«Қазақстан тарихы және қоғамдық пәндер» кафедрасы Күзембаева А. О. «Философия» пәнінен білім алушылардың семинар сабақтарына арналған әдістемелік нұсқау



бет9/26
Дата27.11.2023
өлшемі138,95 Kb.
#129591
түріСеминар
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   26
Болмыс түрлері:

Табиғат болмысы - табиғи заттар мен процестер

адам болмысы -заттар дүниесіндегі адам болмысы, адамның өзіндік болмысы.

рухани болмыс –субъективті психологиялық шынайлық сферасындағы – сана.

әлеуметтік болмыс – ақылды тіршілк иелерінің қауымдастығы ретіндегіқоғам



Болмыс ұғымын түсіндірудің екі бағыты

Парминидтік түсінік
Болмыс - өзгермейтін, біртекті, қозғалмайтын, өзіне-өзі тең

Гераклиттік түсінік
Болмыс – өзермелі, мәңгілк қалыптасу жағдайында болады.



ТАБИҒАТ БОЛМЫСЫНЫҢ АТРИБУТТАРЫ

  • Субстанция

  • Қозғалыс

  • Даму

  • Детерминизм

  • Заңдылық

  • Ұйымдастырушылық

  • Құрылымдық

  • Көпөлшемдік

  • Байланыс

  • Дифференция

  • Тірішілік

  • Сана

Субстанция туралы философиялық тұжырымдар





Мәселенің шешілуі

Түрі

Субстанция саны

Субстанция ретінде алынады

Өкілдері

Монизм

Материалистік монизм

1

Материя

Фейрбах, Маркс, Энгельс, Чернышевский, Ленин

Идеалистік монизм

1

Идеалды бастама (Құдай, идея, логос, рух, әлемдік ақыл, сана)

Платон, Аристотель, авгкустин, Аквинский, Гегель

Пантеистік монизм

1

Құдаймен теңестірілген табиғат

Кузанский, Каперник, Бруно; Спиноза

Дуализм




2

Материя және рух

Декарт

Плюрализм

Идеалистік плюрализм

Көп

Монадалар (көптеген рухани бөлшектер

Лейбниц

Материалистік плюрализм

Апейрон (шексіз көп зататр)

Анаксимандр



Бақылау сұрақтары:
1. Болмыстың негізгі формалары кандай?
2. Адам болмысының ерекшеліктері неде?
3. «Бірінші табиғатқа» және «екінші табиғатқа» не жатады?
4. Қозғалыс және даму ұғымдарының ара қатынасы қандай?
5. Қозғалыстың қандай формалары бар?
6. Материя категориясын қалай түсінесіз
7. Әлеуметтік уақыт және кеңістік деген ұғымдарды қалай түсінесіз?
8. Қандай философиялық бағыт сіздің ойыңызша дұрыс болып табылады?
9. Монизм, дуализм және плюрализм ұғымдарының айырмашылығы қандай?
10. Материализм мен идеализм сананың пайда болуын қалай түсіндіреді?
11. Сана мен тілдің арақатынасы қаңдай?
12. Қоғамдық сана дегеніміз не?
13. Бейнелеу және сана ұғымдарының ара қатынасы қандай?
Реферат тақырыптары:
1. Субстанция мәселесі және оның маңызы.
2. Материя ұғымының ғылыми-философиялық түсінігінің қалыптасуы.
3. Философия дүниенің бірлігі мен кӛп жақтылығы туралы. 4. Кеңістік пен уақыт – материяның ӛмір сүру формасы.
4. Қозғалыс және даму.
5. Философия тарихындағы сана мәселесі.
6. Қоғамдық сана және оның бітімдері.
7. Сана және ӛзіндік сана.
8. Материя қозғалысының формалары.
9. Қоғамдық сананың формалары.
10. Сана және тіл.


5-тақырып. Таным философиялық мәселе ретінде.

1. Таным туралы түсінік. Танымның субъектісі және объектісі.


2. Сезімдік таным және абстракты ойлау, олардың құрылымы.
3. Абсолютті және салыстырмалы ақиқат, практиканың танымдағы ролі.
4. Ғылыми таным – танымдық әрекеттің жоғары бітімі. Ғылыми таным тәсілдері
Теориялық бөлім
Таным теориясы немесе гносеология философияның алғашқы даму кезендерiнен келе жатыр (гр. gnosis-таным, logos-ұғым, iлiм).
Таным – бұл адамның бейнелеу әрекетінің ерекше түрі. Философия тарихында таным деп адамның дәлелденген білім алу үшін әлемді, ондағы өзін мақсатты түрде бейнелеу аталған. Таным дегеніміз – білім алу үшін шығармашылық ізденіс.
Таным адамның практикалық іс - әрекетінің рухани жағы болып табылады. Ол еңбек құралдары – табиғат жүйесінің аясында іске асады, өйткені, адам еңбек құралдарының көмегімен заттардың мәнін жауып, көлеңкелеп тұратын сыртқы қабығын алып тастауға тырысады. Оны ашып, әлемнің құпиясына үңіледі.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   26




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет