1.Қазіргі заман тарихы курсының пәні, мақсаты мен міндеттері, дереккөздері, тарихнамасы және кезеңдері
жүктеу/скачать 247,35 Kb.
|
1. азіргі заман тарихы курсыны п ні, ма саты мен міндеттері, де
| 64. 1991 жылғы тамыз бүлігі:
Тамыз төңкерісі - Михаил Горбачевті КСРО-ның президенті лауазымынан алып тастауға және 1991 жылғы 19 тамызда Төтенше жағдайлар жөніндегі мемлекеттік комитет өзі жасаған бағытын өзгертуге әрекет жасау.1991 жылы сәуір-мамырайларында (Новоогоровте) (президенттіңрезиденцияси) М.С. Горбачевтоғызодақтасреспубликалардыңбасшыларыменкелісімжүргізді. Бұлкелісімдежаңаодақтықшарттуралымәселекөтерілді. КелесімгеқатысушылардыңбарлығыжаңарғанОдақжөніндегішарттықолдады. ШартаСуверендіМемлекеттердіңОдағынқұрукөзделді. Соныменқатар, өкіметоргандарынжәнебасқаруқүрылымын, жанаКонституциянықабылдау, сайлаужүйесінөзгертубелгіленді. Шартқақолқоюмерзімі 20 тамыз 1991 жылбелгіленді. ЖаңаодақтықшарттыңжобасынжариялаужәнеталқылауқоғамдажіккебөлінушіліктітереңдеттіМ.С. Горбачёвтіжақтаушыларбұлқұжаттақарама -қарсылықтыңдеңгейінтөмендетужәнеелдеазаматсоғысыныңболуықауіпіненқұтқарумүмкіндігінкөрді. Біртопғалымдарбұлшартқақарсышықты. ЖаңашартқақарсыластарКСРО-дақалыптасқанхалықшаруашылығыныңкешенін (комплекс) ыдыратыпелдеэкономиқалықдағдарыстытереңдетеді, депсескенді. Жанашартқақолқоюғабірнешекүнқалғанда, аппозициялықкүшреформалықсаясатқақарсышығып, КСРО ыдырауынтоқтатуғаәрекетжасады. 1991 жылы 19 тамыздаКСРОүкіметініңжоғарыбилігіндегіазғанатоп КСРО ПрезидентіМ.С. Горбачовтіңденсаулығынабайлыныстықызыметіненбосатып, оныңорнынавице – президентГ.И.Янаевтыңтағайындалғанытуралымәлімдамежасады. Мемлекеттібасқаруүшін 8 адамнантұратынКСРО-дағытөтеншежағдайжөніндегіМемлекеттіккомитет (ТЖМК) құрылды. ТЖМК-ныңбасындаКСРОвице-президенті Г.И. Янаев, примъер-министрВ.С. Павлов, КСРОқорғанысминистріД.Т. ЯзовжәнеоныңзамыО.Д.Бакланов, КСРОМХҚ-тіңтөрағасыВ.А.Крючков, ішкіістеріминистріБ.К. Пугосияқтыжоғарғыбиліктегілертұрды. ТЖМК-ныңмақсатыКСРО-дағыауырэкономиқалықжәнесаясижағдайдыпайдаланып, биліктіқолдарынаалу. КСРОЖоғарғыҚеңесініңтөрағасыА.ЛукьяновтыңқолықойылғанТЖМКқолдаукөрсетугешақырған «Кеңесхалқынаүндеу» жарияланды. КСРОПрезидентініңміндетінатқарушы Г. Янаев еліміздегітетеншежағдайдың 6-аймерзімгесозылатынынжәне БҰҰ-на жәнемемлекеттерменүкіметбасшыларынатүсінікпенқараутуралымәлімдемежасады.