Дипломдық ЖҰмыс мамандығы «5В072800 Қайта өңдеу өндірістерінің технологиясы»
сұлба. Рафинациялау үрдістерінің реті мен алынатын май түрлері
жүктеу/скачать 203,81 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Механикалық қоспаларды ажырату (алғашқы тазалау).
| 2 сұлба. Рафинациялау үрдістерінің реті мен алынатын май түрлері
Рафинациялау әдісі үрдістерінің жүру механизміне сәйкес оларды шартты түрде физикалық, химиялық, физико-химиялық деп бөледі. Физикалық әдісктерге тұнбалау, фильтрлеу, центрифугалау жатады. Осы әдістердің көмегімен майдан механикалық қоспаларды және жартылай коллоидты-ерітілген заттарды шығарады, мысалы, тұнбаға түскен фосфатидтерді, май шығару үрдісі кезіндегі түскен суларды. Химиялық әдістер гидратациялау, нейтрализациялау жатады. Бұл әдістерді майдағы шын немесе коллоидты ерітінділерді құрайтын қоспаларды кетіру үшін пайдаланады, сонымен қатар алып тасталатын заттар химиялық реакцияға қатысады: фосфоры бар заттар, еркін майлы қышқылдар. Физико-химиялық әдістерге ағарту, дезодораттау, аяздату жатады. Бұл әдістерді майдағы химиялық өзгерістерге ұшырамайтын шын ерітінділерді құрайтын қоспаларды бояғыш, дәмдік және иіс беретін заттарды кетіру үшін пайдаланады. Бұл әдістерге еркін майлы қышқылдарды айдауды да жатқызады. Әдістердің мұндай жіктелуі өте шартты. Химиялық реакцияға негізделген гидратация үрдісі, физико-химиялық адсорбция үрдісімен бірге жүреді гидратталған фосфатидтердің тұнбалық беттерге басқа да ілескен заттар жартылай адсорбцияланады, мысалы, бояғыш заттар. Өсімдік майларынан басқа, жануар майлары да рафинацияланады, соның ішінде кит майы да, сонымен қатар саломастар. Механикалық қоспаларды ажырату (алғашқы тазалау). Механикалық қоспалар (мезга мен күнжара бөлшектері) майдың тауарлық түрін нашарлатып қана қоймай, сонымен қатар ферментативті, гидролитикалық және тотығу үрдістеріне де себеп болады. Сонымен бірге, бұл қоспалар шығу тегі жағынан ақуызды болып келеді және қантты-аминдық реакцияларының жүруіне, липопротеидтік кешендердің пайда болуына көмектеседі. Ақуызды заттардың денатурациясы нәтижесінде иіс беретін және бояғыш заттар майға өтеді. Бұл үрдістер майдың органолептикалық көрсеткіштері мен физиологиялық артықшылығын нашарлатады. Сондықтан майларды тұндыру, сүзу және центрифугалау арқылы алған соң механикалық қоспаларды тез алып тастайды. Әдетте майды алғашқы тазалау сұлбасы осы үрдістердің комбинациясы болып табылады. Мысалы, механикалық қою ұстағыштағы тұндыру бөлшектерді центрифугалара тұндыру фильтр-тығыздағышта фильтрациялау (бір реттік немесе екі реттік). Тұндыру бiртектi емес жүйелердi бөлу үрдісі: сұйықтық немесе газда асылып тұрған күйінде болатын қатты немесе сұйық бөлшектерді бір тұтас фазадан тартылыс күші әсерімен бөлінеді (гравитациялық өрiстегi тұндыру). Тұндыру үздіксіз әсерлі механикалық қою ұстағышта (кейде тұндырғыштарда) жүргізіледі. Бұл әдіс ұзақ жүргізіледі, үлкен жабдықты қажет етеді. Сондықтан жиі оны фильтрациялаумен бірге майды алғашқы тазартуы үшін қолданады. Фильтрациялау бiртектi емес жүйелердi сұйықтық немесе газ өткізетін, бірақ қатты бөлшектерді ұстап қалатын кеуекті қалқа арқылы бөлу үрдісі. Фильтрациялау үшін фильтрлердің әртүрлі конструкциялары қолданылады, оларда үрдіс қысыммен, немесе вакууммен жүргізіледі. Сүзгіш қалқалар ретінде арнайы маталар пайдаланылады. Фильтрациялауға тығыздалған (фортығыздалған және экспеллерлі) майлар жіберіледі. Май екі рет сүзіледі. Бастапқыда 50-55 °С температурада майдың "ыстық" сүзуін өткiзедi. Бұл алғашқы тазалау, бұл кезде майдан негізінен механикалық қоспалар мен кейде фосфатидтер ажыратылады. Содан кейін 20-25 °С температурада майдың суық сүзуін өткізеді. Осындай температураға дейін майды арнайы суытады, өйткені 20-25 °С температурада фосфатидтердің майда бөлшектерінің коагуляциясы жүреді, нәтижесінде олар тұнбаға түседі, бұл тұнбаны кейін фильтрлейді. Центрифугалау орталық тепкіш күш өрісінде бiртектi емес жүйелердi (суспензияларды немесе эмульсияларды) бөлу үрдісі. Әртүрлі үздіксіз әсерлі центрифугалар қолданылады, олар үлкен өнімділік пен жоғары айырғыш эффектпен сипатталады. жүктеу/скачать 203,81 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|