(
11
.
2
)
11.1-сурет
Серпімді ыдысқа (артерияға) кан жүректен келеді, қан ағысының жыл-
дамдығы
Q
шамасына тен. Серпімді ыдыстан кан көлемдік жылдамдык ар-
кылы перифериялык жүйелерге (артериолалар,
капиллярлар) ағады. Жүйенің гидравликалык
.
кедергісі тұрақты деп есептейміз. Бүл серіппелі
:
ыдыстың шығар алдындағы катты кұбыр аркы-
лы (
1 1 . 1
-суретті караңыз) жүзеге асырылады.
Оп
Қарапайым тендеу кұрайық (
1 1 . 1
-сурет):
dV
0 = 3 7 + 0 .’
(П.З)
бұл жүректен шыккан кан айналу жылдамдығы серіппелі ыдыстың көлемінің
өсу жылдамдығына және канның серіппелі ыдыстан шығу жылдамдығына тең
екендігін көрсетеді.
(9.8)
Пуазе йл тендеуін негізге алып және (9.9) формуласын пайдаланыпжүй-
енің перифериялык бөлігі үшін мынаны жазамыз:
р — р
(П.4)
мұндағы
р
— серіппелі ыдыстағы кысым;
рк
— көктамырдағы кысым, оны нөл-
ге тен деп алуға болады, сонда (11.4) тендеуімен бірге мынаны аламыз:
Р
Q =
V
(11.5)
(11.2) және (11.5) тендеулерін (11.3) тендеуіне койсақ:
йр
р
Q ~ k dt
немесе
Qdt — kdp
+
-гг dl-
(П.6)
(11.6)
тендеуін интегралдаймыз. Интегралдың шегі жұмыс периодынын
0-мен Г уакытымен дәл келеді (жүректің жиырылуының периоды). Бұл уакыт
шегіне бірдей минималды /^диастолалык кысым дәл келеді:
7П
РЯ
1
Ря
\ Q d t = k
jd /?+
ү - \ p d t .
(11-7)
О
Ра
0
О
Шектері тең интеграл нөлге тең, сонда (11.7) тендеуінен алатынымыз:
Ұйқы артериясының уақыт бойынша тәуелділігі тәжірбиеден алынған қи-
сығы (11.2-суретінде келтірілген) (тұтас сызык). Суретте тамыр соғысының
периоды, систоланың және диастоланың ұзактығы, систолдык кысымнын
максимал мәні көрсетілген.
(
1 1
.
8
)
тендеуінің сол жағы қанның көлеміне тең, яғни жүректің бір рет жиы-
рылуы кезінде шығарылатын соккылык көлемінін шамасы.
Оны тәжірбиемен анықтауға болады. (11.8) тендеуінің оң жағы фигуранын
ауданына тең, ол кисықпен уақыт өсінің шамасымен шектелген, оны да есеп-
теуге болады. Осы көрсетілген интегралдың мәндерін пайдаланып (11.8) тең-
деуінен шеткері аймактағы қан айналым жүйесінің гидравликалық кедергісін
есептеуге болады.
Систола кезінде (жүректің жиырылуы) серпімді ыдыстың кеңеюі, ал сис-
толадан кейін, диастола кезінде канның шеткі аймакка (периферияға) ағысы
болады. Бұны (11.6) тендеуінен период үшін алатынымыз:
р
dp
d
t
О =
к dp + -гг
dr нем есе— =
.
(11.9)
(I
Достарыңызбен бөлісу: |