Цитоплазма мен сыртқы ортада К+, Na+ иондарын белгілі бір арақатынаста ұстау
Митозанықтамасыжәнефазалары.Сипаттамасы.Амитоз,эндомитоз,политения
жүктеу/скачать 2,84 Mb.
|
Митозанықтамасыжәнефазалары.Сипаттамасы.Амитоз,эндомитоз,политения.Митоз(греч. mitos —жіп)—ядроменцитоплазманыңкүрделіморфологиялық өзгерісімен жүретін тікелей емес бөліну түрі. Митоз кезіндехроматидтердіңбір-біріненажырауыжәнеекіжасжасушаларарасындагенетикалық материалдың теңдей бөлінуі жүретін ядроның бөліну үдерісі.Сондайбөлінунәтижесіндепайдаболғанжасушалардағыхромосомаларжиынтығыныңсаны мен сапасы бастапқы жасушамен бірдейболады. Митозретімен ауысып отыратын төрт фазадан тұрады: профаза, метафаза, анафаза,телофаза(сурет.2). Профаза-хромосомаларширатылып,жуандап,қысқарады.Әрбірхромосома хроматидтер деп аталатын екі жіпшеден тұрады. Хроматидтер бірнүктеде центромерамен байланысып тұрады.Ядрошыктар жойылып, ядроқабығыеріпкетеді. Цитоплазмададаядродағыөзгерістергеұқсасүдерістержүреді:эндоплазмалық тор және Гольджи аппараты да көпіршіктерге (везикулалар)өтеді.Жасушаорталығыцентриольдержасушаныңполюстерінеажырап, олардыңмикротүтікшелеріненахроматинжіпшелеріпайдаболып,бөлінуұршығықалыптасады. Метафаза – толық конденсацияланған хромосомаларэкватор жазықтығындаорналасады (метафазалықпластинка). Бөліну ұршығының микротүтікшелеріхромосомалардыңкинетохораларымен байланысады. Кинетохорлар-анафазакезіндехромосомалардыңажырауынқамтамасызететін,центромераныңбетінде түзілетін ақуыздар. Анафаза - әр хромосомадағы хроматидтер толық ажырап, екі жақ полюскеқарайбағытталыпбөлінуұршығыныңжіпшелеріменполюстергетартылабастайды. Полюстерге жеткенде екі бірдей толық хромосомалар жиынтығынқұрайды. Телофаза – бөліну ұршығы жойылады.Әрбір бөлінгенхроматидтер яғнижас хромосомалар топтары ядро қабықшасымен қоршалады, мембрана пайдаболады.Хромосомалардеспиральданады.Ядрошықтарқайтатүзіледі. Жасушаның бөліну үрдісінің соңына қарай, хромосомалар жас жасушаларғабөлініп, әрбір жасушада бастапқы жасушаның генетикалық ақпаратына сайядроның қайта қалыптасуынан бастап жасушалар арасында цитоплазманыңбөлінуі – цитокинез жүреді. Сурет2.Митоз Жасушадамитоздыңбасталуыменмитоздыңаяқталуындаерекше айырмашылықбар.G2кезеңіндежасушадағыбастапқыхромосомаларжұпхроматидтерден,алтүзілгенжаңа хромосомалар текгенетикалық материалдыңбірғанакөшірмесінентұрады.Бұлкөшірмелержаңа Митоздықциклдахромосомалардыңқұрылысыныңөзгеруінебайланысты,біртүрденекіншітүргеоңайөтетін,митоздықжәнеинтерфазалықхромосомалар түрлерінажыратады. жасушалар жасушалық циклдыңS кезеңіне өткенге дейін еселенбейді.Митоз үдерісі жасушалардың бөлінуінде генетикалық материалдың қалыптыеселенуімендұрысбөлінуін қамтамасызететінүдеріс.
Интерфазалық хромосомалар деспиральданған күйде болады.Эукариотжасушаларындағыхромосомалардыңжекеленгенфрагменттерініңспиральданудәрежесіәртүрліболады,ядрохроматиндерініңжиынтығыбіршамабосаңсығанжіпшежәне түйнектелген түрде болады.Кариотипті анықтауүшін митоз кезінде жинақталған, конденсацияланған(метафазалықхромосома)хромосомаларбелгілібірпішінгеиеболады,олардыосы сатыда зерттеубіршама жеңілдік тудырады. Митоздыңмаңызы: Жасушадағы генетикалық тұрақтылықты (хромосомалар саныныңтұрақтылығын); Митознәтижесіндежасушасаныкөбейіпағзаныңөсуін; Жасушаның орнын толықтыру митоз арқылы іске асадыжәнерегенерацияны; Ағзаныңкариотипін(метафазада)анықтауды; Жыныссызкөбеюдіқамтамасызетеді. Жасуша пролиферациясының реттелу мен бақылану механизмдерініңбұзылуы патологиялықауытқуларға әкеледі: жүктеу/скачать 2,84 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|