Байдуллаева Қазақтіліне аударғандар Н. М. Алмабаева, Г. Е. Байдуллаева, К. Е. Раманқұлов Мәскеу и з д а т е л ь с к а я г р у п п а «гэотар-медиа» 1 9



Pdf көрінісі
бет129/387
Дата10.12.2023
өлшемі28,1 Mb.
#135579
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   387
Байланысты:
Ремизов А.Н. Медициналық және биологиялық физика (1)

ф» = _ "96500Г 1п 48 = - 98 мВ
Көріп тұрғанымыздай, жасушаның ішкі жағындағы потенциал жасуша сыр- 
тындағы потенциалға карағанда теріс. Мембранада потенциал айырымы пайда 
болады. Бұл мәселені нактырак 13-тарауда карастырамыз.
12.7. АҒЗА — АШ ЫҚ ЖҮЙЕ
Термодинамиканың алғашқы дамуы өнеркәсіптік өнімдердің кажеттілігі- 
нен туындаған еді. Бұл этапта (XIX ғ.) оның негізгі жетістіктері заңдар түрін- 
де тұжырымдалып, циклдер әдісі және термодинамикалык потенциалдар 
идеал үдерістерге; тепе-теңдік және кайтымды үдерістерге колдану үшін да- 
мытылды.
Биологиялық жүйенің термодинамикасы бұл кезенде дамымады. Тек кана 
Майердің бүл кезендегі жүмысын атап өтуге болады. Ол матростардың көк- 
тамырының канының түсі бойынша, тропикалык жағдайда өмір сүрген жағ- 
дайдағы, тірі жүйелер үшін энергияның сакталу заңын/термодинамиканың 
бірінші заңын тұжырымдады.
Термодинамиканың бірінші заңы энергияның сакталу заңы ретінде 
түсінікті болғандыктан, ол биологиялык жүйелер үшін бүл жерде карастырыл- 
майды, өйткені қалыпты физиология курсында ол толығымен камтылған. Біз 
биологиялык жүйеге қатысты термодинамиканың екінші бастамасына токтау- 
ды жөн көрдік.
Биологияіық нысандар ашық термодинамикалык, жуйе болып табылады. Олар
қоршаған ортамен заттармен және эенргиямен алмасады.
Жалпы алғанда тірі организм — дамитын жүйе, ол стационарлы күйде бол- 
майды. Бірақ қандай да бір аз уақыт аралығында оны стационарлы биология­
лык жүйе деп карастыруға болады.
Осы түжырым негізінде кейбір мәселелерді карастырайық. Ағза үшін — ста­
ционарлы күйді dS = 0, 
S

const,
с15 > 0, d5 < 0 (§12.6 қараңыз) жазайык.


Бұл энтропияның шығару өнімдерінде болатындығын көрсетеді, кабылдау 
өнімдерінде емес. Ағза — коршаған орта жүйесінде энтропия артады, яғни ок- 
шауланған жүйедегі сиякты ағзаның энтропиясы бүл жағдайда тұракты күй- 
де сакталады. Энтропия жүйенің бей-берекет кезіндегі шамасынын өлшемі
сондыктан (§
1 2 . 2
караныз) ағзаның реттілігі коршаған ортаның ретгілігінің 
азаюынын аркасында жүзеге асырылады деп карау керек.
Кейбір патологиялык күйде биологиялыкжүйенің энтропиясы өседі (dS >
0

ол стационарлыктың жоктығы, бей-берекеттіктің артуынын мысалы, обыр 
(рак) ауруы кезінде жасушалардың ретсіз көбеюі ретсіз түрде жүреді:


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   387




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет