Жеке адамның багыттылыгы жэне іс -әрекеті

Жеке адамның маңызды сипаты — оның багыттылыгы. Бұл адам ез алдына коятын мақсаттарды, оған тэн талаптар мен түрткілерді анықтайды. Яғни, адам мінез-құлқының түрткісі мотивациялық сфера болып табылады. Бұған қажеттілік, түрткі, мақсат, міндет, кызығушылық, уміт пен ниет жатады. Адамның белгілі бір жолмен әрекет етуге не турткі болады? Мұндай түрткі қажеттілік. Бұл адаммен бір нэрсеге мұктаждық ретінде көрінеді. Мынадай табиғи кажеттіліктер: азық-тулік, демалыс пен салқыннан қорғаныс, т.б. бүл биологиялық қажеттіліктер, бірақ оларды қанағаттандыру амалы элеуметтік сипатта болады. Адамда табиғи, сонымен қатар рухани қажеттіліктср болады: қарым-қатынаста, білімде, шығармашылыкта, т.б. Қажеттіліктің нақты корінісі («заттанған» қажеттілік) түрткі деп аталады. Әрбір кажеттілік, оны қанагаттандыру дәрежесі санасыз түрде эмоцияларда көрініс табады. Адам санасында түрткі, мінез-құлық бағытталған объект ретінде бейнеленеді, яғни, түрткіні түйсіну мүмкін. Жеке адамның мінез-қүлқының түрткісі — мақсат. Бұл осы мезетте мінез-қүлық бағытталған негізгі нэтиже. Әрбір қажеттілік бірнеше тұрткіде көрініс табуы мүмкін, ал әрбір түрткі өзара байланысты мақсаттардың эртүрлі қосындысымен қанағаттануы мүмкін.

Тұтас алғанда, жеке адамның мотивациялык сферасын біркатар параметрлер бойынша бағалауға болады:

1. 
   Дамыгандыгы - мотивациялық факторлардың сапалық түрлілігі. Адамда түрлі қажеттіліктер, түрткілер, мақсаттар неғүрлым көп болса, оның мотивациялық сферасы дамытылады.
   
2. 
   Икемділігі - деп, белгілі бір қажеттілікті өтеуге түрлі түрткілер мен мақсаттар колданылса сол мотивациялық сфераға бейімделуін айтады.