А. И. Исаева Қазақ халқындағЫ


- М.: Наука, 1977. - С. 115



Pdf көрінісі
бет171/219
Дата18.11.2023
өлшемі7,97 Mb.
#124470
1   ...   167   168   169   170   171   172   173   174   ...   219
- М.: Наука, 1977. - С. 115.
476
 Казахско-русские отношения в XVI-XVIII веках (Сборник документов и материалов).
— Алма-Ата: АН Каз ССР, 1961. - С.97.
477
Курылев В.П. Памятники традиционно-бытовой культуры народов Средней Азии. Ка­
захстана и Кавказа. - Л.: Наука, 1989. — С. 97.
478
 Гурлянд Я. Степное законодательство с древнейших времен по XVII столет 
11зв. общ-
ва археол., ист. и этногр. при Имп. Казан, универ. - 1904. - Т. 20. - Вып. 4-5. - С. 
68
.


4.2. Дәстүрлі қазақы ортадағы батыршылыққа тәрбиелеу мен баулу ісі
181
тыру мен әскери өнерге баулуға ерекше назар аударылатындығын 
атап өтеді479
Көшпелі тайпаларға тэн осындай тэрбие жүйесінің айқын кө- 
рінісін қазақ қоғамында кездестіре аламыз. Мысалы, Райымбек 
батыр жеті жасқа толғанда нағашы атасы көк тай мен қару жарақ- 
тың бүкіл түрлерін алып келіп, Қангелді батырға әскери өнерге 
баулуды табыстайды480
Батырлар жырында болашақ батыр мал соңында жүрмеуі ке- 
рек. «Нұрадын» батыр жырында жас бала
Мал бақпайын мен деді 
Мал соңында жалпылдап 
Атқа мініп жүрмеймін
- деп өзінің батырлық өнерге дайындалатынын білдіреді481.
Халық жадында сақталған образдар бойынш а батыр атағын 
ер жігіт шын мэнінде өзінің жауынгерлік атымен қауыш ып, 
өзінің алғашқы ерлік ісін атқарғаннан кейін ғана алады. Бі- 
рақ, ол бұған дейін эр түрлі жолдардан өтуі тиіс. М әселен, ол 
өз қүрдастарынан ерекше күшті болуы керек, күн санап өсіп 
жетілуі тиіс т.с.с. Сондықтан жас батырдың атымен қауышуы 
түркі-моңғол халықтарында кең тараған ж асөспірім ж ігіттің 
жауынгерге өтуі дәстүрімен, осы сәттегі ең кұнды сыйлық өз 
атына ие болуымен тікелей байланысты туындаған эпизод деп 
қарасақ, мұндай ерекшелікті Күлтегін жырынан да кездестіре- 
міз. Күлтегін бұл дәстүрден он жасында өтеді. Ж ырда «он жа- 
сында Умай тэрізді анам хатунның қуаныш ына менін кіш і інім 
Күлтегін батырға лайық есімін иеленіп, батыр атанды» деген 
жолдар бар.
Батырлыққа тәрбиелеудің үлкен мектебі хандар мен хас ба- 
тырлардың қасы на еріп, нөкер болып жүру салт-дәстүрімен 
тығыз байланысты. Бұл мектеп жас талапкерлердің ғұмырын


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   167   168   169   170   171   172   173   174   ...   219




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет