1-билет Қазақстан аумағындағы тас ғасырының археологиялық ескерткіштері
Əбілқайырдың Орынбор əкімшілігімен қарым-қатынасының шиеленісуі
жүктеу/скачать 238,45 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 70. Бай шаруашылықтарының тəркіленуі жəне оның саяси-экономикалық салдарлары.
- 11-билет 11. Ғұн тайпаларының шығу тегі мен этникалық тарихы мəселесі.
| 40. Əбілқайырдың Орынбор əкімшілігімен қарым-қатынасының шиеленісуі.
Көптеген ғылыми зерттеу еңбектерінде «өз халқын сатқан авантюрист Əбілқайыр хан өз билігін сақтап қалу үшін патша өкіметінің көмегіне сүйенеді. Тек қана өзінің қара басының қамын ойлай отырып, ол патша өкіметінің қазақ даласындаығы халыққа қарсы саясатын жүргізуші басты тірегіне айналады». Осыдан Əбілқайырды «баққұмар», «мансапқор» деп бағалаған тарихшы, зерттеушілер де аз емес. Кіші жүз ханы Əбілқайырдың патша өкіметінің саяси қарым-қатынастарды соғыссыз, тек келіссөздер жүргізу жолымен шешуге күш салған. Ханның жеке саясатшылық қасиетіне таң қалушылық мінездеме берушілер де кездеседі. Олар бір дауыспен Əбілқайырдың жеке басының ақылды да айдады билеуші екенін жар салады. Əбілқайыр патша өкіметінің оның өкілдерімен қатынастары қанша қиын-қиыншылықты болса да, ол тек еліссөздер жүргізе ған шешуге тəжірбие жинақтаған.XVIII ғасырдың 30- 40-шы жылдарындағы Кіші жүз ханы Əбілқайырдың орыс өкімтенің өкілдері Л.И Тевкелев, В.И Татищев, В.А Урусов, И.И Неплюевпен жасасқан саяси дипломатиялық іс-əрекеттер қатынастарын суреттесек, осы кезеңдегі əр түрлі мазмұнды хаттар оған дəлел. Əбілқайыр саястының түбірін анықтайтын басты құжат ретінде көрініс тапқан. 1731 жылы 30 сəуірде Л.И Тевкелев бастаған арнайы елшілер Кіші жəне Орта жүздерін бодандыққа қабылдау үшін қазақ еліне жіберілді. 70. Бай шаруашылықтарының тəркіленуі жəне оның саяси-экономикалық салдарлары. Қазақстандағы 20 мыңға жуық байлар мен кулактар шаруашылықтарын тəркілеп, жаппай ұжымдастыру жүріп жатқан аудандардан көшіріп, өнеркəсіп құрылыстарынан, темір жолдардан шалғай жатқан аудандарға тарата қоныстандыру туралы шешім қабылдады. 11-билет 11. Ғұн тайпаларының шығу тегі мен этникалық тарихы мəселесі. Ғұндар. Б. З. Б. I мыңжылдықта казіргі Монғолияның оңтустігіндегі Ордостан Каспий өңіріне дейінгі Орталык Азияның ұлан-байтак кеңістігін тегі мен этникалық құрамы жөнінен əр түрлі тайпалар мекендеген.Шаруашылықтың біртіндеп дамуы, тұрмыстың біршама ортақтығы, эт-никалық жақындык, саяси тəртіп факторы Орталық Азияда ертедегі таптық ірі бірлестіктердің құрылуына əкеп соқты. Олардың уакыты жағыиан алғашқылары сюнну (ғұндар) болды. Б. З. Б. III ғасырдын аяғында кытай деректемелерінде пайда болган сюнну (гұн) атауы тегі əр түрлі таппаларды біріктірген жəне Тынык мұхит пен Солтүстік Қытайдан Алтай мен Жеті-суға дейінгі аумакта, ал кейіннен одан əрі батысқа да ара-түра таралып отырған саяси құрылымға катысты болды. Ғұндардың жоғарғы билеушісін қытай авторлары шаныой деп атайды. Б. З. Б. 206 жылы ғұн тайпаларын Меде шаньюй басқарды5. Меде билік ет-кен алғашқы жылдардың өзінде-ақ Қытайдың шекаралык аудандарына жорықтар жасап оған күйрете соқкы берді. Кескілескен күресте Мөде əскери-саяси куаты басым Хань əулетін сюнну-ғұндардың Ордостағы көшіп жүретін жерлерінен дəме етуден бас тартуға мəжбүр етті. Хань императоры Гаоцзу Мөденің алдында бас иіп, онымен «тыныштық жəне туыстык туралы шартқа» қол қоюға мəжбүр болды, бұл шарт бойынша ол шаньюйге өзінің ханшасын əйелдікке беруге жəне жыл сайын «сый-лық» ретінде салық төлеп тұруға міндеттенді, кейін ол салыкты үнемі төлеп тұрды. жүктеу/скачать 238,45 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|