Эмбриология
капшығының кабыргасындагы канжасам
жүктеу/скачать 74,38 Mb. Pdf көрінісі
|
Гистология, эмбриология, цитологияАфанасьев 11
| капшығының кабыргасындагы канжасам.
Адамда ол эмбрионалдык дамудын 2-ші аптасының аяғында, 3-ші аптасының басында басталады. Сарыуыз капшығы кабырғасынын мезенхимасында тамыр канының бас- тамасы немесе қан аралшықтары бөлектенеді. Мезенхималык жасушалар өсінділерінен айрылып, дөнгелектенеді және қанның дің жасушаларына ай налады. Кан аралшыктарын шектеп жаткан жасушалар жайпактана түсіп, бір-бірімен байланысады да, болашак тамырдын эндотелийлік жабуын түзейді. КДЖ біраз бөлігі, цитоплазмасы және ядросы базофилді, үлкен ядрошыктары жаксы аныкталатын, ірі көлемді канның бастапкы жасушала рына (бласттар) дифференцияланады (7.14-сурет). Бастапкы жасушалардын көбі митоз аркылы бөлініп, үлкен көлемдерімен (мегалобласттар) сипатта- латын бастапқы эритробласттарға айналады. Жасушалардын бұл өзгерістері бласттардын питоплазмасында гемоглобиннін жинакталуына байланыс- ты, басында полихроматофилді эритробласттар, кейіннен гемоглобиннін мөлшері жоғары ацидофилді эритробласттар пайда болады. Кейбір бастапкы эритробласттарда ядролар кариорексиске ұшырап, жасушалардан аласталады, калған жасушаларда ядролар сакталынады. Осының нәтижесінде ядролы және ядросыз бастапқы эритроциттер түзеледі, олар мегалоңиттер деп аталады, өйткені ацидофилді эритробласттардан үлкен көлемдерімен айрыкшаланады. Қанжасамдык бұл түрі мегалобласттық деп аталады. Ол эмбрионалдык кезенге тән, бірак постнаталды кезенде кейбір аурулар жағдайында көрініс беруі мүмкін (катерлі каназдылыкта). Сарыуыз капшығының кабырғасында, магалобласттыкпен катар, нормобласттык канжасам да басталады, ол кезде екінші реттік эритробласт> тар пайда болып, олардың цитоплазмасында гемоглобиннін жинакталуының барысында, олар басында полихроматофилді эритробласттарға, содан кейін нормобласттарға айналады, ал олардан екінші реттік эритроциттер (нормо- циттер) түзеледі; акырғылардың көлемдері ересек адамнын эритроциттеріне (нормоциттеріне) сәйкес болады (7.14-суретті караңыз, а). Сарыуыз капшығы кабырғасында эритроциттердің дамуы бастапкы кан тамырларынын ішінде жүреді, яғни интраваскулярлы жолмен өтеді. Онымен бір мезгілде тамырлардың айналасында орналаскан бласттардан экстраваскулярлык жол мен гранулоциттердін — нейтрофилдердің және эозинофилдердің — аздаған мөлшері дифференцияланады. КДЖ-ң біраз бөлігі дифференцияланбаған |