Еліміз өз тəуелсіздігінің 20 жылдығын атап өтіп, дамуының жаңа кезеңіне аяқ бас

164
165
оған əйелін енді қайтып көруді жазбапты. 
♦The celebrations were not to be. – Мейрамның 
болуын (құдай) жазбапты. (d) (тек were 
түрінде паймдауды білд.) ♦If I were to tell you/
were I to tell you that I killed him, would you be-
lieve me? – (Егер) саған оны мен өлтіргенмін 
десем, сенер ме едің? ♦If it were to rain, we 
would have to cancel the match tomorrow. – Егер 
жайын-шашын бола қалса, ертеңгі ойынды 
доғаруымыз керек.
be- pref 1.(етістік, сын есімдермен қосыла) 
♦besmear – былғап тастау, кір қылу ♦be-
deck – безендіріп тастау ♦bejewelled – асыл 
бұйымдармен көмкерілген 2.(зат е., сын е-мен 
бірігіп етістік түзеді) ♦befriend – дос қыл(ғыз)у 
♦belittle – кішірейту, төмендету 3.(етісткпен 
қосылып жаңа етістік түзеді) ♦bemoan – 
қайғыру, түңілу ♦bewail – қайғы құсу, аһ ұру
beach [bi:ʧ] A.n 1. (pl ~es) пляж, жағажай ♦It 
was a hot day and the ~ was already crowded 
with people. – Күн ыссы еді, содан да пляж 
адамға лықа толған еді. 2. (idm) *not the only 
pebble on ~ (сөзбе сөз: пляждағы жалғыз тас 
мен емес едім) жалғыз ғана айрықша адам, т.б. 
емес B.v 1.қайықты жағаға шығару 2.жағаға 
лақтыру (м: киттің өзін-өзі)
beach-ball [‘bi:ʧbɔ:l] n пляж добы
beach buggy [‘bi:ʧ bʌgi] n пляж «қоңызы» 
(теңіз жағасында айдайтын көлік)
beach chair [‘bi:ʧ ʧeə(r)] n пляж орындығы 
(жиналмалы орындық)
beachcomber [‘bi:ʧkəumə(r)] n 1.қаңғыбас 
(пляжда тапқан нəрсесін сатып күн көретін 
кезбе) 2.дөңгеленген теңіз толқыны 
beach-head [‘bi:ʧhed] n (əскери) десанттың 
теңіз жағасындағы күшті позициясы
beach-la-mar [‘bi:ʧləmα:] (лингв) бичламар 
(ағ-н тіліне негізделген əрі жергілікті 
тілдердің ықпалынан пайда болған 
Океаниядағы «қарапайым» не «тұрпайы» тіл)
beachwear [‘bi:ʧweə(r)] n пляжда (жағажайда) 
киетін киім(дер)
beacon[‘bi:kən] n 1.маяк (теңіздегі қайық-
кемеге жарықпен белгі беруге арналған 
жағадағы мұнара) 2.(адамдарға, көлікке я 
ұшаққа арналған) белгі от, шырақ, жарық 
3.радиосигнал я радар белгісі 4. (ауысп. мағ.) 
(шам)шырақ ♦a ~ of hope in a dark world – 
қараңғы түнектегі ( əлемдегі) үміт шырағы
beaconage [‘bi:kəniʤ] n 1.(теңіз) маяктар 
тобы я жүйесі 2.маяктарға жұмсалатын салық
bead [bi:d] A.n 1.моншақ (бір түйір, тал) ♦a 
string of glass ~s – шыны моншақтар тізбегі 
2.~s моншақ алқа 3.тамшы, моншақ ♦~s of 
sweat on his forehead – оның маңдайындағы 
тер моншақтары 4. (əскери) қарауыл, 
прицел (мылтықтың, қарудың) 5. (idm) *to 
draw a ~ (on smb/smth) (ауызекі) (біреуді/
бірн-ні қарумен) көздеу, нысанаға алу B.v 
1.моншақпен əшекейлеу 2. моншақ түзу, тізу 
beaded [‘bi:did] adj 1.моншақпен 
əшекейленген, моншақтан тұратын 2.*~ with 
sweat/perspiration моншақтай, тамшылай тер 
аққан
beadily [‘bi:dili] adv [қ-з: beady]
beadiness [‘bi:dinis] n [қ-з: beady]
beading [‘bi:diŋ] n 1.моншақпен көмкерілген 
я содан тұратын зат 2.моншақ пішінінде 
жасалған зат
beadle [‘bi:dl] n 1.(шіркеу не колледж 
рəсімдеріндегі) көмекші қызметкер 
2.священник көмекшісі
beadledom [‘bi:dldəm] n формализм, 
бюрократизм
beadsman [‘bi:dzmən] n 1.(біреу үшін ақшаға) 
дұға оқушы 2.кедейлер үйінің тұрғыны
beady [‘bi:di] adj (-ier, -iest) 1.моншақ тəрізді 
♦~ eyes – моншақ көздер 2.моншақпен 
көмкерілген, моншақ толы
beagle [‘bi:gl] n тазы, бигл (аңға салатын ит)
beagling [‘bi:gliŋ] n жаяу тазымен (бигл) аңға 
шығу
beak [bi:k] n 1.құстың тұмсығы 2.құстың 
тұмсығына ұқсаған нəрсе 3.(Brit slang) судья 
не ер мұғалім
beaked [‘bi:kt] adj (күрделі сөздерде келеді) 
(құс) тұмсықты ♦long-~ - ұзын тұмсық(ты)
beaker [‘bi:kə(r)] n 1.лабораториялық стакан 
2.тостақ, тостаған, кубок 
beam [bi:m] A.n 1.белағаш, бөрене, белдеме, 
арқалық 2.(а) (кеменің екі жағын біріктіріп 
тұрған, палубаны ұстап тұратын) белағаш(тар) 
(b) кеменің енімен алғанда ең кең жері 
3.таразының қанаттары 4.(а) жарықтың 
ағыны, сəуле, шоғыр, жарық құйылымы 
♦the ~ of the torch – фонарь жарығының 
ағыны (шоғыры) (b)жарық, энергияның көзге 
көрінбейтін ағыны 5. радиосигнал, радар 
белгісі 6.нұрланған, жарқыраған жымиыс 
♦to say with a ~ of delight – шаттық нұрына 
бөлене айту 7. (спорт) белағаш, «ат» 8. (idm) 
*broad in the ~ broad *off (the) ~ (ауызекі) 
жолдан ауған, қателескен ♦Your calculation is 
way off ~. – Есептен жаңылысып отырсың. 
*on the ~ (ауызекі) дұрыс бағытта, дəл B.v 
1.(a) сəулесін, нұрын төгу, жіберу (b)~ (at smb) 
нұрлана, шаттана жымию ♦The winner ~ed with 
satisfaction. – Жеңімпаз шаттана жымиды. 
2. ~ smth (to …) (from …) ((теле)хабарды) 
беру, тарату ♦The World Cup fi nal was ~ed from 
Britain to Japan. - Əлем кубогының финалы 
Британиядан Жапонияға тікелей берілді. 
3.радиосигнал, радиобелгі жіберу
beaming [‘bi:miŋ] adj нұрға бөленген, 
нұрланған; шаттанған
beam-ends [,bi:m’endz; ‘bi:mendz] n (idm) 
*on her ~ (кеме ж.) жамбастаған, жантайған 
(яғни, батуға айналған) *on one’s ~ (адам ж.) 
кедейленген, тарыққан
bean [bi:n] n 1.(a)бұршақ, фасоль, дəн, үрме 
бұршақ, ірі бұршақ ♦soya ~s – соя бұршағы 
♦kidney ~s – үрме бұршақ, фасоль (b)бұршақ 
беретін өсімдік (c) (бот) бұршақ қабығы, 
қыны (ішіндеі бұршақтары бар қабық) 2.(кофе, 
какао) дəні 3. (slang) бас, кəллə 4. (Brit slang) 
тиын, монета ♦I haven’t a ~. – Менде көк тиын 
да жоқ. 5. (idm) *~s (ауызекі) дəнеңе, ештеңе, 
түк ♦He doesn’t know ~s about it. – Ол бұл 
туралы түк те білмейді. *full of ~s/life (slang) 
(a)өміршең, адуынды, тегеурінді ♦He is still 
full of ~s at 65. – 65-ке келсе де ол өте ширақ. 
