47. 1137 жылы Ходжент жанында қарақытайлар ойсырат соққы берді: Қараханға(Мауараннахр билеушісі -Махмұд) 48. 1141 жылы Самарқан қаласына жақын Қатуан даласында қарақытайлардан жеңіліс тапқан: қарахан мен салжұқтар; * Қарахандар қарақытайлардың вассалы болып, алым- салық төлеп отыруға мәжбүр болған
49. Хорезм шахының қарақытайларға төлеген салық мөлшері: 3 000 динар * Қарақытайлар батысында Әмударияның төменгі ағысын толығымен, шығыста Гансу жеріндегі ұйғырларды , оңтүстікте Балх пен Хотан жерлерін бағындырды. Солтүстік –шығысы наймандармен шекаралас жатты.
50. 1171-1172 жылдары қарақытайлардан Хорезмге қайтадан жорық жасауы: Хорезм шахы салық жинаудан бас тартты.
* Осы кезде Хорезм шахы әл- Арслан қаза болып, оның балаларының арасында билік үшін талас туады. Тақ үшін таласта Текеш қарақытайлардың көмегімен ел билігін өз қолына алды.
51. 1198- 1204 жылдары қарақытайлардың хорезм шахымен бірігіп соғысқан Ауғанстан жеріндегі тайпа: Гурид * Текештен кейінг хорезм шахы Мұхаммед Самарқан сұлтанымен келісімге келіп, қарақытайларға қарсы шығады. Өз одақатасын айрылған қарақытайлар гурид тайпаларымен соғыста ауыр жеңіліске ұшырайды.
52. 1208 жылы қарақытайларды шығыста жеңген: Найман; 53. Қарақытай мемлекеті біржолата құлады: 1212 жылы (Күшлік) * Соңғы гурхан найман ханы Күшліктің қолына түсіп, оның жерлері біржола наймандардың иелігіне айналды.
•Қоғамдық құрылысы.
54.Қарақытайлардағы мұрагерліктің өзіндік ерекшілігі: әйелдер де мұрагер бола алды. * Әйел жағының тегі хан тұқымынан болуы міндетті еді.
55. Елюй Дашы 1143 жылы қаза болған соң билікті өз қолына алған: Әйелі Табуян 56. 1150 жылдан кейін ел басқарған, ержеткен Елюй Дашидің баласы: Иле * Оның тұсында халық санағы жүргізілді. 57. Алғаш рет санағы жүргізілген орта ғасырлық мемлекет: Қарақытай; 58. 1155 жылы Иле қаза болған соң, ел билеген Елюй Дашидің қызы: Бұсуған;
•Алым- салық жүйесі.
*Қарақытай өздері жаулап алған қалалар мен отырықшы қоныстарды қиратпаған. Сондықтан да жергілікті халық оларға онша қарсылық көрсетпеді.
59. Қарақытай мемлекетіндегі салық жинау жүйесі: әр түтіннен (үйден) алынды. * Әрбір үйден жиналған салық мөлшері: 1(бір) динар; * Отырар, Тараз қалаларында алым- салықты гурханның арнайы жіберген адамдары жинап отырды. Ал басқа аймақтардан салық жинау, оны қарақытайлардың орталығына жеткізу жергілікті феодалдарға жүктелген.
60. Жетісудің егіншілері қарақытай билеушісіне төлеген: 1/ 10 бөлігін 61. Ірі қалалар әкімдерінің гурханға жыл сайын төлеп отырған салығы: харадж; 62. ХІІ ғасырдың ІІ жартысынан бастап қарақытайларға халық көтерілісінің жиілеуінің басты себебі: шектен тыс алынатын салық.
