1. Атмосфера туралы түсінік, оның құрамы
жүктеу/скачать 310,08 Kb.
|
1. Атмосфера туралы түсінік, оның құрамы-emirsaba.org
- Бұл бет үшін навигация:
- 33.Батыс Қазақстанда мұнай өндірілетін жерлерде мұнайға серіктес газдың құрамында күкіртсутек көп кездеседі. Табиғатта күкіртсутек қалай түзіледі деп ойлайсыңдар және оның себебін түсіндіріңдер
| Бейтараптану реакциялары экзотермиялық сипатқа ие, олар жылу бөлінуімен жүреді.
Бейтараптану реакциялары титриметриялық анализдің немесе титрлеудің негізі болып табылады. Бұл - заттардың концентрациясын сандық талдау әдісі. Әдіс медицинада қолданылады, мысалы, асқазан сөлінің қышқылдығын анықтау үшін, сонымен қатар фармакологияда да қолданылады. Сонымен қатар, зертханада бейтараптандыруды практикалық қолдану маңызды: егер қышқыл төгілсе, оны сілтімен бейтараптандыруға болады. 33.Батыс Қазақстанда мұнай өндірілетін жерлерде мұнайға серіктес газдың құрамында күкіртсутек көп кездеседі. Табиғатта күкіртсутек қалай түзіледі деп ойлайсыңдар және оның себебін түсіндіріңдер Батыс Қазақстан өнеркәсібінің неғұрлым дамыған салалары мұнай, газ және химия өнеркәсібі болып табылады.Мұнда алғаш рет Доссор және Мақат мұнай кәсіпшіліктері пайда болды. Одан кейін Ембі алабы, Маңғыстау түбегінің өзені және Бозащы түбегіндегі Жетібай, Қаламқас және Қаражамбас Мұнай және газ кен орындары игерілді.90-жылдардың басында теңіз мұнай кен орындары пайдалануға берілді. Қазіргі уақытта Каспий теңізінің солтүстік қайраңында мұнайдың үлкен қоры бар екені анықталды.Мұнай өнеркәсібінің дамуына байланысты Батыс Қазақстан аумақтық-өндірістік кешені жақсы дамуда.Ембі бассейні мен Маңғыстау түбегінде мұнай мен газ өндіру, Атырауда мұнай өңдеу, полиэтилен өндіру, ал Жаңаөзенде және теңізде газ өңдеу өнеркәсібі дамыған. Ақтау қаласында мұнай, газ және химиялық өнімдер негізінде пластмассалар өндіреді.Батыс Қазақстанда мұнайдан 20-30% ғана өндіріледі. Батыс Қазақстанда қара металлургия өнеркәсібінің орталығы Кемпірсай бассейнінде хром және нкель кендерінің ірі қорлары бар.Ақтөбе қаласындағы ферроқорытпа зауыты хорм кен орындарының шикізатын пайдалана отырып жұмыс істейді. Химия өнеркәсібі мұнай және мұнай-химия өндірістері негізінде дамыған.Ірі химия өнеркәсібіне-Атырау полиэтилен зауыты, Ақтөбе хром қоспалар зауыты, Ақтөбе химия комбинаты кіреді. Ақтөбе химия комбинаты жергілікті фасфориттер мен Каспий маңының тұздарын пайдаланады. Батыс Қазақстан-әктас,мергель, гипс сияқты құрылыс материалдарына бай.Маңғыстауда ұлутас өндіретін карьерлер жұмыс істейді.Әктас, ұлутас-Ақтаудың негізгі құрылыс материалдары болып табылады. Батыс Қазақстанда республикада ең алғаш салынған Атырау мұнай өңдеу зауыты жұмыс істейді.Ол Атырау-Ембі және Маңғыстау алабы мұнайын өңдейді.Зауытты мұнаймен қамтамасыз ету мақсатында Ақтау-Атырау мұнай құбыры салынған.Ембі мұнайының күкірті, парафині аз, технологиялық сапасы жоғары, одан алынған жанармай өте жоғары бағаланады.Ембі мұнайы Ұлы Отан соғысы жылдары әскери ұшақтарды жанармаймен қамтамасыз етуде жетекші орын алған. Ал Маңғыстау мұнайының құрамында күкірті жоқ, қарамай аз, бірақ парафин көбірек болып келеді (18-20%).Парафинді мұнай жылдам қатады, сондықтан оны құбырмен тасымалдау үшін қосымша жылу беріп отыру керек. Келешекте Батыс Қазақстан-Құмкөл мұнай құбырын салу жоспарлануда.Ол екі құбырдан тұрады: Батыс Қазақстан-Кенқияқ және Кенқияқ-Құмкөл. Одан әрі Құмкөл-Павлодар және Шымкент мұнай құбырларымен жалғастырылады. 1979 жылы Атырау облысында ашылған Теңіз әлемдегі мұнай кен орындарының бірі.Болжам бойынша мұнайдың геологиялық қоры 3млрд 133млн.т шамасында.1993 жылы Қазақстан Республикасы мен Шеврон компаниясы арасында Теңізшевройл серіктестігі құрылып, Теңіз және Королев мұнай кені игеріле бастады.Теңіз мұнайын экспорттау мақсатында 2001 жылы ұзындығы 1580км. Теңіз-Новороссийск мұнай құбыры іске қосты.Теңіз кенішінде қазіргі уақытта жылына 12млн т-ға дейін мұнай өндіріледі. 34. Тірі организмдерге ксенобиотиктердің түсу жолдары мен әсер ету механизмдері Ксенобиотиктер сөзі грек тілінен шыққан. "xenos" - бөтен," bios " – өмір, яғни бұл тірі организмдерді қоршаған табиғи ортаға жат заттар. Ксенобиотиктер үш топқа бөлінеді: 1) Химиялық (элементтер, заттар және қосылыстар); 2) физикалық (шу, діріл, радиация, сәулелену және т. б.); 3) биологиялық (бактериялар, вирустар, гельминттер, протозоа және т.б.). Ксенобиотиктердің адам ағзасына енуінің негізгі жолдары-ауыз арқылы тамақ пен сумен, өкпе арқылы және тері арқылы деммен жұту. Бүгінгі таңда біздің индустриалды дәуірімізде ксенобиотиктер барлық жерде кездеседі. Оларды өнеркәсіптік кәсіпорындар ауаға да, суға да тастайды, бүгінде тұрмыстық химиясыз көптеген адамдар өмірді елестете алмайды, құрылыс материалдарында ксенобиотиктер де бар және көбінесе олардың көзі болып табылады, тіпті киім ксенобиотиктердің көзі болып табылады, өйткені олар синтетикалық материалдардан жасалған немесе синтетикалық бояғыштардан тұрады. Таза су туралы бүгін шартты түрде айтуға болады. Батыс сарапшылары тіпті терең жер асты суларының құрамында көптеген химиялық қосылыстар мен олардың метаболиттері бар дейді. Ондаған жылдар бойы ксенобиотиктер адамның энергиясын алады, өйткені организм оны бейтараптандыруға және жоюға жұмсайды. Жаңадан пайда болған химиялық қосылыстардың адамға қысқа адам өміріндегі әсерін бақылау қиын, ал адам ағзасындағы осы "химиядан" пайда болатын заттардың уыттылық дәрежесін бағалау Нақты емес. Бірақ олардың кейбіреулері ағзада жиналып, сыни мөлшерде аллергия, емделмейтін ауру немесе белгісіз себеппен өлім тудырады. Ғалымдардың назарын аударған алғашқы ксенобиотиктерді адам жасаған. Бұл термин жабайы табиғатқа зиян келтіретін химиялық қосылыстарға бекітілген. Олар жануарлар мен адам ағзасындағы "бейтаныс адамдардың" мінез– құлқын зерттеді: олар дененің ішкі ортасына қалай енетінін, денеде қалай бөлінетінін, қандай өзгерістерге ұшырайтындығын, қалай шығарылатындығын және т.б. сонымен, ксенобиотика ғылымының бөлімдері арасында бүкіл сала ерекшеленді– фармакология-дәрілік заттар мен олардың ағзаға әсері туралы биомедициналық ғылым. Денедегі ксенобиотиктердің көпшілігі жасуша мембраналарын зақымдауы мүмкін бос радикалдардың пайда болуын бастайды. Еркін радикалдар-бұл атомдар, иондар немесе молекулалардың фрагменттері, сыртқы Атом орбиталдарында жұпталмаған электрондары бар заттар. Өзіңізді еркін радикалдардан қалай қорғауға болады? - Антиоксиданттар. Антиоксиданттар тотығу немесе реакцияларға кедергі келтіретін, оттегі, пероксид, радикалдар, яғни жасуша мембраналарын қорғайтын заттар деп аталады. Витаминдердің көпшілігі антиоксиданттар. Соңғы онжылдықтарда ксенобиотиктермен денеге жүктеме күрт өсті-дәрумендер мен басқа антиоксиданттарды тұтыну күрт өсті, сондықтан әдеттегі диетамен бірге келетін мөлшер жеткіліксіз. Кейбір ксенобиотиктер биотрансформацияға ұшырайды, яғни адам ағзасы олардың кейбіреулері зиянды және зиянсыз заттарға айналуы мүмкін. Бейтараптандыру бірнеше сатыда жүреді. Ғалымдар индол-3-карбинол сияқты табиғи заттар Химиялық ксенобиотиктерді залалсыздандырудың алғашқы кезеңдеріне қатысатынын анықтады. Табиғи шығу тегі бірнеше индол қосылыстарынан тұратын диеталық қоспалар. жүктеу/скачать 310,08 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|