А. И. Исаева Қазақ халқындағЫ
Кляшторный С.Г., Султанов Т.И. Казахстан: Летопись трех тысячелетий. - С. 342
жүктеу/скачать 7,97 Mb. Pdf көрінісі
|
| 507Кляшторный С.Г., Султанов Т.И. Казахстан: Летопись трех тысячелетий. - С. 342.
508 Қазақтың коне тарихы. - 179 б. 509 Кайдаров А.Т. Доспехи и вооружение воина-батыра в казахском эпосе и их этно-линг- вистическое объяснение // Известия АН КазССР. Серия общественных наук. - 1973. - № 6 . - С. 25. 1 9 2 4-ТАРАУ. Батыр - әлеуметтік-мәдени категория тық рэмізі, әрі қасиетті бас ұратындары. Екінші қырын алып қа- расақ, ту көсемнің титулы мен дәреже-беделін көрсететін болтан. Бұл екі қасиет бір-бірімен өте тығыз байланыста. Тусыз көсем, не хан болмаған», - деп жазады 510 Жорық кезінде ту көтеріп жүру үлкен мәртебе болып саналған. Туды, басқа да биліктің маңызды атрибутын жоғалту жауынгер үшін, ол мүше болып есептелетін әскер үшін үлкен масқарашылық болды 511, Ә. Диваев: «Қазақтар- дың этнографиялық материалдары ту қызметіне жерлеу рэсімдері кезінде мынадай формула жататынын куэлік етеді: ту - адам жа- нының сыйымдылығы. Қазақтар егер өлген кісі тірі кезінде оны иемденген болса, оның туын үстіне қойған, немесе найзаға пгүбе- рек тағып қойған. Ал егер ол қатардағы адам, жәй қоғам мүшесі, жауынгер болса, жерлеуден кейін шаңырақ төбесінен ту шытарып қойтан, егер өлген кісі қоғамының алдыңғы әлеуметтік табының өкілі болса, болатын шабыстарда жэне басқа ойындарда, дене бастамасын кейіптеу дэстүрінде, ту ағашын не найзаны қаралы күнге арналған тамақ дайындалып жатқан отқа, ошаққа сынды- рып лақтырды. Қолбасшының жеке туы үрпақтары арқылы сол ру-тайпаның қастерлі белгісі ретінде сақталды, ал қоғамның мү- шелерін жерлеуде қолданған қаралы тулар оған, найза сынықта- рымен бірге өртелді,512 - деп тұжырым жасайды. Осы тараушада айтылған ойларымызды қорыта келе, дәстүр- лі қазақ қоғамындағы батырлыққа тәрбиелеу мектебінің өзіндік ерекшеліктері туралы төмендегідей тұжырымдар жасаймыз: - қазақ қоғамында батырлық өмір салты ретінде қарастырылган- дықтан болашақ батыр осы әлеуметтік ортаның талаптарына сай болуы қажет, сондықтан ол белгілі бір талаптарды орын- дауға міндетті болтан. Батырлық өмір-салтының ережелері не- гізінен халық ауыз әдебиеті үлгілерінен айқын көрінген; - дэстүрлі қотамның мэдени-шаруашылық типінің ерекше- ліктері өзіндік эскери өнер мектептерін қалыптастырып, жүктеу/скачать 7,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|