(b)ақымақ, алаңғасар *a hill of ~s ұсақ-түйек, 
құнсыз дүние *to know how many ~s make fi ve 
қырағы, сақ болу, абаймен істеу *not to have 
a ~ көк (бақыр) тиыны жоқ болу *to spill the 
~s сырын, құпиясын оқыс ашып алу, айрандай 
төгіп алу 
bean bag [‘bi:n bæg] n (ішіне бұршақ я т.б. 
заттар толтырылған, əдетте үстіне отыруға 
арналған) қап(шық)
bean curd [‘bi:n kʌ(r)d] n (соядан істелген) 
бұршақ ірімшігі
beanfeast [‘bi:nfi :st] n (кейде beano) 1. 
(Brit slang) қожайынның жыл сайынғы 
жұмысшыларына беретін асы 2.мол, астатөк 
той, кеш 
beano [‘bi:nəu] = beanfeast
bean pod [‘bi:npɔd] n бұршақ қабығы, қыны
beanpole [‘bi:npəul] n 1.бұршақ сабағының 
өрмелеуі үшін қойылған сырық 2. (ауызекі) 
ұзын əрі қылдырықтай адам
bean sprouts [‘bi:n sprauts] n (көбінесе 
қытайларда ас ретінде желінетін) жаңа өнген 
бұршақ желегі
bear I [beə(r)] n 1.аю (аң) ♦polar ~ - ақ 
аю ♦grizzly ~ - қоңыр аю 2. (ауысп. мағ.) 
«аю», қорбаңдаған, дөңкиген əрі дөрекі 
кісі 3.(қор биржасындағы) акциясын, т.б. 
қымбатқа сатып, артынан арзан бағаға қайта 
сатып алмақшы адам ♦a ~ market – акция 
бағаларының күрт төмендеуі 5. (idm) *a ~ 
garden бəдіктікке, дырқылыққа, ырду-дырдуға 
толы орын, кездсеу *like a ~ with a sore head 
(сөзбе сөз: басы жарылған аюдай) ашу қысқан, 
ызаға булыққан ♦When he is just woken up he is 
like a ~ with a sore head. – Ояна салған кезде ол 
құдды бір ашу қысқан аюдай.
bear II [beə(r)] v (pt bore [bɔ:(r)], pp borne 
[bɔ:n])1.көрсету, белгісі бар болу ♦The docu-
ment bore his signature. – Құжатта оның 
қолы бар болатын. ♦The ring ~s an inscription. 
– Жүзікте жазулар бар. ♦I saw a tombstone 
~ing the date 1602. – Мен 1602 ж. датасы 
бар қабір тасын көрдім. ♦He was badly 
wounded in the war and still ~s the scars. – Ол 
соғыста қатты жараланған, əлі күнге дейін 
тыртықтары қалған. ♦She ~s little resem-
blance to her mother. – Ол шешесіне сəл ғана 
ұқсаған. 3.аты шыққан, белгілі ♦a family that 
bore an ancient and honoured name – ежелгі əрі 
сыйлы атқа ие əулет ♦A married woman usu-
ally ~s her husband’s surname. – Үйленген əйел 
күйеуінің фамилиясын (тегін) алады. 3. (көне 
қолд, кітаби) алып жүру, тасу, əкелу ♦to ~ a 
heavy load – ауыр жүк тасу, алып жүру ♦three 
kings ~ing gifts – сыйлық əкеле жатқан үш 
король ♦They bore his body to the tomb. – Олар 
оның денесін қабірге алып жүрді. ♦The canoe 
was borne along the current. – Каноэні (қайық) 
ағыс сырғыта берді. 4.(а) көтеру, төтеп беру, 
шыдау, төзу ♦The ice is too thin to ~ your 
weight. – Мұз тым жұқа болғандықтан сенің 
салмағыңды көтере алмайды. (b)жауапты, 
кінəлі болу; шығын, т.с.с. көтеру, мойнына алу 
♦Do the bride’s parents have to ~ the cost of the 
wedding? – Қалыңдықтың əке-шешесі үйлену 

166
167
тойының шығынын көтеретін бола ма? ♦The 
President has to ~ the blame. – Президент 
кінəні көтеруі тиіс. ♦to ~ a responsibility – 
жауапты болу, жауапкершілікті көтеру 
5.(а) (көбінесе can/could–пен болымсыз 
сөйлемдерде, сұрақтарда келеді) көтеру, 
шыдау, төтеу, жарату, жақтыру, төзу ♦The pain 
was almost more than he could ~. – Шаншуға 
(қақсауға) ол əзер шыдады. ♦She bore his 
sorrow without complaint. – Ол қайғысын 
қыңқ деместен көтерді. ♦I can’t ~ (having) 
cats in the house. – Мен мысықтарды үйде 
ұстағанды жақтырмаймын. ♦How can you ~ 
to eat that stuff? – Ананы қалай ғана (шыдап) 
жеп жүрсің? ♦He can’t ~ to be laughed at/~ be-
ing laughed at. – Ол мазақ (келемеж) болғанды 
көтере алмайды. (b)сынға төзу, шыдау; 
салыстыруға келмеу ♦Modern paintings don’t 
~ comparison with the those of old masters. – 
Қазіргі заманғы суреттерді бұрынғының 
шеберлерінің салғандарымен салыстыруға 
келмейді. ♦The plan won’t ~ close inspection. 
– Жоспар сын көтермейді. ♦His suffering 
don’t ~ thinking about. – Оның көрген азабы 
туралы ойлаудың өзі қиын (яғни, азабын 
көзге елестетуге қиын). 6.~ smth (against/to-
wards smb) ойында ұстау, болу ♦to ~ a grudge 
against smb/to ~ smb a grudge – біреуге деген 
өші (өшпенділігі) болу ♦He ~s no resentment 
towards them. – Оның ойында оларға деген 
еш өкпе жоқ. ♦She bore him no ill will. – Оның 
оған деген ешбір риялы ниеті болған емес. 
7.~ oneself well, etc. өзін-өзі жақсы ұстау ♦He 
~s himself like a soldier. – Ол өзін солдаттай 
(жауынгердей) ұстайды. ♦He bore himself 
with dignity at a diffi cult time. – Қиын кезде ол 
өз-өзін абыроймен ұстады. 8.босану, бала 
табу, сəбилі болу ♦to ~ a child – бала босану ♦ 
She has borne him six sons. – Ол оған алты ұл 
тауып берді. 9.астық, жеміс беру ♦trees ~ing 
pink blossom – күлгін гүл ашатын ағаштар 
♦land which ~s no crops – дəнді дақыл өспейтін 
жер ♦(ауысп. мағ.) His efforts bore no results. 
– Оның талпынысы еш нəтиже бермеді. 
10.~ (to the) north, left солтүстікке, солға, 
т.б. тартатын, баратын, бұрылатын ♦The road 
~s (to the) west. – Жол батысқа тартады 
(барады). ♦When you get to the fork in the road, 
~ (to the) right. – Жол айрығына жеткенде, 
оңға тарт. 11.(idm) *to ~ arms жауынгерлік 
қызметте болу, соғыста, ұрыста болу *to ~ 
the brunt of smth бірн-ң өтінде болу, басты 
ауыртпалығын көтеру ♦to ~ the full brunt of 
the attack – шабуылдың өтінде болу ♦His sec-
retary has to ~ the brunt of his temper. – Оның 
хатшысы оның ашуының кəрін көтеруге тиіс. 
*to ~/stand comparison comparison *to ~ 
fruit жемісті, нəтижелі болу ♦His efforts fi nally 
bore fruit and permission was granted. – Оның 
талпынысы ақыры жемісті болып, оған 
рұқсат берілді. *to ~ hard, heavily, severely, 
etc on smb біреуге ауыртпалық салу ♦Taxa-
tion ~s heavily on us all. – Салық бəрімізге де 
салмақ салады. *to ~/keep smb/smth in mind; 
*to ~ in mind (that) … есте болу, ұстау ♦I’ll 
~ your suggestion in mind. – Кеңесің есімде 
болады. ♦Bear in mind that the concert begins 
in two minutes. – Есіңде болсын, концерт екі 
минуттан кейін басталады. *to ~ witness (to 
smth) куə, айғақ, дəлел болу ♦His evidence bore 
witness to my testimony. – Оның айтқандары 
менің берген куəма демеу болды. ♦(ауысп. 
мағ.) The new housing ~s witness to the energy of 
the Council. – Жаңа салынған үйлер - Кеңестің 
(Əкімшіліктің) күш-жігерінің айғағы. . *to 
be borne in on smb санаға жету, көзі жету, 
түсіну, түйсіну ♦This terrible truth was borne 
in on him. – Бұл ащы шындыққа оның көзі 
жетті. ♦It was gradually borne in on us that 
defeat was inevitable. – Жеңілістен қашып 
құтылмайтындығымыз бірте-бірте санаға 
жетті. *to bring pressure to ~ on smb біреуге 
қысым жасау, көндіру *to bring smth to ~ (on 
smb/smth) бірн-ні (біреуге/бірн-ге) жұмсау, 
қолдану ♦We must bring all our energies to 
~ upon the task. – Біз бар күш-жігерімізді 
тапсырманы орындауға жұмсауымыз керек. 
♦The pressure was brought to ~ on us to fi nish the 
work on time. – Жұмысты уақытында бітіру 
үшін бізге қысым жасалды. *to grin and ~ it 
шыдау, төтеп беру 12. (phr v) *to ~ smth/smb 
away/off (көне қолд, кітаби) (ұстап) алып кету 
♦They bore off several captives. – Олар бірнеше 
тұтқынды алып кетті. ♦He bore away the fi rst 
prize. – Ол бас жүлдені алып кетті (жеңіп 
алды). *to ~ down smb/smth жеңу, басым түсу, 
тізе бүктіру ♦to ~ down the enemy – жауды 
тізе бүктіру ♦to ~ down all resistance – барлық 
қарсылықты жеңу *to ~ down on smb/smth 
ашулана төну, кəрлену, зəрін төгу, ызғар 
шашу ♦The angry farmer was ~ing down on 
us. – Ызалы фермер бізге төніп келе жатқан 
болатын. *to ~ on smth бірн-ге қатысы, əсері 
бар болу ♦These are matters that ~ on the wel-
fare of the community. – Бұл - қауымның əл-
ауқатына қатысты мəселелер. *to ~ smb/
smth out қолдау, растау, мақұлдау ♦The other 
witnesse will ~ me out/~ out what I say. – Басқа 
куəлар менің айтқанымды растайды. *to ~ 
up (against/under smth) мойымау, мұқалмау, 
көтеру ♦He is ~ing up well against all his mis-
fortunes. – Ол талай сəтсіздікке ұшырағанына 
қарамастан, мойымады. *to ~ with smb/
smth біреуге/бірн-ге төзу, шыдау я оны түсіну 
♦We must ~ with her during this diffi cult pe-
riod. – Осынау қиын кезеңде сен оны түсінуге 
тиістісің. ♦If you will ~ with me a little longer… 
- Мен айтып біткенше сəл шыдасаңыз… ♦I 
tried to ~ with her tempers. – Мен оның ашуына 
төзуге тырыстым. 
bearable [‘beərəbl] adj төзуге, шыдауға 
болатын ♦The climate is ~. – Төзуге болатын 
климат.
bear-baiting [‘beə, beitiŋ] n ұсталған аюды 
итке талату
beard [biə(r)d] A.n 1.сақал 2.жануардың, 
өсімдіктің сақалға ұқсаған өскіні 3.(жебенің, 
қармақтың, біздің) тіс(тер)і B.v 1.сақалын 
жұлу, талау ♦The hoodlums ~ed the old man. 
– Содырлар кəрі шалды талап тастады. 
2.батыл қарсы шығу, мойындамау, ерегесу 
3. (idm) *to ~ the lion in his den (сөзбе сөз: 
арыстанды апанында жұлғылау) тайсалмай 
əрекет ету, айту, т.с.с.
bearded [‘biədid] adj 1.сақалды, сақалы бар 
2.қылқаны, мұртшасы бар
beardless [‘biədlis] adj сақалсыз ♦a ~ youth – 
тəжірибесіз жас (адам)
bearer [‘beərə(r)] n 1.хат, сəлемдеме тасушы 
2.(жүк, зат) тасушы, тасығыш ♦Dozens of 
native ~s aided in the climb of Mt. Everest. – 
Эверест (Джомолунгма) тауына шағарда 
ондаған жергілікті жүк тасушы адамдар 
жəрдемдесті. 3.чек берілген адам, чек иесі, 
чек көрсетуші ♦This cheque is payable to the 
~. – Бұл чек (оның) иесіне төленеді (яғни, кім 
чекті банкке көрсетсе соған ақша беріледі.) 
4. (заң) құжат иесі ♦The ~ of the passport. – 
Паспорт иесі. 5.жеміс, астық беретін ағаш, 
өсімдік
bear hug [‘beə(r)hʌg] n «аю құшақ», зор 
күшпен құшақтау
bearing [‘beəriŋ] n 1.(a) тұрпат, сұрық, қалып, 
мəнер, өзін-өзі ұстауы ♦a ~ of soldierly - 
жауынгер тұрпатты адам (b)жүріс-тұрыс, 
өзін-өзі ұстауы ♦her dignifi ed ~ throughout 
the trial – соттың өне бойында оның өзін-өзі 
абыроймен ұстауы 2.шығымдылық, жеміс 
беретін уақыт ♦a tree past ~ - жеміс беретін 
кезеңнен өткен ағаш (жеміс беріп қойған 
ағаш) 3.шыққан, алынған жеміс, астық 4.төзу, 
шыдау, шыдас (қабілеті) 5.~ on smth бірн-
ге қатысты(лық) ♦What he said had not much 
~ on the problem. – Оның айтқандарының 
аталмыш мəселеге қатысы аз болды. 6. ~s 
[pl] салалар, жақтар, тұстар ♦We must con-
sider the question in all its ~s. – Бұл мəселені 
барлық саладан (тұстан) алып қарауымыз 
керек. 7.(белгілі бір позициядан) компас тілі 
көрсеткен градус (бағыт, бұрыш) ♦to take a 
(compass) ~ on the light house – маяк бойынша 
компаспен бағыт алу 8.(техн) подшипник 
9.(белгідегі, гербтегі) ұран 10. (idm) *to get/
take one’s ~s қайда екенін айналаға қарап білу 
♦Jim will show you around and help you get your 
~s. – Джим саған айналаны көрсетіп қайда 
тұрғаныңды білуге жəрдемдеседі. *to lose 
one’s ~s адасу, қайда екенін білмеу ♦I complete-
ly lost my ~s in the dark. – Ымырт үйіріле мен 
мүлде адастым. *past (all) ~s одан əрі төзуге, 
жақтыруға болмайтын
bearish [‘beəriʃ] adj 1.қызба, дөрекі 2.(қаржы) 
қордың құны түскен я төмендеген ♦ ~ economy 
– құлдырауға беттеген экономика ♦a ~ market 
– акциялары төмендеген рынок 
bearleader [‘beə(r),li:də] n 1.аю тобырының 
көсемі 2.мұғалім, тəрбиеші
bear skin [‘beə(r)skin] n 1.аю терісі 2.Британия 
ұландары киетін ұзын қара тері бас киім
beast [‘bi:st] n 1. (көне қолд, кітаби) (ірі) 
хайуан, аң, жыртқыш ♦The lion is called the 
king of ~s. – Арыстанды жыртқыштар 
патшасы дейді. 2. (жақтырм) «хайуан», 
«мал», оңбаған, жексұрын ♦When he is drunk 
he’s a ~. – Ішіп алса, ол мақұлыққа ұқсап 
кетеді. ♦The drink brings out the ~ in him. 

168
169
– Араққа тойғанда, ол айуанға айналады. 
♦Stop tickling me, you ~! – Қытықтағаныңды 
қой деймін, сұмпайы! ♦Don’t be such a ~! – 
Соншама мал болмашы!
beastliness [‘bi:stlinis] n хайуандық, жауыздық
beastly [‘bi:stli] A.adj 1.хайуан сияқты, 
жексұрын 2. (ауызекі) жайсыз, жағымсыз 
♦What ~ weather! – Неткен құрыған ауа-райы! 
♦That’s absolutely ~ of him! – Ол барып тұрған 
айуан екен! B.adv өте, соншама, сұмдық ♦It’s ~ 
cold outside! – Дала сұмдық суық!

жүктеу/скачать 3,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: