Қазақстан республикасының


Сыртқы әрекеттерді 3 топқа бөлуге болады



бет28/56
Дата06.01.2022
өлшемі152,84 Kb.
#15343
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   56
Сыртқы әрекеттерді 3 топқа бөлуге болады.

  1. Адамның көру, есту, т.б. сенсорлы каналдар арқылы информацияны қабылдау құралдары.

  2. Адамның қимыл-қозғалыс органдары арқылы немесе дауыс арқылы информацмияны еңгізу құралы.

  3. Әрекеттің белгілі бір вариантын таңдау құралдары.

Адам әрекеті жан-жануарлар белсенділігінен айырмашылығы;

  1. Адамның әрекеті продуктивті, творчестволық жасаушы б.т. Жан-жануарлар белсенділігі инстинкт негізінде болады, ол табиғатта жаңа нәрсені жасамайды, туындамайды.

  2. Адамның әрекеті материалдық және ішкі рухани заттардыңқарым-қатынасынан көрінеді. Бұл заттар негізгі құрал, немесе өзінің қажетін өтеу немесе өзінің даму заты ретінде қолданады. Жан-жануарлар үшін адамның құрал-жабдықтарының қажеті жоқ.

  3. Адамның әрекеті, оның өзінің даму деңгейін, қажетін, қаблеттерінің өмір сүру тіршілігінде ешқандай өзгерістер әкелмейді.

  4. Адамның әркеті оның әртүрлі формалары мен құрал-жабдықтарының тарихи өнімі. Жан-жануарлар белсенділігі олардың биологиялық эволюциясы қортындысы ретінде көрінеді.

  5. Заттық әрекет адамдарға туа сала берілмейді. Ол мәдени дамуда беріледі. Бұндай әрекетті оларда оқыту, тәрбиелеу негізінде қалыптастырып, дамыту керек. Сол сияқты ол ішкі нейрофизиологиялық, психологиялық құрылысқа да байланысты. Жан-жануарлар белсенділігі туа сала беріледі, анатомиялық-физиологиялық пісіп жетілуіне байланысты дамиды.

Адам әрекетінің компоненттері ішкі және сыртқы болады.

Ішкі компоненттер – анатомиялық физиологиялық құрылыс процесінде адамның әрекетін орталық нерв системасы арқылы басқару және психологиялық процестерді қалыптастыру адам әрекетінің регуляциясына қосылу.

Сыртқы компоненттер - әртүрлі әрекеттерді практикалық тұрғыдан шешу. Әртүрлі қимыл-қозғалыстар. Бұл әрекеттердің дамуы әртүрлі болады. Ол интериоризациядан және автоматтанудан тұрады.

Экстериоризация - әрекеттер барысында белгілі бір қиындықтардан туындауы. Оларды қайта құру, ішкі компоненттерді қажет ету, сырттан ішке өту.

Автоматтанған – ішкі нәрсе қайтадан сыртқа өтеді, саналы түрде басқарылады.

ІС-ӘРЕКЕТ

Себеп - әрекетке Әрекет Мақсат, әрекеке жету

итермелейтін күш


ӘРЕКЕТ

Моторлы орындау Орталық реттеу Сенсорлы ортада

(қимыл-қозғалыс) (ойлау) Бақылау (сезімдік)

Әрекет психологиялық теориясының негізгі түсініктері отандық психология кезеңінде 50-жылға жуықтай дамыды. Л.С.Выготский, А.Н.Леонтьев, С.Л.Рубинштейн, А.Р. Лурия, А.В.Запорожец, П.Я.Гальперин есімдерімен байланысты. Бұл теорияның отандық психологияның негізі болуы себебі:


  • Осы уақытқа дейін біз адамның психикасы мен дамуына еңбек пен әрекеттің атқаратын қызметін ашып көрсеттік. Бұл зерттеудің методологиялық негізі болып есептелінеді;

  • Психологиялық әрекет теориясы бұл көзқарас тұрғысында адамның психикалық феномендерді, соның ішінде сананың да әрекетте көрінуін анықтады.

Әрекет теориясының психологиялық принциптері:

  • Сана өзіне өзі тұйықталып бітетіні сияқты қарастырылмауы тиіс, ол әрекетте көрінуі тиіс;

  • Тәртіпті адамның санасынан бөліп алып қарастыруға болмайды;

  • Әрекет – мақсатты түрде бағытталған, белсенді процесс;

  • Адамның мақсаты әлеуметтік мінездемеге ие.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   56




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет