«Транспортная  наука  и инновации»,  посвященная  Посланию  Президента  РК  Н.А.  Назарбаева

«Транспортная  наука  и инновации»,  посвященная  Посланию  Президента  РК  Н.А.  Назарбаева   

«Нҧрлы  жол  - путь  в будущее» 

 

Материалы  XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 

384 

бҽсекенің  ҥстемдігін  де  ескеруі  шарт.  Сол  сияқты,  ҿз  ҿнімінің  сапасының  белгіленген 

стандарттар мен нормаларға сҽйкестігін  бақылауы  керек. 

       Бҥгінгі  таңда  ҿнімнің  бҽсекеге  қабілеттілігін  бағалаудың  кҿптеген  ҽдістері  мен 

оларды  жҥргізу  жолдары  қалыптасқан,  негізгілері  3-суретте  кҿрсетілген.  Олардың 

бірқатары  ҿнімді  бҽсекелес  ҿнімдердің  жалпы  сипатымен  салыстырып  талдауға 

негізделсе,  тағы  бір  тобы  индекстік  ҽдіспен  бағаланады.  Мҧндай  бағалаулардың  негізі 

болып  зерттелетін  ҿнімнің  сапалық  жҽне  қҧндылық  кҿрсеткіштерін  тҧтынушы 

талаптарымен  салыстыру  саналады.  Алайда,  тҧтынушының  талаптары  туралы  мҽлімет 

алудың  біршама  қиындығына  орай,  ҿнімнің  бҽсекеге  қабілеттілігін  бағалау  базалық 

ҿніммен  салыстыру  арқылы  жҥргізіледі.  Бҧл  ҥшін  нарыққа  ҧсынылған  ҧқсас  ҿнімдердің 

ішінен  ҿтімділігі  жоғары,  тҧтынушылық  қасиеттері  сенім  туғызатын  жҽне  беделді 

ҿндірушінің  тауары  таңдалынып  алынады.  Осы  ҥлгілі  ҿнімнің  кҿрсеткіштеріне 

салыстырмалы  ҿнім  кҿрсеткіштерінің  сҽйкес  келетіндігі  немесе  қабілеттілігінің  деңгейін 

айшықтайды  [2].  Ҿнімнің  бҽсекеге  қабілеттілігін  бағалау  нҽтижесінде  бҽсекеге 

қабілеттілікті   жоғарылатудың  келесі   жолдары  қабылдануы   мҥмкін: 



 

Қолданылатын  материалдардың,  комплект  бҧйымдардың  немесе  ҿнім 

конструкциясының қҧрамы мен қҧрылымының ҿзгеруі; 



 

ҿнімді  жобалау тҽртібінің  ҿзгеруі; 



 

ҿнімді  дайындау  технологиясының;  дайындау  сапасы,  сақтау,  орама, 

транспорттау мен  монтаждауды  бақылау   жҥйесінің   ҿзгеруі; 



 

ҿнім  бағасының,  қызмет  кҿрсету  мен  жҿндеу  бағасының,  қосалқы бҿлшектерге 

бағаның ҿзгеруі; 



 

нарықта ҿнімді  ҿткізу  тҽртібінің  ҿзгеруі; 



 

ҿнімді  ҿткізу,  ҿндіріс,  жетілдіруге  арналған  инвестиция  кҿлемі  мен 

қҧрылымының ҿзгеруі; 



 

жабдықтаушыларды  ынталандыру жҥйесінің  ҿзгеруі; 



 

импорт  қҧрылымы  мен  импортталатын  ҿнім  тҥрлерінің  ҿзгеруі. 

Қорытындылай  келіп,  ҿнімнің  бҽсеке  қабілеттілігін  жоғарылатудың  3  негізгі 

жолдарын кҿрсетуге  болады: 

         - тауардың сапасын жоғарылату; 

         - тауардың бағасын арзандату; 

         - тауардың ҿткізуін  ҿрістету. 



 

Ҿнімнің  бҽсекеге  қабілеттілігін  арттыру  стратегиясы  іс-ҽрекеттерінің  жиынтық 

кҿрінісі  ретінде  оларды  жҥзеге  асыратын  бірнеше  тетіктерге  тҽуелді.  Бҧл  тетіктерді 

ҿзіндік  сипаттары бойынша тҿрт топқа бҿліп қарастыруға  болады:   



 

бірінші  топ-  ҿнімнің  сапасын  арттыру  шаралары  немесе  кҽсіпорынның  сапа 

жҥйесін жетілдіру;    



 

екінші  топ  -ҿнімнің  бағасын  қалыптастыру  немесе  кҽсіпорынның  баға  саясатын 

реттеу;    



 

ҥшінші  топ  –  ҿнімнің  тартымдылығын  арттыру  немесе  кҽсіпорынның  маркетингтік 

жҥйесін жетілдіру;   



 

тҿртінші  топ  –  ҿнімнің  бҽсекеге  қабілеттілігін  қамтамасыз  ету  немесе  ҿндірісті 

мемлекеттік  қолдау. 



 

Бҧл  тетіктердің  ҽрбір  белгілі  бір  дҽрежеде  нарықтағы  тҧтынушылардың  сҧранысы 

мен  талап  тілектеріне,  тауардың  ҿмірлік  кезеңіне  байланысты  ықпал  етуі  мҥмкін.  Қандай 

да  бір  бҽсекеге  тетікті  қалыптастыру  немесе оны іске асыру ҽр кҽсіпорынның ҿнім шығару 

сипаты  мен  ол  ҿнімді  ҿткізу  ерекшеліктеріне  байланысты  болады [3]. Ҧсынылған топтағы 

тетіктерді  іске  асырудың  кҿптеген  бағыт-бағдары  мен  жолдары  бар.  Олардың  ҽрбірі 

ҿзіндік  ерекшелітерге  ие.  

«Транспортная  наука  и инновации»,  посвященная  Посланию  Президента  РК  Н.А.  Назарбаева   

«Нҧрлы  жол  - путь  в будущее» 

 

Материалы  XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 

385 

Сҥттің  бҽсекекге  қабілеттілігін  бағалау  ҥшін  келесі  ҿндірістердің  сҥттері  таңдалып 

алынды: 



 

ЖШС  «Emile  company»  филиалы,  «Столичный»  ЖШС  Одари  брендімен  шығатын 

3,2% сҥті; 



 

ЖШС ФудМастердің  Lactel  брендімен шығатын 3,2% сҥті;   



 

ЖШС САНИ  ЗАО шағаратын Любимое 3,2% сҥті; 



 

ЖШС Raimbekagro  шығаратын  Айналайын 3,2% сҥті. 

 Ҿнімнің  бҽсекеге  қабілеттілігінің  астарында  оның  ішкі  жҽне  сыртқы  нарықта 

табысын анықтайтын тауардың тҥтынушылык, багалық, сапалық сипаты жатыр. Тауардың 

бҽсекеге  қабілеттілігі  тек  соған  ҧқсас  тауарлармен  салыстыруда  ғана  анықталады.  Ҿнімнің 

бҽсекеге  қабілеттілік  ҽртҥрлі 

факторларга

  байланысты анықталады.  

1 кесте - Сҥттердің бҽсекеге  қабілеттілік  номенклатурасы 

 

Бҽсекеге  қабілеттілік  кҿрсеткіші   

белгіленуі 

Тауарлық  марка 

A1 

Иіс   

A2 

Дҽм  

A3 

Қҧрамы  

A4 

Бағасы 

A5 

Ҿнім сапасы 

A6 

 

Эксперттердің қойған балдары 6 кестеге  енгізілді. 

