Бишкек 2019 кыргыз тили



Pdf көрінісі
бет194/233
Дата23.09.2022
өлшемі7,72 Mb.
#39993
1   ...   190   191   192   193   194   195   196   197   ...   233
Байланысты:
kyrg tili practical

30
35
40
45
50
жакшы көрүп, ыр жазган, бирок өзүн 
акынмын деп эсептеген эмес.
Акыры ал аскер кеңешчилеринен
согуш иштерин көздөгөн кызмат 
адамдарынан четтеп, өзүнүн сүйгөн 
ишине киришкен. Чоң атасы Темир 
сыяктуу Самаркандды кооздукка бөлөп,
татынакай имараттарды курган. Бухараны 
бак-шактуу, заңгыраган шаарга 
айландырган. Мектеп, медресе жана 
башка билим, илим алчу мекемелерди 
көбөйткөн.
Улукбекти дүйнөгө тааныткан анын 
астрономия боюнча жараткан эмгектери. 
Айрыкча анын эң белгилүү эмгеги 
Самаркандга салдырган обсерваториясы 
болуп эсептелет. Бул обсерваториянын
жер үстүндөгү бөлүгү үч кабат болуп, ал 
жылдыздардын бийиктигин өлчөп билүү 
максатында колдонулган. Анын жардамы 
менен Улукбек «Астрономиялык таблица-
ны» түзгөн. Анын түзгөн астрономиялык
таблицасында Күндүн жана 
планеталардын кыймылынын теориясы
Ай менен Күндүн тутулушунун себептери 
жазылган. Азыркы окумуштууларды бул 
эмгектердин аябай тактыгы таң калтырат.


ТИРКЕМЕ
231
55
60
65
70
75
Ырас, бүгүнкү күнү бул таблица көңүлдөн 
чыгып калды. Бирок, ал 17-кылымда 
Орто Азияга гана эмес, Европага да 
таанымал болчу. Голландиялык гравюрада 
ошол доордогу кайсы бир 
мезгил чагылдырылып, анда Улукбек өзү-
нүн астроном шакирттери менен турган-
дыгы түшүрүлгөн. Самарканддык бул 
астрономдордун монументалдуу эмгеги – 
жылдыз каталогунун толук жыйнагын
түзүшкөндүгү. Жылдыздарды жиктеп 
бөлүштүрүү өтө оор жумуш эле
ошондуктан бул эмгекти иш жүзүнө 
ашырыш үчүн 30 жыл талап кылынган. 
Таланттуу мамлекет башчысы музыка
да жазып, өзү аткарчу. Анын өзгөчө 
сапаттары тууралуу али күнгө чейин 
уламыштар айтылып жүрөт. Улукбек 
аңчылыкка өтө кумарлуу болгондуктан, 
олжологон айбанаттарын тизмектеп, 
алардын күлк-мүнөзүн, кайсы күнү колго


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   190   191   192   193   194   195   196   197   ...   233




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет