Полимер Полимер буындары

>C=C< ;
C C ;
C N; >C =O;

^{N C O; >C -} C<; ^{C C
O} C O

Активтік орталықтың табиғатына байланысты радикалдық және иондық полимерлену деп ажыратады. Полимерлену тізбекті реакцияларға жатады. Сондықтан кез келген полимерлену реакциясы үш негізгі сатыдан тұрады:

1. 
   Активті орталықтың түзілуі, яғни мономер молекуласын қоз- дыру арқылы активті күйге ауыстыру:
   

2. 
   Тізбектің өсуі:
   

3. 
   Тізбектің үзілуі:
   

M M*

M* + M M₁*

M₁* + M M₂*
M_n-1* + M M_n*

M_n* M_n

мұндағы М – мономер, М^* -– орталық, М – полимер.
n

3.1.1 Радикалдық полимерлену

Радикалдық полимерлену әрқашан тізбекті реакциялар меха- низмімен жүреді. Сондықтан радикалдық полимерленудің активті орталығы еркін радикал болып табылады. Еркін радикал дегеніміз - жалқы электроны бар активті бөлшек. Радикалдар жүйеде физикалық әсерден немесе химиялық жолмен түзіледі. Радикалдық полимер- ленуге түсетін көп тараған мономерлер 3.1-кестеде келтірілген. Радикалдық полимерлену бірнеше химиялық сатылардан тұрады: иницирлеу, тізбектің өсуі, тізбектің үзілуі және берілуі.

Иницирлеу. Радикалдық полимерленуде иницирлеу деген - тізбекті бастап кетуге қажет еркін радикалдар алу. Оның бірнеше әдістері бар.
Термиялық иницирлеу. Термиялық иницирлеу кезінде еркін радикал жоғары температураның әсерінен қос байланыстың ашылуынан пайда болады. Полимерлену процесі 100⁰С-тан жоғары температурада жүреді де, оның жылдамдығы өте аз. Көпшілік мономерлер термиялық полимерленбейді десе де болады. Бұл процесс - негізінен стирол мен метилметакрилатқа тән. Стиролдың термиялық иницирлену арқылы полимерленуінің мүмкін деген сызбанұсқасын былай келтіруге болады:
t
2 C₆H₅ - CH = CH₂
t
[C₆H₅ - CH - CH₂ + CH₂ - CH - C₆H₅]

C₆H₅ - CH - CH₂ - CH₂ - CH - C₆H₅

+ C₆H₅ - CH = CH₂