Эмбриология
жүктеу/скачать 74,38 Mb. Pdf көрінісі
|
Гистология, эмбриология, цитологияАфанасьев 11
- Бұл бет үшін навигация:
- Қалпына келуі.
- 6.8 -сур ет. Ауыспалы эпителийдің қурылысы (кесте): а — мүшенің қабырғасының созылмаған күйі; б — мүшенің қабырғасының созылған күйі. 1 — ауыспалы эпите
| Ауыспалы эпителий
(epithelium tr a n s itio n a le ) . Коп кабатты эпителийдің бүл түрі зәр шығару мүшелеріне — бүйрек түбектеріне, несепағарға, куыкка тән, олардың кабырғасы зәрге толған кезде едәуір созылады. Онда жасушалардын бірнеше кабаттарын ажыратады — базальды, аралык, беткейлік (6.8-су- рет, а, б). Базальды қабат ұсак, дөңгелек дерлік (күңгірт) камбиальды жасушалардан тұрады. Аралық қабаты мүшенің кабырғасының күйіне байланысты күмбез тәрізді немесе жазык пішінді, көлемі өте ірі, екі немесе үш ядролы жасушалар дан тұрады. Мүше зәрге толған кезде кабырғасы созылып, эпителий жұкарады және беткейлік жасушалардын пішіні жазык болып өзгереді. Мүшенің кабырғасы жиырылғанда эпителий калындайды. Бұл кезде аралык кабаттын кейбір жасушалары жоғарыға «созылып», пішіні алмұрт тәрізді, ал олардың үстіндегі беткейлік жасушалар — күмбез тәрізді болып өзгереді. Беткейлік жасушалардын арасында мүшенің кабырғасы аркылы сүйыктыкты өткізбеуді камтамасыз ететін тығыз байланыстар аныкталады (мысалы, куыкта). Қалпына келуі. Жабу эпителиі шекарада орналасып, сырткы ортаның әсерін ұдайы сезетіндіктен, эпителиалды жасушалар тез картаяды және өледі. а б 6.8 -сур ет. Ауыспалы эпителийдің қурылысы (кесте): а — мүшенің қабырғасының созылмаған күйі; б — мүшенің қабырғасының созылған күйі. 1 — ауыспалы эпите лий; 2 — дәнекер тіні 6.2. Безді эпителийлер 139 Қалпына келу көзі эпителийдін камбиальды жасушалары болып табылады, олар регенерацияның жасушалык түрін камтамасыз етеді, өйткені бөлі- ну кабілеті организмнін өмірі бойы сакталынады. Көбею барысында жасушалардың бір бөлігі дифференцияланады және өлген жасушаларға ұксас эпителиоциттерге айналады. Көп кабатты эпителийлерде камбиальды жасу- шалар базальды кабатта орналасады, көпкатарлы эпителийлерде оларға ба- зальды жасушалар жатады, біркабатты эпителийде олар белгілі аймактарда орналасады: мысалы, аш ішекте — криптілердің эпителиінде, асказанда — шұнкырлардың эпителиінде және меншікті бездердін мойынында, мезотелий- де — мезотелиоциттердің арасында және т.б. Эпителийлердің физиологиялык регенерациялану мүмкіндігінің жоғары болуы оның патологиялык жағдайлар- да (репаративті регенерация) тез калпына келуіне негіз болады. Нейроэктодер ма туындыларының, керісінше, жасуша ішілік жолмен калпына келуі басым. Адамның жасына байланысты жабу эпителиінде жасушалардың жаңару үдерістері төмендейді. жүктеу/скачать 74,38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|