Эмбриология
ІО-Тарау. Жүйке тіні 10.13-сурет
жүктеу/скачать 74,38 Mb. Pdf көрінісі
|
Гистология, эмбриология, цитологияАфанасьев 11
| 286
ІО-Тарау. Жүйке тіні 10.13-сурет. Ж үйке тал ш ы қ та р ы н ы ң сә ул е л і о п ти калы қ (А, Б) ж ән е ультра- м и к р о ск о п и я л ы қ (а, б) д е ң ге й л е р д е гі қуры лы сы (Т. Н. Р а д о сти н а , Ю .И . А ф а насьев, Л.С. Р у м я н ц е в а бойы нш а): А, а — м и е ли н д і талш ық; Б, б — м и е л и н сіз талш ы қ. 1 — о сьтік ци ли ндрлер; 2 — м и е л и н д і қабат; 3 — д ә н е к е р тін; 4 — м и е лин белгісі; 5 — н е й р о л е м м о ц и тт ің яд росы ; 6 — Ра н в ье түйіні (түйіндік бунама); 7 — м икротүтікш ел ер ; 8 — н е й р о ф и л а м е н тте р ; 9 — м и то хо н д р и ял ар ; 10 — м е з а к- сон; 11 — б а за л ьд ы м е м б р а н а талшықта кабыкшаның екі кабатын ажыратады: ішкі — қалыңырак — миелинді қабат (stratum туеііпі) (10.13-суретті, А, а, қараңыз), және сыртқы, жұкд — цитоплазмадан, нейролеммоциттердін ядроларынан және нейролеммадан (neurolemma) тұратын. Миелинді кабатта липидтердің айтарлыктай мөлшері болады, сондыктан осмий қышкылымен өндеген мезгілде ол кара-коңыртүске боялады. Миелинді кабатта ауық-ауықжіңішке ашык жолактар — миелин белгілері ( incisura туеііпі), 10.4. Жүйке талшықтары 2 8 7 немесе Шмидт-Лантерман белгілері кездеседі. Кесімді аракашыктыктан кейін (1—2 мм) талшыктың миелин кабатынан айрылған жерлері — туйіндік бунама (nodus interruptionis туеііпі) немесе Ранвье түйіні (Ранвье түйіндік бума аймағы) көрінеді. Миелинді жүйке талшығының калыптасуы кезінде осьтік цилиндр жай ғана нейролеммоциттің цитоплазмасына батпайды, ол спиралды катпарлы кабыкшамен капталады, кейінгі күрылым жүйке жасушасының өсіндісінің сыртында нейролеммоциттің айналуынын нәтижесінде мезаксонның ка- батталуынан кұралады. Айналуынын жалғасуының нәтижесінде мезаксон созылады және осьтік цилиндрдін сыртында шеңберленген тығыз катпарлы аймакты — миелинді қабатты түзей отырып, оратылады. Электронды микро- суреттерде басты тығыз және интра- периодты жолактар ажыратылады. Біріншілер нейролеммоциттердін (ОЖЖ олигодендроглиоциттердің) плазмолеммаларының беттерінің бі- рігуінін нәтижесінде, екіншілері нейролеммоциттердің плазмолемма- сынын көршілес кабаттарының экстрацеллюлярлык беттерінің түйі- суінен пайда болады (10.14-су- рет). Ранвье түйіндерінін маңында миелинді қабаттың болмауы тал- шыктың бұл жерінде бір нейро- леммоциттің аякталып, келесі жасу- шаның басталуымен түсіндіріледі. Осьтік цилиндр бүл жерде нейро- леммониттердін интердигиттенуші өсінділерімен жарым-жартылай жа- былады. Аксолемманын (аксонның кабығы) түйін аймағындағы элект- рондык тығыздығы біркатар жоғары болады. Митохондриялардың бұл аймакта көп кездесуі аксолемманын жоғары метаболиттік белсенділігін көрсетеді. Ранвье түйінінін аксолем- масында жүйке импульсін өткізу- ге кажетті, потенциалға тәуелді Na+-кaнaлдың мөлшері көп болады. Аксондардың тармактануы соны- мен бірге, Ранвье түйіндерінің де аймағында жүреді. Қатарласа шектесе орналаскан Ранвье түйіндерінін араларында орналаскан талшыктың кесіндісі а 6 жүктеу/скачать 74,38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|