Абай атындағы Қазақ
жүктеу/скачать 5,18 Mb. Pdf көрінісі
|
| Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №4(52), 2016 ж.
229 соның ішінде, Рази, Фараби, Беруни, ибн Мискавейх жəне ибн Сина трактаттары арқылы таныс- қандығын ескерген жөн. Оның үстіне, Кайқауыс өзінің педагогикалық көзқарастарын баяндауларында, ұлына берген өнегелерінде ежелгі грек ойшылдары Гален мен Гиппократ, Сократ, Платон, Птолемей, Аристотель айтқандарына жүгінеді. Мысалы, махаббат мəселелері туралы берген өмірлік кеңестерінде ол грек ойшылдарының беделін мысалға алады. «Шын сүйіп қалмауға тырыс, ал егер біреуді сүйген екенсің, онда соған тұрарлық жанды сүй. Птолемей мен Платондарша ғашық болудың қажеті шамалы» [5, 56]. Сонымен, Кайқауыс көзқарастарының идялық бастауларына жасалған талдаулардан оның əртүрлі қалалар мен мемлекеттерде өмір сүргендігі мен əртүрлі, тіптен қарама-қайшы идеялық факторлардың ықпалында болғандығы анықталды. Əртүрлі ағымдар мен мектептердің ойшылдарының философтарының ілімдері мен көзқарастарының Кайқауыстың педагогикалық көзқарастарының туындауына ықпал еткендігі жайлы айту бір қарағанға сенгісіз болуы мүмкін. Оның көзқарастары негізінен, өзінің бойына адамзаттық өркениеттің озық тенденцияларын сіңірген, түркітілдес, əсіресе парсы халықтарының ғылыми, философиялық, педагогикалық жəне əдеби ойларының тікелей ықпалында қалыптасқандығы талас тудыра алмайды. Кайқауысты онтология мен гносеология мəселелері аса қызықтырмайды жəне аталған философиялық мəселелерге арнайы тоқталуды қажет деп санамайды. Дегенмен, бұл Кайқауыстың болмыс пен танымның философиялық мəселелерін кемсіткендігін білдірмейді. Оның еңбегінің ерекшелігі – негізінен педагогика мен дидактиканың мəселелерін беру мақсатын ұстанғандығында. 1 Мəңгі өлмейтін құдіретті күштің аты – ғылым мен мəдениет /Н.Ə.Назарбаев //Алматы ақшамы.– 2003.– 2 желтоқсан (№135).– 1 б. Қазақстан Республикасы Ұлттық Кеңесінің 3-мəжілісінде сөйлеген сөзі (28 желтоқсан 2003 жыл). 2 Долимов С. Кабуснома. – Кабуснама (на узб. яз.). – Ташкент, 1968.– С. 5-23. 3 Григорян С.Н. Средневековая философия Ближнего и Среднего Востока. – М.: Наука, 1966. – С. 162. 4 Грюнебаум Г.Э. Основные черты арабо-мусульманской культуры. – М.: Наука, 1981. – 128 с. 5 Қабуснама. – Алматы: «Қасиет» баспасы, 2006. - 156 б. 6 Брагинский И.С. Литературы Ирана и Средней Азии. – История всемирной литературы. – М.: Наука, 1984. – Т. 2. – С. 248-272. 7 Брагинский И.С. Предисловие. – Энциклопедия персидско-таджикской прозы. – Душанбе, 1986. – С.3-10. 8 Брагинский И.С. Литературы Ирана и Средней Азии. – История всемирной литературы. – М.: Наука, 1984. – Т. 2. – С. 248-272. 9 Грюнебаум Г.Э. Основные черты арабо-мусульманской культуры. – М.: Наука, 1981. – 128 с. 10 Аль-Фараби. Существо вопросов. – Избранные произведения мыслителей Востока. – М.: Соцэкгиз, 1961. 173 с. 11 Семенов А.А. Абу-Али ибн Сина (Авиценна). - Сталинабад: Таджикгосиздат, 1953. – 65 с. 12 Крымский А.Е. История Персии, ее литературы и дервишской теософии. – М., 1961. – Т. 1. – С. 525-552. 13 Браун Е. История литературы Персии. – Кембридж: Университетское издание, 1969. – 568 с. 14 Абдуллоев А. Унсурулмаоли Кайковус. – Энциклопедия совети точик. – Душанбе, 1987. – Т. 7. – 490 с. 15 Григорян С.Н. Из истории философии Средней Азии и Ирана VІІ-ХІІ в.в. – М., 1960. – 328 с. 16 Султанзаде М. Философские аспекты теории воспитания Ибн Сины яркого представителя эпохи Саманидов. – Душанбе, 1999. – С. 105-106. 17 Жеменей И. Мұхаммед Хайдар Дулат (1499-1551) тарихшы-қаламгер. – Алматы, 2007. – 357 б. 18 Баласағұн Ж. Құтты білік. – Алматы: Жазушы, 1986. – 613 б. жүктеу/скачать 5,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|