15.1 Бір фазалы жарты периодты түзеткіш Бір фазалы жарты периодты түзеткіш жүктемемен бірізді жалғанған бір диодтан тұрады (15.1-суретті қара). Түзеткішке берілген u айнымалы синусоидалы кернеудің оң жарты периодында VD диод ашық болып (кедергісі төмен) тізбектен iн ток өтіп кедергісі Rн қабылдағыштың қысқыштарында uн кернеуді тудырады.
Кернеудің теріс жарты периодында VD диод жабық болады (кедергісі жоғары), тізбектен ток өтпейді, кедергісі Rн қабылдағыштың қысқыштарында uн нөлге тең болады, әрі қарай үрдіс қайталанып отырады.
Бір фазалы жарты периодты түзеткіштің негізгі параметрлері:
- түзетілген кернеудің тұрақты құрамасы
(15.2)
және токтың шамасы
; (15.3)
- қабылдағыштың қуаты
; (15.4)
- түзетілген кернеудің негізгі гармоникасын амплитудасы ;
- солықтау коэффициенті; (15.5)
- трансформатордың (U1, I1) кірмелі және (U2, I2) шықпалы қысқыштарының кернеулерін әрекеттік мәндері, Pтр трансформатордың есептелген қуаты;
- түзетілген кернеудің негізгі гармоникасын fнег.гарм жиілігі қоректің кернеуін f1 жиілігіне тең.
Диодтың негізгі параметрлері:
- максималды кері кернеу ; (15.6)
тұра орта ток Iд.тұр.ор = Iн.ор. (15.7)
15.2 суретте бір фазалы екі жарты периодты түзеткіштің көпір схемасы келтірілген. Айнымалы u кернеудің оң жарты периодында VD1 және VD3 диодтар ашық болады (VD2 және VD4 жабық), ал теріс жарты периодында керісінше- VD2 және VD4 ашық, VD1 және VD3 жабық болады. Нәтижеде iн жүктеме тогы бір бағытта болып (оңнан солға бағытталып) Rн кедергілі жүктемеде uн кернеуді тудырады.
15.1-сурет 15.2-сурет
Түзеткіштің негізгі параметрлері:
- жарты периодты түзеткішпен салыстырғанда түзетілген кернеудің тұрақты құрамасы және жүктеме тогын шамасы екі есе артық болып табылады және ; (15.8)
- түзетілген кернеудің негізгі гармоникасының жиілігін солықтауы fнег.гарм қорек кернеуінің жиілігінен екі есе артық болады fнег.гарм =2 f1;
- түзетілген кернеудің негізгі гармоникасының амплитудасы
; (15.9)
солықтау коэффициенті. (15.10)
Диодтардың негізгі параметрлері:
- максимал кері кернеу ; (15.11)
- диодтың тура орташа тогы Iд.тур.ор = 0,5Iн.ор.
