Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев


БИНЕ  АЛЬФРЕД  (1857-1911)



Pdf көрінісі
бет160/877
Дата07.01.2022
өлшемі11,21 Mb.
#20111
1   ...   156   157   158   159   160   161   162   163   ...   877
Байланысты:
Психология энциклопедиялық сөздік

БИНЕ  АЛЬФРЕД  (1857-1911)  – 

француз психологі, Францияда экспе- 

рименталды  психологиялық  зертха- 

наны тұңғыш құрушы (1889), зерделі 

даму, иландыру, сана патологиясы жә- 

не т.б. мәселелер бойынша көптеген 

еңбектердің  авторы.  Тестологияның 

негізін қалаушылардың бірі, зияткер- 

лік,  зерделі  дамудың  тесттерін  жа- 

сап, бұған интеллект (ақыл-ой) жасы 

зерделі ұғымын енгізген. Негізгі ең- 

бектері: «Ой қорытындысының пси- 



БИЛИ

БИНЕ


117

хологиясы» (1886), «Экспериментал- 

дық  психологияға  кіріспе»  (1894), 

«Ақыл-ой дамуын зерттеудің әдісте- 

месі» (1922) т.б.

БИОГЕНЕТИКАЛЫҚ  зАҢ  (грек. 

bios – қаз. өмір және genesis – тууы, 

пайда  болуы)  –  табиғаттағы  әрбір 

тірі ағзаның жеке дамуы (онтогенез) 

кезінде сол түр эволюциясының (фи- 

логенезінің) аса маңызды кезеңдерін 

қысқаша және жылдам қайталап өту 

заңдылығы. Мұны заң ретінде алғаш 

неміс ғалымы Э.Геккель тұжырымда- 

ды  (1866).  XIX  ғасырдың  соңы  мен 

XX ғасырдың басында эволюциялық 

биология  идеяларының  психология- 

ға енуімен байланысты биогенетика- 

лық  заңға  сүйеніп,  жануарлар  мен 

адамның мінез-құлқы, психикасы қыз- 

метінің  дамып,  өзгеру  механизмін 

түсіндірмекші  болған,  әсіресе  оның 

ұрықтық дамуында өз түрі дамуының 

ерекшеліктерінің  қайталауын  ең  ал- 

ғашында  мұны  Ч.Дарвин  байқаған. 

Американдық  психологтар  С.Холл, 

Дж.Болдуин және т.б. адамның жас- 

тық  дамуын  антропогенездің  қайта- 

лануы  және  адамзаттың  тарихи  да- 

муы  ретінде  түсіндірді.  Осылайша, 

ерте  балалық  шақ  алғашқы  қауым- 

дық өнім мен тамырларды жинау ке- 

зеңімен, 5 жастан 12 жасқа дейінгі шақ 

аңға шығу кезеңімен, ал ересектік шақ – 

кәсіптік  өндіріс  кезеңімен  және  т.б. 

салыстырылды.  Б.з.  жаратылысты 

зерттеушілер  Ф.Мюллер  мен  Э.Гек- 

кельдің баланың психикалық дамуын 

онтогенезбен  (ағзаның  жекелік  да- 

муы) және филогенезбен (ағзаның та- 

рихи дамуы) салыстыруға байланыс- 

ты енгізілген түсінік. Баланың дамуын 

зерттегенде биологиялық эволюция- 

сына басымырақ сүйенеді.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   156   157   158   159   160   161   162   163   ...   877




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет