптар * Компьютерде жұмыс істеу негіздерін меңгеру. * Мультимедиялық бағдарламалармен жұмыс істеу дағдыларына ие болыңыз. * Интернеттегі жұмыс негіздерін меңгеру. Сабаққа дайындық кезінде біз кезеңдерді сақтауымыз керек: диагностика болжау жоспарлау Диагностика: оқу материалының сипаты; сабақтың құрылымы; оқу процесіндегі уақыт шығындары; оқушылардың мүмкіндіктері, қызығушылықтары мен қабілеттері және т. б. Болжау: сабақтың әртүрлі нұсқаларын қарастыру; ең оңтайлы таңдау. Жоспарлау: сабақтың әдістемелік құрылымын құру; сабақты өткізу үшін оқушылардың оқу іс-әрекетін ұйымдастырудың оңтайлы формаларын, оқу құралдарын және т.б. таңдау. САБАҚТЫҢ ӘРТҮРЛІ КЕЗЕҢДЕРІНДЕ АКТ ҚОЛДАНУ: оқушыларды жаңа білімді игеруге дайындау; жаңа білімді игеру; жаңа білімді бекіту; сабақты қорытындылау; үй тапсырмасы. Сабақта компьютерлік тестілерді, тексеру ойындарын қолдану мұғалімге қысқа уақыт ішінде зерттелетін материалды игеру деңгейінің объективті бейнесін алуға және оны уақтылы түзетуге мүмкіндік береді. Бастауыш сынып оқушыларының эмоционалдылығының жоғары деңгейі оқу процесінің қатаң шеңберімен айтарлықтай шектеледі. Сабақтар жоғары эмоционалды шиеленісті жоюға және оқу процесін жандандыруға мүмкіндік береді. Ақпараттық технологияларды қолданатын сабақтар оқу процесін жандандырып қана қоймайды (бұл әсіресе бастауыш мектеп жасындағы психологиялық ерекшеліктерді, атап айтқанда көрнекі-бейнелі ойлаудың абстрактілі-логикалық ойлаудан ұзақ уақыт басымдылығын ескере отырып маңызды), сонымен қатар оқу мотивациясын арттырады. Математика сабақтарында компьютердің көмегімен жылжымалы визуалдылық тапшылығы мәселесін шешуге болады, мұнда балалар монитор экранында мұғалімнің басшылығымен геометриялық фигураларды қабаттастыру әдісімен салыстырады, жиынтықтардың қатынастарын талдайды, PowerPoint көмегімен көрсетілген қозғалыс мәселелерін шешеді. Компьютер балалардың шығармашылығы үшін ең күшті ынталандыру болып табылады. Экран назар аударады, біз кейде сыныппен фронтальды жұмыс кезінде қол жеткізе алмаймыз. Экранда әртүрлі сөйлемдерді үйлесімді мәтінге айналдыру арқылы деформацияланған мәтіндегі түрлендірулерді жылдам орындауға болады. Бастауыш мектепте біз сабақтың барлық кезеңдерінде ақпараттық технологияларды қолданамыз. Жаңа материалды түсіндіру, бекіту, қайталау, бақылау, олимпиадалар, сыныптан тыс жұмыстар және т.б. кезінде бала ізденуші, білімге құштар, қажымас, шығармашылық, табанды және еңбекқор болады. ПРЕЗЕНТАЦИЯЛАРДЫ РӘСІМДЕУГЕ АРНАЛҒАН ҰСЫНЫСТАР: 1) Жеке слайдты көп ақпаратпен толтырмаңыз! 2) Әр слайдта екіден көп емес сурет болуы керек. 3) Слайдтағы қаріп мөлшері кемінде 24-28 пункт болуы тиіс. 4) Анимация 5 минут ішінде бір рет болуы мүмкін (бастауыш мектепте). 5) Бүкіл презентация бір стильде жасалуы керек (барлық слайдтардың бірдей дизайны: фон, тақырып, өлшем, қаріп, қаріп сызбасы, түрлі сызықтардың түсі мен қалыңдығы және т.б.). Білімді нығайту, мектеп пәндеріне қызығушылықты дамыту үшін оқушыларға шығармашылық тапсырмалар ұсынылады: * тақырып бойынша кроссворд, ребус құрастыруда, * оқу құралын дайындауда; * әр түрлі шығармашылық хабарламаларды дайындауда; * презентациялар дайындауда және т. б. Ақпараттық технологияларды қолданатын сабақтар алған білімдерін кеңейтіп, бекітіп қана қоймай, оқушылардың шығармашылық және интеллектуалдық әлеуетін едәуір арттырады. Бастауыш сынып оқушысының қиялы мен өзін дәлелдеуге деген ұмтылысы үлкен болғандықтан, оны өз ойларын, соның ішінде ақпараттық технологиялардың көмегімен мүмкіндігінше жиі айтуға үйреткен жөн. Бастауыш мектепте сабақтарда ақпараттық технологияларды қолдану кез-келген оқушыға өзін көрсетуге мүмкіндік береді, ал оқушының өзі жұмыс формаларын таңдайды. Сонымен, математикалық қабілеті бар балалар көбінесе бағдарламалық өнімдер - презентациялар жасауда жұмыс істейді. "Гуманитарлық" балалар кроссвордтар немесе хабарламалар, баяндамалар, эсселер құрастыру бойынша жұмысты таңдайды. Оқушылардың пәндер бойынша берік, терең білімі бар, олардың тұрақты танымдық қызығушылықтары қалыптасқан, алған білімдерін практикада өз бетінше қолдана білу қабілеті дамыған. Ақпараттық технологияларды қолдану балалар еңбегін ұтымды ету, оқу материалын түсіну және есте сақтау процестерін оңтайландыру, ең бастысы балалардың оқуға деген қызығушылығын үнемі жоғары деңгейге көтеру арқылы дәстүрлі оқу пәндерін оқытуды өзгерте алатынына сенімдімін. Осылайша, білім беру процесінде АКТ қолдану оқытудың маңызды міндеттерінің бірі – білім деңгейін көтеруге мүмкіндік береді. Өз жұмысында акт қолданатын мұғалімдер қорытынды жасады: Ақпараттық технологиялар тек ізденушілерге, жаңашыл мұғалімдерге ұмтылуды жақсы көретіндерге арналған. Олар өздерінің кәсіби құзыреттілігінің деңгейіне мән беретіндерге, қазіргі жаңа қоғам мектебінің мұғалімі ретінде оның ғасыр талаптарына қаншалықты сәйкес келетіндігіне алаңдайтындарға арналған. Акт қолданатын сабақ түрлері АКТ-ны қолдана отырып сабақ өткізу практикасы оқу процесін жетілдіруге және жандандыруға, ЗПР-мен ауыратын оқушылардың психикалық және практикалық іс-әрекеттерді орындауға оң уәждемесін қалыптастыруға ықпал етеді (нәтижесінде белгілі бір нақты дағдылар қалыптасады); церебральды сал ауруы бар балалар үшін қолдың ұсақ моторикасын дамытуға, сенсорлық қабылдауды дамытуға (барлық анализаторлар); зейін мен тактильді жады, сол жақ жарты шар және оң жарты шар симметриясы, сондай-ақ адам руханиятының дамуы. танымдық белсенділікті ынталандырады. Ақпараттық қолдау арқылы оқыту процесінде қолданылатын сабақтардың негізгі түрлері: * аралас сабақ, * сабақ-бақылау және түзету, * білім мен дағдыларды жетілдіру сабағы. Балаларды белгілі бір арнайы курста оқытуда компьютерлік қолдау сабақтары оқытудың 3 түрін қамтиды: * оқытудың жалпылама түрі; * топтық түрі; * жеке түрі. Электрондық оқу материалдарын жасау тәсілдері бастауыш мектеп үшін: 1. әрбір тақырыптық бөлімнің құрылымы бастапқы сатыдағы сабаққа тән болуы керек: жаңа материалды түсіндіру, дағдыларды бастапқы бекіту және пысықтау, меңгеруді бақылау; 2. теориялық бөлікке ақпаратпен шамадан тыс жүктемей, әр тақырыптың негізгі терминдері мен ұғымдарын бөліп көрсетпей, анықтамалық сипат берген жөн; 3. оқу және бақылау тапсырмаларына арналған оқу материалының көлемі бастауыш сынып оқушысының компьютердегі санитарлық-гигиеналық нормаларын ескере отырып анықталады; 4. оқу материалын іріктеу негізгі дидактикалық принциптерді ескере отырып жүргізіледі; 5. кез келген оқу пәні бойынша компьютерлік оқыту жүйесін басқару құралдары мүмкіндігінше қарапайым және оқушыны тапсырмаларды орындаудан алшақтатпауы тиіс. Осы талаптарды ескере отырып жасалған электронды оқу құралдарын мұғалімдер оң қабылдайды және бастауыш мектептің білім беру процесінде сәтті қолданылады. Әр сабақтың жоспарын әзірлеу кезінде мұғалімге электронды иллюстрацияларды, оқу немесе бақылау тапсырмаларын, сонымен қатар пәндік электронды оқыту жүйелеріне енгізілген тиісті тақырыптағы оқу материалдарын алдын-ала қарастырған жөн. Сабақтың дидактикалық мақсаттарына сәйкес келетін жеке немесе топтық тапсырмаларды компьютерде орындайтын оқушыларды таңдауды мұғалім ақпаратты қабылдау ерекшеліктерін, ұжымдағы баланың мәртебесін ескере отырып, алдын - ала психологиялық-педагогикалық диагностика жүргізгеннен кейін жүргізеді. Сондай-ақ мұғалімдерге педагогикалық бақылау нәтижелерін пайдалануға болады. Ең бастысы, компьютерде жеке тапсырманы орындайтын немесе топта оқу мәселесімен жұмыс істейтін оқушы ыңғайлы күйде болуы және барлық күш-жігерін тапсырманы шешуге бағыттауы. Мәселен, визуалды қабылдау жүйесі басым балаға мұғалім диктант таратқан кезде компьютерде қазақ тіліндегі тапсырмаларды орындау пайдалы болады. Дыбыстық қабылдау жүйесі жетекші болып табылатын оқушыға құлаққапта компьютерде жұмыс істеуді ұсынуға болады, ал сынып оқулықтағы мәтінді қайта жазады. Бұл өзін-өзі бағалауы төмен балалар үшін өте маңызды. Олардың мүмкіндіктерін дамыта отырып, мұғалім заманауи оқыту технологияларының көмегімен осындай оқушылар үшін сәттілік жағдайын жасай алады және сол арқылы оқу мотивациясын арттыра алады. Мектеп оқушыларының өнімді белсенділігі кезеңі туралы ақпаратты ескере отырып, мұғалім әр баланың оқу мүмкіндіктерін барынша пайдалана алады және компьютерді қуатты мотивациялық құрал ретінде қолдана отырып, оны уақытында басқа әрекетке ауыстыра алады. Динамикалық оқу ойындарын, эстафеталарды өткізу кезінде оқушыларға ойлау процестерінің төмен жылдамдығымен компьютерде осындай тапсырманы орындауды ұсынған жөн. Өзінің жылдамдық режимінде жұмыс істеу нәтижеге оң әсер етеді, бұл өзін-өзі бағалаудың өсуіне әкеледі, мұндай балалардың оқу сапасын арттырады. Сыныптағы баланың мәртебесі туралы білімге сүйене отырып, психологиялық-педагогикалық сипаттамалардың жиынтығы бойынша ұйымдастырылған топтарда компьютерде жұмыс істеуді оңтайландыруға болады. Математика сабақтарында проблемалық есептерді, дүниетану сабақтарында зерттеушілік сипаттағы тапсырмаларды шешуде жұмыстың бұл түрі ерекше әсер етеді. Алынған білімді бекіту және жалпылау сабақтарында компьютерді бастауыш мектепте дәстүрлі оқытуда орындалуы қиын аралық бақылауды ұйымдастыру үшін пайдалануға болады. Мультимедиялық проекторлардың кең таралуы мұғалімнің сабақ барысында мультимедиялық презентацияны қолдануы арқылы көрнекілікті едәуір арттыруға мүмкіндік береді. Алайда, бұл үшін мұғалімді тақырыптық жоспарлау нұсқаларымен әдістемелік байланысты алдын-ала дайындалған көрнекі материалдар жиынтығымен қамтамасыз ету қажет. Бастауыш мектепте АКТ-ны белсенді қолданудың сипатталған модельдері бойынша оқу процесін ұйымдастыру тәжірибесі қазіргі заманғы ақпараттық технологиялар мен іс-әрекет арқылы танымды болжайтын құралдарды қолданудың жоғары тиімділігі туралы айтуға мүмкіндік береді. Мотивациялық оқу міндеттерін шешу үшін АКТ-ны қолдануға мүмкіндік беретін модельдер ең тиімді болып табылады. АКТ-ны белсенді қолдану арқылы білім берудің жалпы мақсаттарына қол жеткізіледі, коммуникация саласындағы құзыреттер оңайырақ қалыптасады: фактілерді жинау, оларды салыстыру, ұйымдастыру, өз ойларын қағазға және ауызша жеткізу, логикалық ойлау, ауызша және жазбаша сөйлеуді тыңдау және түсіну, жаңа нәрсе ашу, таңдау жасау және шешім қабылдау. Сондай-ақ, дәстүрлі бастауыш білім беруде жаңа ақпараттық технологияларды қолдану бастауыш сынып оқушыларының оқу процесін олардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып ажыратуға мүмкіндік береді, шығармашылықпен жұмыс істейтін мұғалімге оқу ақпаратын ұсыну тәсілдерінің спектрін кеңейтуге мүмкіндік береді, оқу процесін икемді басқаруға мүмкіндік береді, әлеуметтік маңызды және өзекті болып табылады. Пайдаланылған әдебиеттер: 1.Жалпы орта білім беруді ақпараттандыру: ғылыми-әдістемелік құрал / ред.Д. Ш. Матрос. - М.: Ресейдің педагогикалық қоғамы, 2004. 2. Женина Л.В., Маткин А. А. Тарих // жалпы білім беретін мектептегі әлеуметтік-экономикалық пәндер циклінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану бойынша әдістемелік ұсыныстар / ред. и. Г. Семакина. — Пермь: ПРИПИТ баспасы, 2004. 3. "Білім берудің жаңа ақпараттық технологиялары". Білім берудегі ақпараттық технологиялар бойынша ЮНЕСКО институты. Мәскеу. 2000. 4. Горячев А. В. Информатика в играх и задачах / / М.: "Баласс", "Экспресс", 1997.7. Ковалева А. Г. Бастауыш мектепте оқуда ақпараттық-компьютерлік технологияларды қолдану. 2006 5. Новикова Е.В., Гасымов М. Ф. және т. б. Smart-пен ақылды сабақтар: SMART-құрылғылармен және бағдарламалармен жұмыс істеу бойынша әдістемелік ұсыныстар жинағы, Мәскеу, Полимедиа, 2007 ж. 6. Воронцов А. Б. Педагогическая технология контроля и оценки учебной деятельности. – М., 2002. – 120с. 7. Е. С. Кутугина, Д. К. Тутубалин Ақпараттық технологиялар: оқу құралы. - Томск, 2005. 8. "Пән мұғалімінің интерактивті тақтамен жұмыс істеу әдістемесі" қашықтықтан оқыту курсының материалдары, "Эйдос" қашықтықтан білім беру орталығы, 2008 жыл. жүктеу/скачать 46,88 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|