Эмбриология

2 4 8
9-Тарау. Булшықеттіндері
9 .2 -с у р е т. 
Көлденең жолақты бұлшық ет тінінің құрылысы (микросурет): 1 — бұл- 
шық ет талшықтары; 2 — сарколемма; 3 — саркоплазма және миофибриллалар; 
4 — м иосим пл аст ядросы. Бояуы — темірлі гематоксилин
та бірнеше ондаған мыңға жетуі мүмкін (9.2-суретті караныз). Ядролардын 
полюстерінде жалпы органеллалар — Гольджи кешені және түйіршіксіз 
эндоплазмалык тордың кішігірім фрагменттері орналасады. Миофибрилла­
лар миосимпласттың негізгі бөлігін алып жатады және бойлай орналасады 
(9.3-суретті караңыз).
Саркомер
— миофибрилланың кұрылымдыкбірлігі. Әрбір миофибрилланын 
жарықты әр түрлі сындыратын күңгірт және ашык түсті дискілері бар (ани- 
зотропты А-дискілері және изотропты І-дискілері). Әрбір миофибрилла бой­
лай орналаскан және өзара анастомоздалатын түйіршіксіз эндоплазмалык 
тордын — саркоплазмалык тордың ілмектерімен коршалады. Көрші сарко- 
мерлердін ортак шекаралык құрылымы — Z-сызығы бар (9.5-сурет). Ол тор 
тәрізді нәруызды фибриллярлы молекулалардан тұрады, олардың арасында 
альфа-актининнің маңызы зор. Бұл торлармен актин филаменттерінің ұштары 
бірігеді. Көрші Z-сызыктарынан актин филаменттері саркомердін ортасына 
карай бағытталады, бірак оның ортасына дейін жетпейді. Актин филаменттері 
Z-сызығымен және миозин жіпшелерімен фибриллярлы созылмайтын небу- 
лин молекулалары аркылы бірігеді.
Саркомердің күнгірт дискісінін ортасында миомиозиннен кұрылған тор 
орналасады. Ол кесіндіде М-сызыкты кұрайды. Бүл М-сызыктың түйіндеріне 
миозин филаменттерінің үштары бекіген. Олардын баска ұштары Z-сызыкка 
карай бағытталады және актин филаменттерінін арасында орналасады, бірак 
Z -сызыктың өзіне дейін жетпейді.
Сонымен катар, бұл ұштары Z-сызыкка катысты тининнің алып созылма- 
лы акуыздык молекулаларымен байланыскан.
Миозин молекулаларынын үзын кұйрығы және онын ұштарынын бірінде 
екі бастары бар. Кальций иондарынын концентрациясы жоғарылаған кезде

9.2. Көлденең-жолақты булшық ет тіндері

жүктеу/скачать 74,38 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: