Дипломдық жұмыс 6В01515- «Химия» Қызылорда, 2021 Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі



бет23/70
Дата31.12.2021
өлшемі0,66 Mb.
#21376
түріДиплом
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   70
Изомерленуі мен номенклатурасы. Халықаралық номенклатура бойынша альдегидтердің атаулары сәйкес көмірсутек атауларына «аль» жұрнағын қосу арқылы жасалады. Кейбір альдегидтер тарихи немесе сәйкес қышқылдардың атауларынан шыққан атаулармен аталады. Мысалы: HCHO метаналь (формальдегид, құмырсқа альдегиді), CH3-CHO этаналь( ацетальдегид, сірке альдегиді).

Кесте- 2. Карбон қышқылдарының атаулары

Химиялық формуласы

Жүйелік номенклатура бойынша

Тривиалды (дәстүрлі) номенклатура бойынша

HCOOH

Метан қышқылы

Құмырсқа қышқылы

CH3COOH

Этан қышқылы

Сірке қышқылы

CH3CH2COOH

Пропан қышқылы

Пропион қышқылы

CH3 CH2 CH2 COOH

Бутан қышқылы

Май қышқылы

CH3 CH2 CH2 CH2 COOH

Пентан қышқылы

Валериан қышқылы

CH3 (CH2)4COOH

Гексан қышқылы

Капрон қышқылы

CH3(CH2)5COOH

Гептан қышқылы

Энат қышқылы

C15 H31 COOH

Гексадекан қышқылы

Пальмитин қышқылы

C17 H35 COOH

Октадекан қышқылы

Стеарин қышқылы

Физикалық қасиеттері. Альдегидтер мен кетондар қатарының төменгі мүшелері суда жақсы ериді.Олардың қайнау температуралары сәйкес спирттердің қайнау температураларынан төмен болады. Метаналь (формальдегид)- түссіз, өткір иісті улы газ. Формальдегидтің 35-40% сулы ерітіндісі формалин деп аталады.Гомологтық қатардың қалған мүшелері- сұйық, жоғарылары- қатты заттар. Ацетон- ұшқыш сұйықтық.

Химиялық қасиеттері 1. Тотығу реакциялары. Карбонил тобындағы оттек атомы әсерінен альдегидтер С-Н байланысы бойынша тотығады. Егер таза сынауыққа күміс (I) оксидінің Ag2О аммиактағы ерітіндісін құйып, оған альдегид ерітіндісін қосып абайлап қыздыратын болсақ, сынауық қабырғасында күміс пайда болады. тотығу-тотықсыздану реакциясында альдегид қышқылға дейін тотығады, ал күміс тотықсызданады:

CH3COH + Ag2O=CH3COOH + 2Ag

Бұл реакция күміс-айна реакциясы деп аталып, альдегидтерді сапалық анықтауда қолданылады. Мыс (II) гидроксиді Си(ОН)2 де альдегидтер үшін тотықтырғыш болып табылады. Егер мыс (II) гидроксидінің көгілдір түнбасына альдегид ерітіндісін (сілтілік ортада) қосып қоспаны қыздырса, алдымен мыс (I) гидроксидіңің CuOH сарғыш, содан кейін мыс (I) оксидінің Сu2О қызыл тұнбасы түзіледі.



Қолданылуы. Формальдегид фенолформальдегид шайырын, бояулар, синтетикалық көксағыз және қопарғыш заттар алуда қолданылады. Оның сулы ерітіндісі формалин органикалық заттарды, ағзалар мен организмдерді бальзамдауға, анатомиялық препараттарды консервілеуге, тері илеуге және залалсыздандырғыш зат ретінде қолданылады. Ацетальдегид, негізінен, сірке қышқылын алуға және кейбір органикалық заттарды синтездеуге қолданылады. Құрамында 7-ден 16-ға дейін көміртек атомдары болатын жоғары альдегидтер хош иісті болғандықтан парфюмерияда кеңінен данылады. Ацетон және басқа кетондар лак, бояу және синтетикалық шайырларға жақсы еріткіш болып табылады.

Кесте- 3. Тақырыпты оқытуда интеграциялау проблемасы



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   70




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет