Жеке тұлға дамуындағы тұқым қуалаушылықтың рөлі

Адамның дамуына ықпал ететін негізгі факторларға тұқым қуалаушылық, әлеуметтік орта және тәрбие жатады. Жеке тұлғаның дамып, қалыптасуында тұқым қуалаушылықтың мәні өте зор. Тұқым қуалаушылық- баланың ата-анасынан немесе ата-бабаларынан қалған биологиялық ерекшеліктердіғ жиынтығы. Адам дамуындағы тұқым қуалаушылықты екі түрге бөлуге болады:

1. 
   Жалпы адамзаттық (тік жүру бейімділігі, сана, ақыл, сезім мүшелерінің дамуы, нәсілдік және ұлттық ерекшеліктері);
   
2. 
   Даралық (жүйке жүйесінің түрі, анатомиялық, физиологиялық бейімділіктері).
   

Интеллектуалдық сапалардың тұқым қуалау арқылы берілуі : ол қабілет тұқым қуалау арқылы берілмейді тек нышан түрінде беріледі. Ағзаның анотомиялық , физиологиялық ерекшеліктерінің , демек, қабілетттің дамуына қажетті табиғи мүмкіншілікті нышан дейміз. Нышан өздігінен дамымайды оны қозғау және дамыту тәрбиеге және әлеуметтік жағдайларға байланысты. Арнайы нышандарға; математикалық, музыкалық, спорттық т.б. сапалар жатады.

Ағзаның тектілік негізі немесе генотипі мына нәрселерден тұрады:

• 
  морфологиялық белгілері (сыртқы бейнесінің ерекшеліктері);
  
• 
  функционалдық ерекшеліктері (қан тобы);
  
• 
  адамға тән бейімділіктер (сөйлеу қабілетінің дамуы, ойлау, еңбек ету қабілеті);
  
• 
  жүйке қызметінің түрлері (жүйке процестерінің күші, олардың қозуы мен тежелуі);
  
• 
  әрекеттің қандай да бір түрінің анатомиялық –физиологиялық бейімділіктері;
  
• 
  есту мүшелері, ойлау, сезім мүшелері құрылысындағы ерекшеліктер.
  

Тұқым қуалаушылық заңдылықтарын, ерекшеліктерін зерттейтін ғылымды генетика деп атайды.