Иірімді (спиралды) мүше Иірімді
немесе
кортиев мүшесі,
ұлудың жарғакты лабиринтінде
базилярлык мембранада орналасады. Бұл эпителийлік күрылым ұлудың жо-
лын кайталайды. Оның көлемі ұлудың базальды иірімінен апикалды иіріміне
карай кеңейеді. Құрамында екі топ жасушалар болады: кылшыкты (сенсоэпи-
телиалды, кохлеоциттер) және тіректік. Бұл топтардың әркайсысы ішкі және
сырткыларға бөлінеді (12.13-суретті караныз). Жасушалардын бұл екі тобын
туннель бөліп тұрады.
Ішкі қылшықты жасушалардың (cochleocyti internae) пішіні кұмыраға ұксап
тұрады (12.15-сурет), олардың кеңейген базальды және біршама кисайған апи
калды бөліктері бар,
ішкі тіректік фалангалық эпителиоциттердің (
epitheiiocyti phalangeae internae) үстінде біркатар кұрап орналасады. Адамда олардың жал-
пы саны 3500-те жетеді. Апикалды бетінде ретикулярлык табакша орналаскан,
оның үстінде 30-дан 60-ка дейін кыска микробүрлер — стереоцилиялар
(үлудың базальды иірімінде олардың ұзындығы шамамен 2 мкм, ал ұшында —
одан 2—2,5 есе үлкен) болады. Жасушалардын базальды және апикалды
бөліктерінде митохондриялардың, жазык және түйіршікті эндоплазмалык
торлардың элементтерінін жиынтыктары, актинді және миозинді миофи-
-<-----------------------
1 2 .1 3 -сур е т. Ұлудың жарғақты каналының және иірімді мүшенің құрылысы: а — схема; б — иірімді мүше (микрофотография). 1 — үлудың жарғақты каналы; 2
— вестибулярлық баспалдақ; 3 — дабыл баспалдағы; 4 — иірімді сүйектабақшасы; 5 — иірімді түйін; 6 — иірімді қырқа; 7 — жүйке жасушаларының дендриттері; 8 — вестибулярлық мембрана; 9 — базилярлық табақша; 10
— иірімді байлам; 1 1
— дабыл баспалдағын жауып тұрған эпителий; 12