2  кесте  -  Сҥттердің  бҽсекеге  қабілеттілік  кҿрсеткіштеріні  бойынша  эксперттер 

пікірлерінің  жиынтығы 

 

Эксперттер, r 

Қасиеті, n 

А1 

А2 

А3 

А4 

А5 

А6 

 

1 

3 

2 

1 

4 

5 

6 

21 

2 

2 

1 

3 

4 

5 

6 

21 

3 

2 

1 

3 

5 

4 

6 

21 

4 

4 

3 

1 

2 

5 

6 

21 

5 

2 

3 

1 

5 

4 

6 

21 

6 

2 

1 

3 

4 

6 

5 

21 

 

15 

11 

12 

24 

29 

35 

 

∆i 

-6 

-10 

-9 

3 

8 

14 

 

∆i

2 

36 

100 

81 

9 

64 

196 

S=486 

m

i 

0,12  0,09 

0,10 

0,19 

0,23 

0,28 

1 

 

Бҽсекегеқабілеттілік  кҿрсеткішінің  салмақтылық коэффициентін  есептелінді  ml. 

 

 

 

Эксперттер ойларын сҽйкестендірейік. 

Ҽр қасиеті  бойынша эксперттердің  пікірлерінің  ауытқуы  есептелінді. 

 

«Транспортная  наука  и инновации»,  посвященная  Посланию  Президента  РК  Н.А.  Назарбаева   

«Нҧрлы  жол  - путь  в будущее» 

 

Материалы  XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 

386 

 

 

ПАЙДАЛАНҒАН  ҼДЕБИЕТТЕР  ТІЗІМІ 

 

1.

 

Сергеев 

В.Н. 

Молочная 

промышленность 

России 

// 

Молочная 

промышленность,2004,№2,с.8-15 

2.

 

 Шепелев  А.Ф.,  Печенежская  И.А.,  Кожухова  О.И.  Товароведение  и  экспертиза 

продовольственных товаров. Ростов- на -Дону.2006.-682с.  

3.

 

 Аграрлық  ҿнеркҽсіп  кешенін  реттеудің  экономикалық  механизімі  (мақала)  баспа  С. 

Аманжолов  атындағы  ШҚМУ 55-жылдығына арналған «Аманжолов оқулары- 2007» атты 

халықаралық  ғылыми  -практикалық  конференцияның  материалдары,Ҿскемен,2007.  - 

б.194-195 – 0,2 б.п. 

4.

 

 Бҽсекеге  қабілеттілікті  жоғарылатудың  негізгі  тҽсілдері  мен  механизмдері  (мақала) 

баспа «Саясат-POLICY»  №4, Алматы,. 2009, б.42 

5.

 

 Сҥт  жҽне  сҥт  ҿнімдерінің  бҽсекеге  қабілеттілігін  маркетингтік  бағалау  (мақала) 

баспа «Евразийское  сообщество»,  - Алматы,2009.- №4. – 0,4 б.п. 

6.

 

 Қазақстандағы  сҥт  кҽсіпорындарының  даму  бағыттары  (мақала)  баспа  «Шҽкҽрім 

атындағы  Семей  мемлекеттік  университетінің  хабаршысы»  ғылыми  журналы, 

№4,Семей,2009– 0,3 б.п.

 

 

7.

 

 Сакатаева  А.А.  Сҥт  жҽне  сҥт  ҿнімдерінің  бҽсекеге  қабілеттілігін  жоғарылату.-

Алматы/2010, авторефнрат 60б. 

 

 

МЕНТАЛЬДЫ АРИФМЕТИКА  ЭЛЕМЕНТТЕРІН  ЕНГІЗЕ  ОТЫРЫП 

ИНТЕЛЕКТУАЛДЫ  ЖЕКЕ МЕНШІК НЫСАНДАРЫНА 

ҚАТЫСТЫҚҦЗЫРЛЫЛЫҚТЫ  ЖАҚСАРТУ 

 

Темирова А. (Алматы қ., ҚазҰУ)

 

 Шохыбасова У.С. (Алматы қ., ҚазҰТУ) 

 

Қҧзыреттілікті  жоғары  деңгейде  дамытудың  басты  кҿрсеткіші  ретінде  мемлекеттегі 

интелектуалды  жеке  меншік  объектілерінің  санының  артуын  алуға  болады.  Біз 

қҧзыреттілікті  балабақшадағы  тҽрбие  беру  жҧмыстарынан  бастап  енгізіп,  нҽтижелерін 

кҿретін  болсақ  мемлекімізді  талантты  ҧрпақпен  қамтамасыз  етер  едік.  Бҥгінгі таңда ақылы 

тҥрде  ғана  жҥргізліп  отырған  ментальды  арифметиканы  мектеп,  балабақша 

табалдырығында  қолданса  нҽтиже  болары  сҿзсіз.  Дҧрыс  білім  берілсе  кез  келген  қазақ 

баласының  бойынан  қанмен  дарыған  таптырмас  дарындарды  табуға  болады.  Ҧрпақтың 

бойындағы  интелектуалды  ойды  дамытудың  тиімді  нҽтижеснің  бірі  –  менталды 

арифметика. 

Интелектуальды  жеке  меншік  объектілері  болып  табылатын  ҽдебиет,  ғылым  жҽне 

ҿнер  туындылары,  электронды  есептегіш  машина  бағдарламалары,  мҽліметтер  базасы, 

фоноргаммалар,  радио  жҽне  телебағдарламалардағы  хабарламалар,  ҿнертабыс,  пайдалы 

модель,  ҿнеркҽсіптік  ҥлгі,  тҧқымдандыруға  қатысты  жетістіктер,  коммерсиялық 

белгіленулер,  интегралды  микросызба  топологиясы,  ҿнеркҽсіп  қҧпиясы,  фирмалық 

атаулар,  тауар  белгілері,  тауар  ҿндірілу  орындарының  аталулары,  басқа  мемлекеттерде 

саны  жағынан  да,  сапасы  жағынан  да  бізден  бірталай  алда  келе  жатыр.  Интелектуалды 

жеке  меншік  нысанының  бірі  тауар  белгілері  бойынша  ҽлемдегі  ең  ірі  мҽліметтер  базасы 

Thomson  Reuters  Intellectual  Property  & Science  мҽліметтер  нҽтижесіне сҥйенсек 

 

«Транспортная  наука  и инновации»,  посвященная  Посланию  Президента  РК  Н.А.  Назарбаева   

«Нҧрлы  жол  - путь  в будущее» 

 

Материалы  XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 

387 

1 кесте. Тауар  белгісі  бойынша мҽліметтер 

 

№ 

Мемлекет 

Тауарлық 

белгі 

саны 

1 

Қытай 

925 000 

2 

АҚШ 

234 527 

3 

Бразилия 

114 668 

4 

Турция 

86 517 

5 

Франция 

86 348 

 

 

 

 

1  кестеде  кҿрсетілгендей  тауарлық  белгілердің  тіркелуі  бойынша  Қытайлық 

патенттік  ведомоствадан  925  000  тауарлық  белгі,  АҚШ-таy  234  527  тауарлық  белгі, 

Бразилиядан  114  668  тауар  белгісі,  Турциядан  86  517  тауар  белгісі,  Франциядан  86  348 

тауар белгісі  тіркелгендігін  1 гистграммадан да кҿруге  болады. 

Ментальды  арифметика  –  абакусты  қолдана  отырып  ойда  жылдам  жҽне  нақты 

арифметикалық  есептеулер  жҥргізетін  жҥйе.    Интелектуалды  жеке  меншікті  жоғарылату 

ҥшін  ментальды  арифметиканың  кҿмегі  мол.Осы  дҽлелге  қол  жеткізу  ҥшін  Стэнфорд 

университетінің  ғалымы  Майкла Фрэнк жҽне Калифорния университетінің ғалымы Дэвид 

Барнер  арнайы  Ҥндістанға  барып  білім  алушы  студенттердің  ой-ҿрісінің  даму  деңгейіне 

бақылау  жҥргізді.Зерттеулер  абакусты  ойда  елестету  қысқа  мерзімді  есте  сақтаумен 

байланысты  екенін  кҿрсеткенмен  білім  алушылар  ойларында  бір  мезгілде  бірнеше  тасты 

сақтап қалу  мҥмкіндігін  немен байланысты екенін тҥсіндіре  алмады. 

 

 

 

1 сурет. Thomson  Reuters  Intellectual  Property  & Science  мҽліметтер  базасының 

нҽтижесі 

Ҽр  тҥрлі  заттарды  бір  уақытта  ойда  елестету  қиын немесе кейбіреулер ҥшін тептен 

мҥмкін  емес.  М.  Фрэнк  жҽне  Д.  Барнер  бір  жыл  абакуста  есептеуді  ҥйреніп  енді  ғана 

ментальды  есептеп  жҥрген  балаларды  зерттеді.  Ғалымдар  балалардың  кҿбі  ҥштаңбалы 

жҽне  тҿрттаңбалы  сандармен  жҧмыс  жасаудан  қиналатынын  байқады.  Осы  кезде  Фрэнк 

балалардың  ҥш  немесе  тҿрт  біздегі  тастарды  ғана  елестете  алуға  мҥмкіндігі  бар  деген 

шешімге  келді.  Екінші  тҽжірибеде  ментальды  есептеу  техникасын  ҿте  жоғары  деңгейде 

меңгерген  15  баламен  зерттеу  жҥргізді.  Олар  бір  мезгілде  кҥрделі  арифметикалық 

есептеулер  жҥргізе  отырып  ертегі  тыңдап,  соңында  ертегінің  мазмҧнын  айтып тҧру керек 

болды.  Бір  мезгілде  тыңдап  жҽне  мазмҧндап  тҧрумен  қатар  ойда  есептеуге  кедергі 

жасағанымен  қимылға  қатысты  тапсырмаларды  орындаумен  салыстырғанда  бҧл 

ҽлдеқайда  оңай  болды.  Калифорния  университетінің  студенттері  ҥшін  бҧндай 

тапсырмаларды орындау мҥлдем мҥмкін емес болды.  М. Фрэнк ментальды есептеулер тіл 

байлықпен  тығыз  байланыста  бола  алмайтынын  айтады.  Кҿпшлігімізге  134,789  санын 

«Транспортная  наука  и инновации»,  посвященная  Посланию  Президента  РК  Н.А.  Назарбаева   

«Нҧрлы  жол  - путь  в будущее» 

 

Материалы  XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 

388 

айту  ҥшін  сҿйлеу  керек.  Ментальды  арифметика  техникасын  меңгерген  адамдар  елестету 

арқылы жҧмыс жасайды. Ойдағы елесті  тілмен жеткізу  қиын емес болар. 

Қҧзыреттілік  саласындағы  мектепте  білім  беруші  ҧстаздардың  пікірлеріне  кҿңіл 

бҿлсек,  Калиева  Гулнар  Тураровна қазіргі  педагогика  ғылымында  негізгі  базалық 

ілімдердің  бірі  «қҧзыреттілік»  болып  отыр.    «Қҧзыреттілік»  терминіне  алғаш  анықтама 

беріп, лингвистикаға енгізген  американдық ғалым Н.Хомский.   

 Қҧзыреттілік  дегеніміз  –  тҧлғаның  бойында  білім,  дағды,  іскерлік,  ерік  кҥш  –

жігердің  болуы.  Қҧзыреттілік  –  оқушы  іс-ҽрекетінің  сапасынан  кҿрінетін  білім  нҽтижесі. 

Қҧзыреттілік  ҧғымы  «білім»,  «білік»  жҽне  «дағды»  сияқты  ҧғымдарды  қамтиды. 

Қҧзыреттілік  –  бҧл  алынған  білімдер  мен  біліктерді  іс-жҥзінде,  кҥнделікті  ҿмірде  қандай 

да бір  практикалық жҽне теориялық мҽселелерді  шешуге  қолдана алу қабілеттілігі.

 

Нҽжім  Мейрімхан  Бахрадинқызының пікірі: 

       Қҧзыреттілік  ҧғымы  «білім»,  «білік»  жҽне  «дағды»  (ББД)  сияқты  ҧғымдарды 

қамтиды.  Бірақ  бҧл  ББД-ның  жаңаша    жай  ғана  жиынтығы  емес.  Қҧзыреттілік  оқыту 

нҽтижесін  (білім  жҽне  білік)  ғана  емес,  сонымен  бірге  ол  оқушылырдың  шығармашылық 

іс-ҽрекет  тҽжірибесі  мен  қҧндылық  бағдарларының  жҥйесін  де  кҿрсетеді.  Қҧзыреттілік  – 

бҧл  алынған  білімдер  мен  біліктерді  іс-жҥзінде,  кҥнделікті  ҿмірде  қандай  да  бір 

практикалық  жҽне  теориялық  мҽселелерді  шешуге    қолдана  алу  қабілеттілігі.  Ол,  ең  ҽуелі 

мектептегі  оқыту  ҥрдісінде  қалыптасады.  Сонымен,  оқытудағы  қҧзіреттілік  тҽсіл  білім 

беру  нҽтижесі  ретіндегі  оқыту  сапасын  қамтамасыз  етеді,  ал  ол  ҿз  кезегінде  кешенді  ҽдіс-

тҽсілдерді  жҥзеге  асыруды,  мектептегі  оқыту  сапасын  бағалаудың  біртҧтас  жҥйесін 

қҧруды  талап  етеді.  Демек  «қҧзырет»  жҽне  «қҧзыреттілік»  ҧғымдарын  мектептегі 

педагогикалық  тҽрибеге  енгізу  білім  берудің  мазмҧны  мен  ҽдістерін  ҿзгертуді,  іс-ҽрекет 

тҥрлерін нақтылауды талап етеді. 

        Қҧзыреттілік  тҽсіл  бірінші  орынға  оқушының  хабардарлығын  емес,  нақты 

қҧбылыстарды  танып  білу  мен  тҥсіндіруде;  қазіргі  заманғы  техника  мен  технологияны 

игеруде;  практикалық  ҿмірде;  мамандық  таңдау  кезінде  ҿзінің  кҽсіби  білім  алуға 

дайындығын  бағалауда;  еңбек  нарығын  бағдарлау  қажет  болғанда;  ҿмірден  ҿз  орнын 

анықтауға;    ҿмір  салтын,  кикілжіңдерді  шешу  тҽсілдерін  таңдауға  байланысты 

мҽселелерді  шешу  қажет  болғанда  туындайтын  ҿмірлік  мҽні  бар  мҽселелерді  шешу 

біліктілігін  шығарады.          Ғалымдар  білім  берудегі  қҧзыреттілік  тҽсілді  жҥзеге  асырудың 

тҿрт аспектісін  ажыратады: 

* тҥйінді  қҧзыреттер; 

* жалпыланған пҽндік біліктіліктер; 

* қолданбалы пҽндік біліктіліктер; 

* ҿмірлік  дағдылар; 

Wikipedia-да  берілген  анықтамасына  кҿңіл  бҿлсек,  Ресей  ғалымы  Н.Кузьминаның 

кҿзқарасы  бойынша,  «Қҧзырлылық  дегеніміз  -  педагогтің  басқа  бір  адамның  дамуына 

негіз  бола алатын білімділігі  мен абыройлығы». 

Қазақстан  Республикасының  12  жылдық  білім  беру  тҧжырымдамасында  педагог 

кадрлардың  кҽсіби  -  тҧлғалық  қҧзыреттілігін  қалыптастыру  басты  мақсат  екендігін  атай 

келе,  12  жылдық  білім  беруде  педагог  тҿмендегідей  қҧзыреттіліктерді  игеруі  міндетті  деп 

кҿрсетілген. 

1.

 

Арнайы қҧзыреттілік-  ҿзінің  кҽсіби  дамуын жобалай білетін  қабілеті. 

2.

 

Ҽлеуметтік  қҧзыреттілік-  кҽсіптік  қызметімен  айналысу қабілеті. 

3.

 

Білім  беру  қҧзыреттілігі  -  педагогикалық  жҽне  ҽлеуметтік  психологияның 

негііздерін  қолдана білу  қабілеті. 

