Бастапқы, маңызды тiзбек – барлық қалған тізбектердің дамуына қажетті тізбек.
Патогенездiң кері айналып соғу шеңбері (лат. сirculus vitiosus) – аурудың патогенезіндегі бір салдар кері айналып соғу арқылы шеңбер түзуі мүмкін. Шеңбердің қалыптасуы оң керi байланыс принципіне негізделген.
Құрылымдық-қызметтiк бiрлiктердiң ұстамалы белсендiлiгiнiң заңы– әр ағза тұтас қызмет атқарады, бiрақ оның қызметтiк бiрлiктерi бiр уақытта жұмыс iстемейдi (олардың бөлiктерi уақытша қорда сақталынады); қызметтiк бiрлiктер тұтас жұмыс iстемейдi (олардың бөлек жасушалары қорда орналасады); жасушаның бәрi бiр уақытта жұмыс iстемейдi (оның бөлек органеллалары тыныштық қалпында сақталынады).
Патогенездік ем– ауру патогенезіндегі себеп-салдарлық қатынастардың тізбектерін жоюға бағытталған шаралар кешені.
Конституция (лат. constitutio-құрылым, дене құрылымы) – тұқым қуалайтын және жүре пайда болған қасиеттердiң негiзiнде құралған және организмнiң реактивтiлiк жағдайын қалыптастыратын қызметтiк және морфологиялық ерекшелiктердiң жиынтығы.
Диатездер(гр. diathesis-бейiмдiлiк) – кәдiмгi қоздырғыштарға сәйкес емес реакциялармен жауап беруiмен, кейбiр ауруларға бейiмдiлiгiмен сипатталатын конституция ауытқуы.
Адаптация (лат. adaptatio- бейiмделу) – эволюцияда қалыптасқан тiрi организмнiң өзгермелi өмiр сүру ортасына бейiмделуi.
Деадаптация(лат. de-жою, adaptatio- бейiмделу) – организмнiң бұрын иеленген өмiр сүру ортасына бейiмделу қасиеттерiн жоғалту.
Дизадаптация (гр. dys-бұзылу, adaptatio- бейiмделу) – сыртқы немесе iшкi орта факторларына организм бейiмделуiнiң бұзылуы.
Реактивтiлiк(гр. reactia- қарсы шығу) – сыртқы ортаның әртүрлi әсерлерiне тiршiлiк әрекетiн өзгерту арқылы организмнiң жауап беру қасиетi.
Гиперергия (гр. hyper- көп,жоғары+ergon-әсер, қызмет) – организм реактивтiлiгiнiң жоғары болуы.
Гипоергия(гр. hypo- аз, төмен+ergon- әсер, қызмет) – организм реактивтiлiгiнiң төмен болуы.
Нормергия (гр. norma- норма,қалыпты жағдай+ ergon- әсер, қызмет) – организм реактивтiлiгiнiң қалыпты болуы.
Дизергия(лат. dys-бұзылу) – организм реактивтiлiгiнiң бұрмалануы.
Резистенттілік – патогендiк факторлар әсерiне организмнiң тұрақтылығы.