Эмбриология
1 .2 -сур е т. Жүлын түйінінің құрылысы
жүктеу/скачать 74,12 Mb. Pdf көрінісі
|
Афанасьев
- Бұл бет үшін навигация:
- (Р.В. Крстич бойынша, өзгерістерімен). 1 — артқы түбіршек; 2 — алдыңғы түбіршек; 3 — жалғануниполярлы ней рондар; 4 — жүйке талшықтары; 5
| 1 1 .2 -сур е т. Жүлын түйінінің құрылысы
(сезімтал): аі — схема; all, б — микро- фотографиялар (б — күміс нитра- тын сіңіру); е — жалғануниполярлы нейронның және оның микроортасы- ның ультрақүрылымдық құралуы (Р.В. Крстич бойынша, өзгерістерімен). 1 — артқы түбіршек; 2 — алдыңғы түбіршек; 3 — жалғануниполярлы ней рондар; 4 — жүйке талшықтары; 5 — дәнекер тіндік капсула; 6 — түйін (ган глий); 7 — нейролеммоцит; 8 — өсіндінің Т-тәрізді тармақталуы; 9 — ганглио- нарлық глиоциттер (сателлиттік глиал- дық жасушалар); 10 — базальды мем брана; 11 — гемоқылтамырлар; 12 — миелинді және миелинсіз талшық- тар a l l 11.2. Шеткері жүйке жүйесі 309 11.2 -сур ет. Жалғасы 310 11-Тарау. Жүйке жүйесі кабықшасы сыртынан жұка талшыкты дәнекер тіннен тұратын кабыкшамен капталған. Бұл кабыкшаның жасушалары ядроларының сопакша пішінімен ерекшеленеді. Жұлын түйінінін кұрамындағы нейрондар гетероморфты. Олардың ішінде ауырсынуды және температураны сезетін кіші нейрондарды ажыра- тады; проприорецепцияға үлкен нейрондар маманданады; аралык нейрондар тактильділерге жатады. 1 1 .3 . ОРТАЛЫҚ ЖҮЙКЕ ЖҮЙЕСІ 11.3.1. Жұлын Жүлын ( medulla spinalis) бір-бірінен алдыңғы жағынан терең алдыңғы саңылаумен, ал артынан дәнекер тіннен құралған тоскауылмен бөлінген екі симметриялы бөліктерден тұрады (11,3-сурет). Жұлында орталық канал- ды, күңгірт сур затты (substantia grisea) және ашык түсті ақ затты (substantia alba) ажыратады. Орталык каналды эпендимоциттер каптап тұрады. Ол адам туғаннан кейін 17 жаска дейін ашык болады. Әрі қарай жүлында Ц-ден S |n-K e дейін интраспиналды муше қалыптасады. Оның кұрамына вазоактивті пеп тид өндіретін олигодендроциттер және эндокриноциттер кіреді. Кейініректе (36 жастан бастап) бұл мүше глиалды талшықты кұрылымдармен алмастыры- лады. Сүр зат жұлынның көлденең кесіндісінде «Н» әрпі немесе кобелек түрінде анықталады. Сүр заттың шығыңқы жерлерін жұлынның муйіздері деп атай- ды. Алдыңғы немесе вентралды, арткы немесе дорсалды және бүйірлік не месе латералды, мүйіздерді ажыратады (cornu ventrale, cornu dorsale, cornu laterale). Жұлыннын даму барысында жүйке түтікшесінен 10 кабаттарда, не месе табакшаларда (Рексед табакшалары) топтасатын нейрондар пайда бо лады. Барлық сүткоректілерге және адамға аталған табакшалардың келесі архитектоникасы тән: 1—V табакшалар арткы мүйіздерге сәйкес, VI және VII табакшалар — аралык аймакка, VIII және IX табакшалар — алдыңғы мүйіздерге, Хтабакша — орталык канал маңы аймағы (11.3-суретті қараңыз, 6). Мұндай табақшаларға бөлу жүлынның сұр затының ядролардың орналасуына негізделген кұрылымының күралуын толықтырады. Көлденен кесінділерде нейрондардың ядролык топтары анык көрінеді, ал сагитталды кесінділерде нейрондар колонкаларға топтасатын табакшалык күрылысы анығырақ байкалады. Нейрондардын әрбір колонкасы дененін шеттегі нақты аймағына сәйкес болады. Табакшаларда нейрондар модул - ге топтасады. Олардың әркайсысы шеттегі белгілі аймакка сәйкестенген (соматотопиялык кұралу). Жүлынның сұр заты нейрондардын денесінен, миелинсіз және жінішке миелинді талшықтардан, макро- және микроглиядан және кан тамырларынан тұрады. Сұр заттың негізгі кұрамдык бөлігі, оның ак заттан айырмашылығын кұрайтын, мультиполярлы нейрондар болып табылады. |