Рибонуклеин қышқылы (РНҚ) –ядрошықта, цитоплазмада, рибосомада, митохондриядажәнепластидтерде кездеседі.
РНҚ-ныңнуклеотидіазоттынегіздерден(аденин,гуанин,цитозинжәнеурацил),көміртек-рибозажәнефосфорқышқылыныңқалдығынантұрады.РНҚмолекуласы– бір тізбекті.
51---АУУГАУАЦАУУГУГЦ---31
Рибонуклеинқышқылыныңбірнешетүрібар.Олар:рибосомалық,тасымалдаушыжәнеақпараттықРНҚ.
РибосомдықРНҚ(р-РНК)–бұлтұрақты,жасушадабарлықРНҚтиптерінің(80%дейін)құрайды.Оларядродасинтезделеді,бірақрибосомадатабылады.
Рибосоманыңқұрылымдықбөлiгi,рибосоманыңаРНҚ-нытаныпбайланысуынқамтамасыз
етедi.
Ақпараттық РНҚ (а-РНК) жасушада барлық РНҚ ның 1% ден 10% дейін құрайды. а РНҚДНҚмолекуласыныңбөлігінекомплементарлы,белгіліақуызсинтезітуралыақпараттытасымалдайды. Ақпараттыоқу барысында аРНҚ ұзындығы ДНҚ бөлігінің ұзындығына тәуелді.ақпараттыДНҚмолекуласынанкөшiрiпалыпцитоплазмағабелоксинтезделетiн жергежеткiзедi
ТасымалдаушыРНҚ(т-РНК)-жасушадабарлықРНҚның10%дейінқұрайды.
Цитоплазмадакездеседіжәнеқысқатізбектінуклеотидтерден тұрады.
тРНҚарнайыамнқышқылдарымен байланысыпақуызсинтезделетінорынғажеткізеді.
т-РНҚәрбірмолекуласыөзарабайланысқан75нуклеотидтерарқылыұзынтізбектіқұрайды. Нәтижесінде тРНҚ негізгі құрамы "жоңышқаның жапырағы" тәріздес конформациялыққұрылымтүзеді.соданкейінL-формасынаайналады.
БарлықТ-РНҚмолекулаларының5/ -ұшында гуанинніңқалдығы,ал 3/-ұшындажұптаспағанбіртізбектіЦЦАжүйесіорналасқан.Мұныаминқышқылынажалғанатын сайтдепатайды.
Төменгіжағындаантикодонілмегіорналасқан,(антикодон)триплеттентұрады,антикодонаРНҚкодонынасәйкесспецификалықжәнекомплементарлыболыпкеледі.
Т-РНҚқызметі
т-РНҚ-ныңАкцепторлықфункциясы-аминоацил-т-РНК-синтетазаферментіарқылыіскеасырылатын,аминқышқылдарының т-РНҚ-менбайланысуынқамтамасызететінпроцесс.Әраминқышқылыныңөзініңферментіболады,кез-келгенгеномныңөзікодталатынкодонысинтезделеді. Осы топқа жататын барлық ферменттер аминоацил мен тРНКарасындағы катализреакциясыныңбірсипатта жүруінбақылайды.
Адаптерлік функциясы. Т-РНК-ның адаптерлік функциясының мағынасы оныңм-РНК-ға ақпараттарды көшіруде басты рөл атқаратынында болып табылады. нуклеотидті қатарлардыңаРНҚтіліненақуызға жазылуы(аминқышқылдарыныңақуызға айналуы).
Кіші ядролық РНҚ. интрондардың қырқылубарысында кяРНҚ дан аРНҚ түзіліп ядрода РНҚ-ақуыздармен комплекс түзіледі, оны сплайсома дейді. Әр сплайсомада ядро бар, үш кіші(кішімолекулалық) ядролық рибонуклео-протеиндерден немесе снурптан тұрады. Әр снурп кемдегенде бір кіші ядролық РНҚ және бірнеше ақуыздардан тұрады. Жүздеген әртүрлі кіші ядролықРНҚ кездеседі, РНҚ-полимераза ІІ негізінде транскрипцияланады. Негізгі қызметі РНҚ-РНҚтиптерібойыншаарнайырибонуклеинқатарлар арқылыбіріктірілгеннегіздердітаниды.
Достарыңызбен бөлісу: |