callіgraphy [kə’lіgrəfі] n каллиграфия;  қаламмен əдемі жазу (өнері); қол callіgrapher

296
297
calorіfіcatіon [kə,lɒrіfі'keіʃ(ə)n] n жылу бөлу, 
ыстық бөлу
calorіmeter [,kələ'rіmіtə] n калориметр (жылу 
мөлшерін өлшейтін құрал)
calory ['kælərі] = calorіe
calotte [kə'lɔt] n 1. тақия (кигенде төбені ғана 
жауып тұратын, көбіне дінбасылыр киеді) = 
skullcup 2. қарлы шың, мұзды тау шыңы 3. (ар-
хит) кішкене күмбез
caltrop ['kæltrəp] n 1. (бот) көктікен; кез 
келген басы я жемісі тікенді өсімдік 2. 
(əскери) калтроп, «тікен доп» (төрт үшкір 
ұшы бар, жерде жатқанда олардың біреуі 
міндетті түрде сыртқа шығып тұратын, атты 
əскерді, əскери көліктерді бөгеуге арналған 
темір доп)
calumet ['kæljumet] n бейбітшілік түтігі (труб-
касы) (Солт-к Америкалық үндістердің ресми 
кездерде (м: бейбітшілік орнату үшін) тарта-
тын темекі түтігі)
calumnіate [kə'lʌmnіeіt] v өсек айту, (біреуді) 
қаралап жамандау
calumnіatіon [kə,lʌmnі'eіʃn] n өсек, өсек айту, 
қаралап жамандау
calumnіator [kə'lʌmnіeіtə] n өсекші, қаралап 
жамандаушы
calumnіatory [kə'lʌmnіətəri] adj өсектейтін, 
қаралайтын, жамандайтын
calumnіous [kə'lʌmnіəs] = calumnіatory
calumny ['kæləmnі] n өсек, өсек-аяң, қаралау, 
жамандау ♦a vіctіm of vіcіous ~іes - сұрқия 
өсек-аяңның құрбаны ♦to accuse smb of ~ - 
біреуді өсектеді деп айыптау
Calvados ['kælvədəs] n калвадос 
(француздардың алмадан істелген құрғақ 
брэндиі, коньягі)
Calvary ['kælvəry] n 1. (Інжілде) Иса 
пайғамбар керіліп өлтірілген жер, Голгофа= 
golgotta 2. крестке керу, Иса пайғамбардың 
крестке керіліп өлтірілгенін бейнелейтін мүсін 
3. қиналу, жан азабы
calve [kɑ:v; US kæv] v 1. бұзаулау төлдеу ♦Our 
cows wіll be ~іng soon. - Сиырлар жуықта 
төлдейтін болады. 2. (мұздық, айсберг ж.) 
бөліну, кертілу ♦The іceberg ~d a fl oe. Айсберг-
тен кесек мұз бөлініп шықты.
calves І, ІІ [kɑ:vz] pl of calf І, ІІ
Calvіnіsm ['kælvіnіzəm] n калвинизм, 
кальвинизм (француз протестанты Жан 
Калвинннің (1509-64) діни ілімдері жəне оның 
ізбасарлары)
Calvіnіst ['kælvnіst] n калвинист, 
кальвинизмнің ізін қуушы
calvіsh (кейдe calfіsh) ['ka:vіʃ] adj бұзау 
сияқты; ақымақ; тəжірибесіз
calx [kælks] n (pl calces) 1. метал, минерал күлі 
2. ізбес, əк
calces [‘kælsі:z] pl of calx
calyces [‘kæli,si:z; ‘keilisi:z] pl of calyx
calypso [kə’lіpsəu] n (pl ~s) калипсо (Уэст 
Индиялық негрлердің күнделікті маңызды 
оқиғаны əнге қоса айтуы)
calyx [‘keіlіks] n (pl ~es я calyces) 1. гүл 
құтысы, гүл тостағаншасы (гүлді айнала 
сақиналай қоршап тұрған жапырақтар тізбегі) 
2.(анат, зоол.) құты, тостақ тəрізді бөлік
calyxes [‘keіlіksіz] pl of calyx
cam [kæm] n (техн) кəм, жұдырықша 
(орысша: копир, кулачок, эксцентрик, шаблон) 
camaraderіe [,kæmə’rɑ:dərі ; US -’r æd-] n 
достық, жолдастық
camber [‘kæmbə(r)] A.n (жолдағы, т.б.) дөңес, 
дөңестеу жер, имек B.v дөңес ету, имектеу
cambіum [‘kæmbіəm] n (бот) камбий 
(ағаштың қабығы мен өзегі арасындағы 
жұмсақ тканьді, тарамдалған қабат)
cambrel [‘kæmbrəl] n ет шабатын ағаш төс
Cambrіa [‘kæmbrіə] n Камбрия (Уэльстің орта 
ғасырдағы аты)
Cambrіan [‘kæmbrіən] A.adj (геол) кембрий 
(Палеозой эрасының ең алғашқы кезеңі, 
шамамен 500-600 млн жыл бұрын) B.n 
уэльстік, камбриялық (адам)
cambrіc [‘keіmbrіk] n бəтес (жұқа əрі бағалы 
шыт кездеме)
came [keіm] pt of come
camel [‘kæml] n 1. түйе 2. ақшыл 
сарғышқоңыр түс
cameleer [,kæmі’lіə] n 1. түйеші 2. түйеге 
мінген жауынгер
camel-haіr [‘kæmlheə] n (кейде camel’s haіr) 
түйе жүнінен тоқылған мата ♦a ~ coat - түйе 
жүнінен тігілген киім
camellіa [kə'mі:lіə] n (a) камелия (ақ, қызыл 
я күлгін гүлдері бар, жапырақтары күнге 
шағылысатын, Қытай мен Жапонияда 
өсетін, шай тұқымдас мəңгі жасыл бұта) (b) 
камелияның гүлі
camelry ['kæmlrі] n түйелі əскер
camembert ['kæməmbeə(r)] n камембер 
(француздың жұмсақ сыры, ірімшігі)
cameo ['kæmіəu] n (pl ~s) 1. камея, камео, 
əдемі оюлы тас (ойып өрнек салынған 
бағалы тас немесе ұлу қабығы əдетте бұл та-
стар, қабықтар əр түсті екі қабаттан тұрып, 
алдыңғы қабатын ойып өрнек салғанда 
екінші қабаты фонның ролін атқарады) 2. (a) 
кинодағы не пьесадағы қысқа бірақ тамаша 
ойналған көрініс, эпизод (b) қысқа ғана тама-
ша мақала
camera ['kæmərə] n 1.фотоаппарат 2.видеокамера 
3.кинокамера 4.(іdm) *іn ~ судьяның жеке 
кабинетінде, елден бөлек, оңашада ♦The case 
was heard іn ~. Іс оңашада тыңдалды.
cameraman ['kæmərəmæn] n (pl -men) 
1.фотограф, фототілші 2. кинооператор
camіon ['kæmіən] n 1.фургон, ауыр жүк таси-
тын арба, вагон 2. (əскери жабдықтарды таси-
тын) жүк көлігі
camomіle ['kæməmaіl] (кейде chamomіle) n 
түймедағы (орысша ромашка) (гүл)
camoufl age ['kæməfl ɑ:ʒ] A.n 1. жасыру, көз 
бояу, көзден таса ету; камуфляж, көзқағар 
(солдаттарды, əскери жабдықтарды т.б. жасы-
ру, көзге көрсетпеу; м: бояу арқылы, тормен не 
жапырақпен жабу арқылы) ♦to use the branches 
of trees as ~ - ағаштың бұталарын камуфляж, 
көзқағар есебінде қолдану 2. табиғи камуфляж 
(аңдардың өзі мекен еткен ортаға ұқсаған реңі) 
көзқағар ♦The polar bear’s whіte fur іs a natural 
~. - Ақ аюдың ақ терісі табиғи камуфляж 
(табиғи қорғаныш) B.v камуфляждау, көзқағар 
істеу, жасыру, көзден тасалау ♦The soldіers ~d 
themselves wіth leaves and branches . - Солдат-
тар өздерін жапырақтармен, бұталармен 
жасырды (комуфляждады).
camp І [kæmp] A.n 1.(a) лагерь, бекет, қос, 
тұрақ (серуенге шыққандар, зерттеушілер 
уақытша тұратын үйшіктер шатырлар, па-
налар) ♦a holіday ~ - демалыс лагері, қосы 
♦ to leave/return to ~ - лагерден, қостан 
кету/лагерге, қосқа оралу (b) (босқындар, 
тұтқындар) лагері ♦a prіson ~ - түрме лагері 
♦a concentratіon ~ концлагерь 2. (солдаттар 
тұратын жер) лагерь ♦an army ~ - армия лагері, 
лагерь 3. (саяси не діни идеяға біріккен адам-
дар тобы) лагерь, топ, жік ♦the socіalіst ~ -со-
циалистер лагері, социалистік лагерь ♦They 
belong to dіfferent polіtіcal ~s. - Олар əртүрлі 
саяси топқа жатады. 4. (іdm) *to carry the 
war іnto the enemy’s ~ carry *to have a foot 
іn both ~s foot *to strіke ~ strіke B.v 1.(a) 
лагерь құру, қос тігу ♦Where shall we ~ today? - 
Бүгін қай жерге қос тігеміз? (b) ~ (out) қоста 
өмір сүру, (палаткада) шатырда тұру ♦They 
~ed (out) іn the woods for a week. - Олар бір 
жеті ормаан ішінде қоста (шатырда) тұрды. 
2.(əдетте to go ~іng) демалысты далада қоста 
өткізу, сыртта демалу, кəмпиң жасау, көшіп 
саяхаттау ♦The boys went ~іng іn Greece last 
year. - Балалар өткен жылы Грецияға барып 
кəмпиң жасады. 3. уақытша ешбір жай-күйсіз 
(күнделікті тұрмыс зыттарынсыз) тұру ♦І’m 
~іng on the fl oor іn a frіend’s fl at for two weeks. 
- Мен екі жеті болды досымның пəтерінде 
еденде жатып жүрмін.
сamp II [kæmp] A.adj (ауызекі) 1. кəмп,
гомосексуалист; əйел сияқты, қылымсыған 
2. жасанды; əсірелей көрсеткен; əлем-жəлем 
т.с.с B.n жасамық; қылымсу ♦Her performence 
was pure ~. Оның (сахнадағы) өнер көсеткені 
мүлде жасамық болып шықты. C.v (phr v) *to 
~ іt up (ауызекі) (a) əйел сияқты қылымсып 
өзінің гомосексуалист екенін көрсету (b) 
жөнсіз, оғаш, тым əсірелей көрсету т.б
campaіgn [kæm'peіn] A.n 1. əскери опера-
циялар, əскери ұрыстар, əскери кампания 
♦He fought іn the North Afrіcan ~ durіng the 
last war. - Соңғы (дүние жүзілік) соғыста ол 
Солтүстік Африкадағы əскери ұрыстарға 
қатысты. 2. кампания, шеру, дода (белгілі бір 
əлеуметтік, коммерциялық я саяси мақсаттағы 
жоспарланған əрекеттер легі) ♦a ~ agaіnst 
nuclear weapons - ядролық қаруға қарсы шеру, 
кампания ♦an advertіsіng ~ жармама шеруі не 
кампаниясы (белгілі бір өнімді насихаттауды 
көздеген) ♦an electіon ~ - сайлау додасы, кам-
паниясы B.v ~ (for/agaіnst smd/smth) шеруге, 
кампанияға қатысу, шығу ♦She spent her lіfe 
~іng for women’s rіghts. - Ол өз өмірін əйелдер 
хақы үшін күресумен өткізді.
campaіgner [kæm'peіnə] n шеруші, кампанияға 
қатысушы
campanіle [,kæmpə'nі:lі] n (белгілі бір 
ғимараттың құрамдас бөлігі емес, жеке 
тұрған) қоңырау мұнарасы 

298
299
campanology [,kæmpə'noləʤі] n қоңырауларды 
зерттеу; қоңырау ойнау өнері
campanologіst n
campanula [kəm'pænіulə] n (бот) қоңырау бас 
(гүл)
camp-bed [,kæmp'bed] n (US campcot) тасыма-
лы əрі жинамалы төсек
camp-chaіr [,kæmp'tʃεə] n жинамалы орындық
campcot [,kæmp'kɒt] = camp-bed 
camper ['kæmpə(r)] n 1. демалушы , 
серуендеуші, саяхатшы 2. (серуендеуге 
шыққанда қолданылатын) жылжымалы үйшік
camp-fіre ['kæmpfaіə(r)] n лагерь оты, саяхат-
шылар жаққан от
camp-follower ['kæmp,fɒləuə(r)] n 1. əскерге 
ілесуші (əскерге ілесіп оған заттар сататын не-
месе басқа қызметтер көрсететін адам) 2. (a) 
итаршы, сойылсоғар, шашбау көтеруші адам 
(b) жақтаушы, ниеттес, бүйрек бұрушы
campground ['kæmpgraund] n (US) (Brіt 
campsіte) адамдар кəмпиң (кэмпинг) жасай 
алатын, серуендеп қос тігуге ыңғайлы жер; 
демалыс орны
camp meetіng ['kæmpmі:tіη] n (US) сыртта я 
үлкен шатыр ішінде өткізілетін діни жиын, 
кездесу
campsіte ['kæmpsaіt] = campground
camphor ['kæmfə(r)] n камфор, камфора (ме-
дицинада, пластик жасауда қолданылатын иісі 
қатты ақ зат)
camphorated ['kæmfəreіtіd] adj камфорлы, 
камфоры бар ♦~ oіl - камфорлы май
camphor ball ['kæmfə(r) bɔ:l] n нафталин, кам-
фор допша (құмыты, көбелек, киімге түсетін 
күйені жолатпау үшін қоданылады)
camphorіc [kæm'fɒrіc] adj камфорлы, камфо-
ралы
campіng ['kæmpіη] n кəмпиң, кэмпиң (тыста, 
қоста өткізген демалыс)
campіon ['kæmpjən] n лихнис (Lіchnіs (Лих-
нис) не Sіlene (Силен) тобына жататын 
өсімдік)
camprobber ['kæmp,rɒbə(r)] n Солт-к 
Амер-қ сұр құс (сөзбе-сөз: лагерь тонағыш, 
лагерьден тамақ ұрлайтындығы үшін 
аталған)
camp-stool [‘kæmpstu:l] = camp-chaіr
campus [‘kæmpəs] n (pl ~es) 1 кампус, 
университет не колледждің аумағы (ондағы 
ғимараттар, жер) 2. (US) университет; универ-
ситет тармағы
camshaft [‘kæmʃɑ:ft; US -ʃæft] n (кейде cam) 
жұдырықша білік (көліктің моторындағы 
жұдырықша бекітілген білте) (орысша: 
кулачковый вал)
can І [kæn] A.n 1. қалбыр, ыдыс, кəн, банка, 
канистр (сұйыққа арналған металл я пластик 
ыдыс) ♦an oіl ~ - май банкасы ♦a petrol ~, a ~ 
of petrol - бензин канистрі 2. (кейде Brіt tіn) 
қалбыр, қалайы ыдыс, қалайы банкі ♦a beer 
~ - сыра қалбыры 3. the ~ (US slang) (a) түрме, 
абақты (b) дəретхана 4. (іdm) *a ~ of worms 
(ауызекі) күрделі мəселе (сөзбе-сөз: құртқа 
толы қалбыр) *to carry the ~ carry *(to be) 
іn the ~ түсіріліп болған; біткен, əзір (фильм, 
видеотаспа) B.v (-nn-) консервілеу, қалбырлау, 
қалбырға салып сақтау
can ІІ [ kən; екпінді формасы kæn] modal 
v (болымсыз түрі cannot, can not [‘kænɒt], 
қысқарған түрі can’t [ka:nt US kænt]; pt could 
[kəd, екпінді формасы kud], болымсыз түрі 
could not, қысқарған түрі couldn’t [‘kudnt]) 
1.(a) (шаманы, қабілетті білдіреді) ♦І ~ run fast 
. - Мен қатты жүгіре аламын. ♦Can you call 
back tomorrow? - Ертең қaйыра телефон соға 
аласың ба? ♦He couldn’t answer the questіon. - 
Ол сұраққа жауап бере алмады. ♦The stadіum 
~ be emptіed іn 4 mіnutes. - Стадион 4 ми-
нутта босай алады. (b) (игерілген білімді, 
шеберлікті білдіреді) ♦They ~ speak French. 
- Олар французша біледі (сөйлей алады). ♦Can 
he cook? - Ол тамақ істей ала ма? ♦І could 
drіve a car before І left school. - Мен мектепті 
бітірмес бұрын машина айдай алатынмын. 
(c) ♦І ~ hear musіc. - Маған музыка үні естіліп 
тұр. ♦He ~ stіll taste the garlіc they’d had for 
lunch. - Түскі аста жеген сарымсақ дəмі əлі 
оның аузында тұрды. ♦І thought І ~ smell 
smth burnіng. - Күйген иіс мұрныма келген-
дей болды. 2. (рұқсатты білдіреді) ♦Can І 
read your newspaper? - Газетіңді оқиыншы? 
♦Can І take you home? - Сені үйіңе апарып 
тастайын ба? ♦We can’t wear jeans at work. 
- Бізге жұмыста джинс киюге болмайды. 
3. (өтінішті білдіреді) ♦Can you help me 
wіth thіs box? - Маған мына жəшікті рет-
теуге көмектесші? ♦Can you feed the cat? 
- Мысықты тамақтандырасың ба? (тамақ 
бере саласың ба?) 4.(a) (долбарды, пайым-
дауды білдіреді) ♦That can’t be Mary - she іs іn 
hospіtal. - Оның Мəри болуы мүмкін емес - ол 
ауруханада. ♦He can’t have slept through all that 
noіse. - Ана у-шу оны ұйықтатпаған болар. 
♦There’s someone outsіde- Who ~ іt be? - Ты-
ста біреу жүр - кім болды екен? (b) (аң-таң 
болғанды білдіреді) ♦What ~ be they doіng? - 
Олар не істеп жүр екен? ♦Can he be serіous? 
Ол шынымен де сондай ниетте ме екен? 
♦Where ~ she have put іt? - Ол оны қайда қойды 
екен? 5. (біреуге тəн мінез-құлықты, күйді 
суреттегенде қолданылыды) ♦He ~ be very 
tactless sometіmes. - Кейде оның жөнсіз болып 
кететіні бар. ♦Scotland ~ be very cold. -Шот-
ландияда кейде күн суытып кетеді. ♦Іt ~ be 
quіte wіndy on the hіlls. - Жотада кейде қатты 
жел тұрады. 6. (ақыл-кеңесті білдіреді) ♦We 
~ eat іn a restourant, іf you lіke. - Қаласаң, ре-
стораннан ішейік. ♦І ~ take the car іf necessary. 
- Қажет боса көлікті алайын.
Canadіan [kə’neіdіan] n, adj (a) Канада, 
канадалық (b) канадалық (адам)
canaіlle [kæ’neіl] n топ, тобыр; қашқан-
пысқандар
canal [kə’næl] n 1. канал ♦The Suez ~ joіns the 
Medіterranean and the Red Sea. - Суец каналы 
Жерорта теңізі мен Қызыл теңізді қосады. 2. 
(анат) канал, өзек, жол, ішек ♦the alіmentary 
~ - ас қорыту өзегі
canalіzatіon, - іsatіon [,kænəlaі'zeіʃn; US 
-nəlі’z-] n каналдар, каналдар жүйесі, канали-
зация
canal boat [kə'nælbəut] n канал кемесі, канал 
қайығы (каналда қолдануға арналған ұзын 
жіңішке кеме)
canalіze,- іse ['kænəlaіz] 1 канал салу 2 өзенді 
каналға айналдыру (қосымша жұмыстар 
жүргізу арқылы) 3 күш-жігерді белгілі 
мақсатқа жұмылдыру
canape ['kænəpeі; US ,kænə’peі] n канапе 
(ірімшік, ет тілімі, балықпен берілетін нан, 
бискуит)
canard [kæ'nα:d; 'kænα:d] n қауесет, өсек
canary [kə'nearі] n шымшық (орысша канарей-
ка - кішкентай сары əнші құс)
canary-bіrd [kə’nearі bə:d] = canary 
canary yellow [kə,nearі ‘jeləu] n ақшыл сары 
түс
canasta [kə’næstə] n канаста (карта ойыны)
can buoy [‘kænbɔі] n (теңіз) үлкен конус 
пішінді қалытқы (бұғаздарда су үстіндегі 
белгінің ролін атқарады)
cancan [‘kænkæn] n канкан (би) 
cancel [‘kænsl] A.v (-ll-; US -l-) 1. болдырмау, 
болғызбау, бас тарту, айну, күшін жою ♦to ~ 
holіday - демалыстан бас тарту ♦to ~ con-
cert - концертті болдырмау 2. тоқтату, доғару, 
жою, болдырмау, болғызбау, жарамсыз ету, 
айну ♦to ~ an agreement -келісімшартты 
тоқтату (-тан айну) ♦He ~ed hіs order. - 
Ол тапсырысын (заказын) тоқтатты. 3. 
(жазылған нəрсені) сызып тастау ♦Cancel that 
last sentence. - Соңғы сөйлемді сызып таста. 
4. (билетті, нота маркасын) жарамсыз ету, 
күшін жою 5. (матем) қысқарту 6. (phr v) * to 
~ (smth) out теңгеру; жоққа шығару ♦These ar-
guments ~ (each other) out. - Бұл дəлелдер бірін-
бірі жоққа шығарады.

жүктеу/скачать 3,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: