140
№7 Зертханалық жұмыс
10-тапсырма. Берілген координаталары бойынша картадан
нүктені табу (8 кесте).
Тапсырманы орындауға арналған ұсыныстар. Белгілі географиялық
координаталары бойынша картадағы нүктені табу үшін алдыңғы
есепке кері етіп шығарады.
Мысалы, У-34-34-В-в (Снов) картасынан координаталары φ
Б
=
54
0
40’17’’ және λ
Б
= 18
0
03’54’’ болатын Б нүктесін табу керек
(9 сурет). Оңтүстік рамканың ендігі 54
0
40’ болғандықтан бізге
солтүстікке қарай тағы 17’’ қосу қажет. Ол үшін шеткі минуттық
рамкадан он секундтық бөлікті алып қосамыз, осыдан біз 54
0
40’10’’
алмыз. Осыдан пропорция құру арқылы 7’’ миллиметрлік есебін
анықтаймыз:
Көлденең масштаб көмегімен осы қашықтықты 54
0
40’10’’
өлшемінен солтүстікке қарай тағы 8,4 мм қосамыз да, параллель
жүргіземіз.
Дәл осындай тәсіл арқылы 18
0
03’54’’ нүктесін тауып параллельге
перпендикуляр меридиан жүргіземіз. Праллель мен меридианның
қиылысуы картадағы анықталып отырған нүкте болып табылады.
9-сурет. Географиялық және тікбұрышты
координаталарды анықтау
141
8-кесте
Нұсқа
У-34-37-В-в-4 (Снов) картасы
бойынша
φ
λ
1
54
0
41’01’’
18
0
05’09’’
2
54
0
40’33’’
18
0
04’24’’
3
54
0
41’51’’
18
0
07’27’’
4
54
0
42’00’’
18
0
05’16’’
5
54
0
40’15’’
18
0
07’00’’
6
54
0
42’09’’
18
0
05’25’’
7
54
0
40’10’’
18
0
06’36’’
8
54
0
41’27’’
18
0
05’23’’
9
54
0
40’20’’
18
0
06’28’’
10
54
0
41’18’’
18
0
05’50’’
11
54
0
41’28’’
18
0
03’51’’
12
54
0
40’47’’
18
0
04’53’’
13
54
0
41’39’’
18
0
04’53’’
14
54
0
41’20’’
18
0
05’02’’
15
54
0
41’35’’
18
0
05’26’’
16
54
0
40’42’’
18
0
05’40’’
17
54
0
41’33’’
18
0
07’16’’
18
54
0
40’16’’
18
0
07’04’’
19
54
0
42’21’’
18
0
04’16’’
20
54
0
42’03’’
18
0
04’44’’
143
Сонымен, В нүктесінің тікбұрышты координаталарын табу керек
делік (9-сурет).
Нүктелердің координаталарын келесі формулалар арқылы анықтайды:
мұндағы Х
N
және Ү
N
-
В нүктесі жатқан 6507 километрлік торының
оңтүстік-батыс төбесінің координаталары, ал ΔХ және ΔҮ – В
нүктесінен квадраттың оңтүстік және батыс қырларына дейінгі
координаталардың өсімі.
Х
N
және Ү
N
мәндері картадан алынады, ал ΔХ және ΔҮ көлденең
масштаб арқылы картадан өлшенеді.
Осыдан В нүктесінің координаталары анықталады:
Достарыңызбен бөлісу: