оптикалық микроскопта майсыздандырылған адипоциттер

8.2. Кдңқалык, тіндер
215
жоғары 
болады. 
Сырткы
коршаған 
ортанын 
температура- 
сы төмендеген сайын коңыр май 
тінінде тотыктандыру үдерістерінің 
белсенділігі жоғарылайды.
Осының нәтижесінде кан кылта- 
мырларындағы канды жылытатын 
жылу бөлінеді. Жылу алмасуда сим- 
патикалык жүйке жүйесі және бүйрек 
үсті безінің милык затынын гормон- 
дары — адреналин және норадре­
налин белгілі рөл аткарады, олар 
үшглицеридтерді глицеринге және 
май кышкылдарына дейін ыдырата- 
тын, тіндік липазаның белсенділігін 
жоғарылатады. Бұл адипоциттердің 
араларындағы көптеген кылтамырларда ағып жаткан канды жылытатын жылу 
энергиясының бөлінуіне әкеледі. Ашыкканда коныр май тіні, ак май тініне 
Караганда, аз өзгереді.
8 .1 6 -су р е т. Кіндік баудың шырышты 
дәнекер тіні: 1 — мукоциттер; 2 — жа- 
суша аралық заты; 3 — қан тамырының 
қабырғасы
Шырышты тін
Шырышты тін
(textus mucosus)
калыпты жағдайда тек үрыкта ғана 
аныкталады. Оны зерттеу үшін адам ұрығының кіндік бауы классикалык 
нысана болып табылады (8.16-сурет). Жасушалык элементтер бұл жерде 
жасушалардың гетерогенді тобынан түзелген, олар кұрсак іші даму кезеңінде 
мезенхималык жасушалардан дивергентті жолмен дифференцияланады. 
Олардың ішінде ірі көлемді пішіні жұлдыз тәрізді фибробласттар, жазык 
бүлшык ет жасушалары бар. Олар виментинді, десминді, актинді, миозинді 
синтездеуге кабілетті.
Кіндік баудың шырышты тінінің фибробласттары («вартонов ұйымасы») 
базальды мембраналарға тән коллагеннің IV түрін, ламининді, гепаринсуль- 
фатты синтездейді.
Жүктіліктің бірінші жартысында жасушалардың араларында негізгі аморф- 
ты заттың қоймалжындылығын камтамасыз ететін гиалурон кышқылынын 
көп мөлшері аныкталады. Ұйымалы дәнекер тіннің фибробласттары 
фибриллярлык нәруыздарды нашар өндіреді. Ұрыктын тек кеш даму сатыла- 
рында ғана үйымалы заттың кұрамында босаң орналаскан коллаген фибрил- 
лалары пайда болады.
8 .2 . ҚАҢҚАЛЫҚТІНДЕР
Қаңкалык тіндер 
(textus skeletales),
тығыз жасуша аралык затынын болуына 
байланысты, айтарлыктай тіректік, механикалык кызмет аткаратын дәнекер 
тіннің бір түрі, атап айтсак, шеміршек, сүйек тіндері, тістің дентині мен цементі. 
Негізгі кызметінен баска бүл тіндер су мен тұздардын алмасуына да катысады.

216
8-Тарау. Дәнекер тіндер
8.2 .1. Шеміршек тіндері
Шеміршек тіндері 
(textus cartila-
ginei)
тыныс алу жүйесі мүшелерінін, 
буындардын, омыртка аралі>ік дис- 
кілердің т.б. кұрамына кіріп, жасу- 
шалардан — 
хондроциттерден
, 
хон-
дробласттардан
және, серпімділігі 
жоғары 
болып 
келетін, 
жасуша 
аралык 
гидрофилді 
заттын 
көп 
мөлшерінен тұрады. Шеміршек тін- 
дерінін тіректік 
кызметі осыған 
тікелей байланысты. Жас шеміршек 
тінінде шамамен 70—80% су, 10—15% 
органикалык заттар және 4—7% 
тұздар болады. Шеміршек тінінің 
құрғак калдығының 50 до 70%-н кол­
лаген түзейді. Меншікті шеміршек 
тінінде кан тамырлары болмайды, 
ал коректік заттар оны коршаған 
шеміршек үсті қабықтан
диффузия 
аркылы енеді.

жүктеу/скачать 74,38 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: