(*Христиандықты қабылдаған Елюй Чжилулуге қарсы мұсылмандық қозғалыс басталды.)
¤РС :*Қидандардың Ляо мемлекеті өмір сүрген жылдар: 924- 1125 жылдары
*Қарақытай елінде үлестік жерлерді иеленушілердің қолында арнаулы – грамоталары болған
*Елюй Дашы бір әскери басшының қолына – 100 –ден жауынгер жасақтаған
НАЙМАНДАР, КЕРЕЙІТТЕР, ЖАЛАЙЫРЛАР
1.Найман, керейіт, жалайыр тайпаларының неігзгі мекендеген жерлері: Моңғолияның орт. және бат. аудандары
* Х ғасырдан бастап бұл тайпалар Қазақстан өңірін қоныстана бастайды.
НАЙМАНДАР
2.ҮІІІ ғасырдағы жазба деректерінде наймандар өмір сүрген өңір: Алтай, Орхон.
3. «Найман» сөзінің моңғол тіліндегі мағынасы: Сегіз;
* Найман тайпалық одағы құрамына 8 тайпа кірген.
4. Найман мемлекетінің аты шыға бастаған кезең: ХІІ ғ. ІІ жартысы.
5. Найман мемлекетінің орталығы: Балықты. (Орхон өзені бойында)
6. Найман мемлекеті дами бастады: Наркеш Дайын тұсында
* Егін шаруашылығы дамып. Отырықшы қалалық өмір салты орын алды.
7.Наркеш Дайынның інісі Инанч- білге:
* Халықты өз төңірегінде топтастыра білген ол елді өнерге, бейбіт өмір салтына тартады.
* Наймандар қарақытайлардан үстемдігінен құтылады.
* Басқа елдермен сауда қатынасын дамытуға көңіл бөлді.
* Найман одағының басын қосып, Найман мемлекетінің күшейтеді.
* Халық оған Білге хан деген атақ берді.
8. Білге хан қайтыс болғаннан кейін билік үшін таласқан: балалары: Даян мен Бұйрық хан
9. Нәтижесінде найман хандығы екіге бөлінді:
* Даян хан далалық өлкеде билік етті.
* Бұйрық хан Алтайдың Қара Ертісіндегі Орунгу маңын мекендейді.
10. Шыңғысханның күшейіп келе жатқанын қорыққан қырғыз, меркіт, найман т.б. тайпалр құрылтайға жиналды: 1201
11. 1201 жылы одақтас күш Шыңғысхан мен Ван хан (Торыл) әскерлерінен ойсырата жеңіліске ұшыраған жер: Соғақ суаты.
* Бұйрық хан Алтайдың оңтүстігіне жылжиды, Шыңғыс хан әскері оны қолға түсіріп, жазалайды.
12. 1204 жылы Шыңғысханның біржола жеңіліс тапқан наймандар, Күшлік ханның басшылығымен Жетісуға көшті.
* 1208 жылы Шыңғысхан Ертіс жағасына наймандар мен меркіттердің бірлескен күшін талқан қылады. Одан кейін Күшлік бастаған (Даян ханның баласы) бұл тайпалар Жетісуға қарай босады.
13.Наймандар Жетісудағы билікті қарақытайлардан тартып алды: 1212 жылы
* 1218 жылы Шыңғыс хан Күшлікке қарсы әйгілі Жебе ноян басқарған күшті әскерін жіберді. Жебе ноян Қарақытай еліне жетісімен, баршаға дін, сенім бостандығын жариялады. Бұған кейін де өзіне мұсылмандарды қарсы қойып алған Күшлік шайқастарда шыңдалып келген моңғол әскерлерінің екпініне төтеп бере алмады. Тас- талқан болып жеңіліп, Алтай тауларына қарай қашты. Бірақ Жебе ноян оны қоймай қуалап жүріп, ақыры Сарыкөл маңында қолға түсіріп, өлтіріп тынады.
Достарыңызбен бөлісу: |