ТЖМК-ныңбіріншіқаулысыбойыншабарлыққоғамдық-саясиқозғалыстардыңқызметінетыйымсалынды. Бұләрекет-мемлекеттіктөнкіріс. ҚырымдадемалыпжатқанКСРОПрезиденті МихаилГорбачев бұлоқиғаданбейхабарболды. ТЖМК-ныңәрекетінеәлемжұртшылығыныңкөзқарасыәртурліболды. Қырғызстан, Украинаөзтерриторияларындажаңаүкіметтіңжарлықтарыжүрмейтіндігінмәлімдеді. Әскерлердіңбірбөлігіхалықжағынашықты. АҚШПрезидентіД.БушКСРО-ғыКонституциялықбасқарудықалпынакелтірубағытындағыРКФСРПрезиденті Б.Н.Ельциннің әрекеттерінқолдады. ЕвропаэкономиқалықКеңесініңөкілдеріМ.С. Горбачевтіңқайтыпоралуынталапетті, талапорындалмағанжағдайдаКСРО-ғаберілетінкөмектітоқтататындығынмэлімдеді. ИракжәнеҚытайүкіметтеріТЖМК-ныңқұрылуынжақтады. МосквадағытамызтөңкерісінеҚазақстанхалқыныңкөзқарасыәртүрліболды. «Желтоқсан», «Азат» қозғалыстарысияқтыкөпшілікқоғамдықсаясиүйымдарТЖМК-ны (ТөтеншежағдайжөніндегімемлекеттікКомитет) айыптады. 1991 жылы 20 тамыздаПрезидентН.Ә.НазарбаевреспубликахалқыныңалдындажасағанжаңамәлімдемесіндеТЖМК-ныжақтамайтынын, бұләрекеттіңконституцияғасәйкескелмейтінінайтты. ТЖМКхалықтанқолдаутаппады. 1991 жылы 21 тамыздаМ.С.ГорбачевМосквағакеліп, биліктіқолынаалды. ТЖМК-нықұрғандардыңүстіненқылмыстықісқозғалды. Соныментамызтөңкерісікүйреді. 1991 жылытамыздың 20-сындажасалуғатиістіодақтықкелісімшартжасалмады. Новоогоревкелісімісәтсіздіккеүшырады. ТамызтөнкерісіКСРО-ныңкүйреуінтездетті. ОсыданкейінҚазақКСРПрезидентіН.Ә.Назарбаев «ҚазақКСР-ініңҚауіпсіздікКеңесінқұружанінде», «Семейядыролықсынақөткізуполигонынжабутуралы», «ҚазақКСРсыртқыэкономиқалықдербестігінқамтамасызетутуралы» т.б. жарлықтаршығарды. МемлекеттіктөнкерістіңсәтсізаяқталуыКеңесОдағыКоммунистікпартиясыныңбеделінтүсірді. 1991 жылы 23 тамыздаҚазақстанПрезидентіН.Ә. НазарбаевКОКПОК-ңсаясиБюромүшелігіқатарынаншықты. 1991 жылы 7 қыркүйектеАлматықаласындаболғанпартиясъезіндеҚазақстанКоммунистікпартиясынтаратутуралышешімшықты. ОсылайҚазақстанКоммунистікпартиясыөмірсүруінтоқтатып, оныңорнынаҚазақстанСоциалистікпартиясықұрылды. Елдегіболыпжатқансаясипроцестержастарұйымынадаәсеретіп, комсомолұйымыныңбеделіқұлдырайбастады. 1991 жылықазанайындаболғанҚазақстанкомсомолыныңXVIIIсъезішешіміменҚазақстанкомсомолытарады. ЕндіоныңорнынақазақстанЖастарОдағықұрылды. КомсомолданкейінҚазақстанпионерұйымыдатарады. РеспубликаКәсіподағыкөптегенұсақұйымдарғабөлінді. Саясижүйеніңдағдарысыелөміріндеосылайшақоғамдық-саясижәнедемократиялықөзгерістертуғызды. жүктеу/скачать 247,35 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|