1.«Қазақстан тарихы» курсының пәні, мақсаты мен міндеттері
жүктеу/скачать 0,7 Mb.
|
| Жаппай жекшелендіру
1993-1995 жылдардың аралығында мемлекет жекешелендірудің екінші кезеңінжүргізді. «Жаппай жекешелендіру» деген ұғым осы кезеңге қатыстырылып айтылады. Мемлекет иелігінен алу мен жекешелендірудің Ұлттық бағдарламасы қабылданды. Бұл құжатты бүкіл жекешелендіру үрдісінде ең күрделі кезеңге айналып, жаппай етек алған жекешелендірудің екінші кезеңін жүзеге асырудың басы деп санаған жөн. Қысқа мерзім ішінде шағын және орта кәсіпкерлік саласында 6 мыңнан астам нысанды жекешелендіру жүзеге асырылды. Халықтың санасы өзгере бастады. Екі жылдан бері бос тұрған дүкендердің сөрелері азық-түлік тағамдары және басқа да қажетті тұтыну тауарларымен қайтадан толыға бастады. Дәрі-дәрмектер нарығы дамуға бет бұрды. Қазақстандықтар бірте-бірте жеке меншік секторға өтіп, сауда-саттық жасауға үйрене бастады. Жаппай жекешелендірудің кемшіліктері де аз болмады. Кәсіпорындармен қатар балабақша, мәдениет клубтары секілді қоғамдық маңызы бар мекемелер де арзан бағамен жекеменшікке сатылып жатты. Дегенмен, мемлекеттің ұстанған бағыты дұрыс болып шықты. Тоқырауға ұшыраған ірі кәсіпорындар, атап айтқанда, «Карметкомбинат», «Жезқазғанцветмет» секілді өндіріс ошақтары тоқтап, қарызға белшесінен батты. Ал оларға жәрдем беретіндей мемлекеттің мүмкіндігі болмады. Ірі кәсіпорындардың жекеменшікке сатылуының арқасында шетелдік инвесторлар тартылып, нәтижесінде ірі зауыттардың тіршілігі қайтадан жандана бастады. Әсіресе, металлургия саласына «Mittal Steel», «Самсунг» секілді танымал инвестрлардың келуі бүкіл отандық экономикаға оң әсерін тигізді. Нәтижесінде тұңғыш рет 1995 жылы өнеркәсіп өндірісі 13, 6 пайызға өсті. Мемлекеттік жекешелендірудің үшінші кезеңі (1996-1998 жылдар) стратегиялық тұрғыда маңызды салаларды қамтыды. Атап айтқанда, энергетика мен мұнайгаз салаларында жекешелендіру жұмыстары қолға алынды. Дегенмен, алдағы кезеңдерден ерекшелігі - әр салада жекешелендірудің арнайы бағдарламалары түзілді. Сондай-ақ, бұл әлеуметтік саланы – денсаулық сақтау, білім беру, ғылым мен мәдениет салаларын қоса алғандағы секторлық бағдарламаларға көшудің кезеңі болды. Үш жыл ішінде барлығы 14800-ден астам мемлекеттік меншіктегі мекеме жекешелендірілді. Қазақстан экономикасындағы жағымды құбылыс та осы кезге тап келді. 1996-98 жылдарда ірі өнеркәсіп орындарын сатып алуға қабілетті отандық толыққанды инвесторлар қалыптаса бастады. Мемлекеттік жекешелендірудің соңғы, төртінші кезеңі 1999 жылы басталды. Мұндағы басты мәселе – мемлекеттік меншік республикалық мен коммуналдық болып екіге бөлінді. Облыс әкімдеріне коммуналдық меншіктегі нысандарды жекешелендіруге құқықтың берілуі жергілікті өзін-өзі басқаруды енгізу ісіндегі елеулі қадамдардың бірі болды. Бір ғана 1999 жылдың өзінде 953 акционерлік қоғам мен серіктестіктердегі мемлекеттің үлесі коммуналдық меншікке өткізілді. 1999-2000 жылдарда мемлекеттің иелігіндегі 6688 нысан сатылды. 2005 жылы мемлекеттік ынсандарды сатудан бюджетке 11 миллиард теңгеден астам қаржы түсті. Ал, жалпы 1991-2005 жылдар аралығында елімізде 40 мыңға жуық нысандар жекешелендірілді. Осыдан бюджетке түскен табыс 334 миллиард 216 миллион теңген құрады. Бұл қаржының 68 миллиард теңгесі Ұлттық қорға аударылды. жүктеу/скачать 0,7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|