Ендеше  қҧзыреттілік  дегеніміздің  ҿзін  қазіргі  заман  талабына  сай  педагог  қауымының 

ҿзін  -ҿзі  ҿзгерте  алу  қабілеттілігі  деп  тҥсінуге  болады.  Білім  саясатындағы  тҥбегейлі 

ҿзгерістерді  кҥнделікті  оқу  ҥрдісінде  берілетін  тапсырмалардан  бастау  қажет  екендігі 

айқын  кҿрсетілген.  Студенттер  оқытушы  қауымнан  тек  білімге ғана емес, ҿмірге ҥйрететін 

«Транспортная  наука  и инновации»,  посвященная  Посланию  Президента  РК  Н.А.  Назарбаева   

«Нҧрлы  жол  - путь  в будущее» 

 

Материалы  XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 

389 

қабілеттілікті  қажет  етіп  отыр.  Демек,  болашақ  педагогтеріміз  осы  ақпараттық  қоғамнан 

қалыспай:  жедел  ойлаушы:  жедел  шешім  қабылдаушы:ерекше  ҧйымдастырушылық 

қабілетті:  нақты  бағыт-  бағдар  беруші  болып  шығуы  -  бҧл  қазіргі  заманның  талабы.  Міне, 

қҧзыреттілік  қалыптастыру  дегеніміздің  ҿзі  болашақ  мҧғалім  -  қазіргі  студенттердің 

шығармашылық  қабілеттерін  дамыта  отырып  ойлаудың  ,  интеллектуалдық  белсенділіктің 

жоғары  деңгейіне  шығу,  жаңаны  тҥсіне  білуге,  білімнің  жетіспеушілігін  сезінуге  ҥйрету 

арқылы  ізденуге  бағыттауды  қалыптастырудағы  кҥтілетін  нҽтижелер  болып  табылмақ. 

Бҧның  ҿзі  ҿз  кезегінде  қазіргі  ҧстаздардан  шҽкіртті  оқытуда,  білім  беруде,  тҽрбиелеп 

ҿсіруде  белгілі  бір  қҧзіреттіліктерді  бойына  сіңірген  жеке  тҧлғаны  қалыптастыруды  талап 

етеді.  Аталған  қҧзыреттілік  қасиеттерді  тҧлға  бойына дарытуда педагог қауымның арнайы 

ҽлеуметтік  білім  беру  қҧзыреттіліктерінің  жан-  жақты  болуы  талап  етіледі.Егер  педагог 

ҿзінің  кҽсіби  ҿсу  жобасын  дҧрыс  жолға  қоя  отырып,  ҿзінің  кҽсіптік  қызметіне  нақты 

берілу  арқылы  тҧлғаның  алған  білімін  ҿмірде  қолдана  білетіндей  тапсырмалар  жҥйесін 

ҧсына  алатын  жағдайда  болғанда  ғана  студент  қҧзыреттілігін  қалыптастыруға  мҥмкіндік 

табады.  Бір  сҿзбен  айтқанда,  тҧлғаға  бағытталған  білімдер  жҥйесі  білім  стандартына  сай 

тҧлғаның  жан-  жақты  дамуына  негізделген,  алған  білімін  ҿмірдің  қандай  бір 

жағдаяттарына  қолдана  алатындай  дҽрежеде  ҧсыну  педагогтің  қҧзыреттілігіне 

байланысты болады. 

 

ПАЙДАЛАНҒАН  ҼДЕБИЕТТЕР  ТІЗІМІ 

 

1.

 

Canale  M.  Theoretical  bases  of  communicative  approaches  to  second  language  teaching 

and testing  / М.Canale,  М.Swaine  // Applied  Linguistics.-  1. – 1980. – 47 р. 

2.

 

Бездухов  В.П., Мишина С.Е., Правдина О.В. Теоретические проблемы становления 

педагогической компетентности учителя. Самара, 2001. 

3.

 

Гришанова  Н.А.  Развитие  компетентности  специалий как важнейшее направление 

реформирования  профессионального  образования.  Десятый  симпозиум.  Квалиметрия  в 

образовании:  методология  и  практика  /  Под  науч.  ред.Н.А.  Селезневаой  и  А.И.  Субетто. 

Кн. б. М., 2002. 

4.

 

Хуторской  А.В.  Ключевые  компетенции  и  образовательные  стандарты:  Доклад  на 

отделении  философии  образования  и  теории  педагогики  РАО  23  апреля  2002.  Центр 

«Эйдос» WWW/eidos.ru/news/compet/htm 

 

жүктеу/скачать 5,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: