Специальный выпуск посвящен международной научно



Pdf көрінісі
бет3/34
Дата24.03.2017
өлшемі5,29 Mb.
#10235
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   34

 
 
 
ВНЕДРЕНИЕ КОНЦЕПЦИИ ПЕДАГОГИЧЕСКОГО КОНТЕНТА В 
МОДЕЛЬ ОБРАЗОВАНИЯ КАЗНМУ 
Абирова М.А., Плешкова С.М., Юй Р.И., Шарипов К.О., Жакыпбекова 
С.С., Булыгин К.А., Тусупова Н.М., Колесникова Л.Г., Петрова Г.И., Ерджанова 
С.С., Берганаева Г.Е., Жетписбай Г.Е., Киргизбаева А.А., Мухамадиева Е.О., 
Лебекова Ж.Т. 
Казахский Национальный Медицинский университет им. 
С.Д.Асфендиярова,  ДУМР и кафедры биохимии, гистологии  КазНМУ 
 
Резюме    Цель  исследования  –  применение  концепции  педагогического 
контента  к  модели  образования  КазНМУ.  Методы  исследования  –  анализ 
информации  по  теме  педагогического  контента 
ВУЗа.  Выводы:  1) 
разрабатывается  концепция  внедрения  методики  квантования  текстов  и 
создания заданий в тестовой форме различных видов; 2) планируется обучение 
ППС  КазНМУ  методике  квантования  текстов  и  созданию  заданий  в  тестовой 
форме различных видов; 3) подготовка электронного портфолио ВУЗа.  
Ключевые  слова  педагогический  контент,  электронный  учебный  контент, 
квантование текстов, задания в тестовой форме различных видов 
 
The  usage  of the conception  of pedagogical content into  the  model  of education 
of KazNMU 
Mira  A.  Abirova,  Svetlana  M.  Pleshkova,  Rudolf  I.  Yui,  Kamallidin  O.  Sharipov, 
Saltanat  Z.  Zhakypbekova,  Sahra  S.  Erdzhanova,  Lyubov  G.  Kolesnikova,  Galina  I. 
Petrova, Konstantin A. Bulygin, Nurzhan M. Tusupova, Dinara S. Zhetpisbai, Gulzat 
E. Berganaeva, Zhana T. Lebekova, Elizabeth O. Muhamadieva, Arai A. Kirgizbaeva 
Abstrakct    The  aim  of  investigation  is  the  usage  of  conception  of  pedagogical 
content  to  the  model  of  education  of  KazNMU.  The  method  is  an  analysis  of 
information on the theme of pedagogical content at high institution. The conclusions: 
1) the conception of the usage of methods of quant of texts and creation of the tasks 
in test form of various kinds is worked out (planned); 2) the training of professors and 
teachers of  KazNMU on the theme of quant of texts and creation of the tasks in test 
form of various kinds is planned; 3) the preparing of e-portfolio of high institution  

ВЕСТНИК КАЗНМУ 
21 
 
Keywords    pedagogical  content,  e-learning  content,  quant  of  texts,  tasks  in  the  test 
form of various kinds 
 
ҚазҰМУ-дағы  білім  беру  моделіне  педагогикалық  контент  концепциясын 
енгізу 
Абирова  М.А.,  Плешкова  С.М.,  Юй  Р.И.,  Шарипов  К.О.,  Жакыпбекова  С.С., 
Булыгин К.А., Тусупова Н.М., Колесникова Л.Г., Петрова Г.И., Ерджанова С.С., 
Берганаева  Г.Е.,  Жетписбай  Г.Е.,  Киргизбаева  А.А.,  Мухамадиева  Е.О., 
Лебекова Ж.Т. 
Түйін  Зерттеу  мақсаты  –  ҚазҰМУ-дың  білім  беру  моделіне  педагогикалық 
контент  концепциясын  қолдану.  Зерттеу  әдістері  –ЖОО-дағы    педагогикалық 
контент  тақырыбы  бойынша  ақпаратты  талдау.  Қорытынды:  1)тексті  кванттау 
әдістемесін  енгізу  және  оқытудың  кредиттік  жүйесіне  өту  жағдайында  тестік 
формадағы  әр  түрлі  тапсырмаларды  жасау  концепциясы  дайындалуда;  2) 
ҚазҰМУ-дың  профессор-оқытушылар  құрамын  тексті  кванттау  жәнетестік 
формадағы  әр  түрлі  тапсырмаларды  жасау  әдістемесіне  оқытужоспарлануда; 
3)ЖОО-ның электронды портфолиосын дайындау. 
Түйінді  сөздер    педагогикалық  контент,  электронды  оқу  контеті,  тексті 
кванттау, тестік формадағы әр түрлі тапсырмалар. 
 
Актуальность проблемы методологии и  дидактики обучения и  воспитания 
в  медицинском  вузе  состоит  в  том,  что  до  сего  дня  отсутствует  обоснованная 
теория содержательных основ профессионального образования, хотя отдельные 
аспекты  теории  получили  свое  решение  (мировоззренческий  принцип; 
деятельностный  подход;  личностно  ориентированное  образование  и  др.). 
Недостатком  этих  подходов  является  то,  что  они  ориентированы  главным 
образом на отдельные аспекты жизни ВУЗа. В них недостаточно используются 
принципы  интегрального  и  системного  подходов,  например,  в  направлении 
решения  задач  совершенствования  методологии  и  дидактики  высшей  школы  в 
новых  условиях  общества.  Современная  модель  образования  в  КазНМУ, 
основанная  на  развитии  компетенций  в  настоящее  время  требует  дальнейшего 
продвижения путем создания педагогического контента нашего университета.                        
Педагогический  контент  Вуза  –  образовательный  имидж  ВУЗа,  его  PR  , 
лицо  построить  Создать  педагогический  контент  ВУЗа  -  содержание 
образовательного 
процесса 
в 
его 
интегрально 
структурированном 
и 
системообразующем  виде  -  на  уровнях  и  проявлениях  сознания,  личности, 
деятельности;  осуществить  -  с  учетом  указанных  уровней  познавательного 

ВЕСТНИК КАЗНМУ 
22 
 
процесса  -  направленное  применение  арсенала  дидактических  принципов; 
оценить  результативность  дидактики  в  образовательном  процессе  -  на  уровне 
сознания,  личности,  результатов  деятельности.  Наряду  с  этим,  преподаватель 
может  исследовать  динамику  познавательного  процесса,  выявить  его 
особенности,  разработать  план  действий  по  выравниванию  учебного  процесса 
как у отдельных студентов, так и в академической группе в целом. Педконтент 
включает 
в 
себя 
следующие 
стороны: 
теоретическую 
подготовку 
(информационное  содержание),  практическую  подготовку,  самоподготовку, 
систему педагогических измерений, электронный учебный контент ВУЗа. 
Информационное  содержание  образования  обусловлено  содержанием 
компонентов социальной и профессиональной компетентности, и представлено 
в  виде  сфер  научного  знания,  являющихся  базовыми  когнитивными  основами 
развития  конкретных  компетенций.  Данное  содержание  не  привязано  жестко  к 
образовательным  и  учебным  планам,  программам  специальности,  поскольку, 
во-первых,  сформировать  конкурентоспособность  на  предметном  уровне 
невозможно,  во-вторых,  учебные  планы  достаточно  часто  меняются.  При 
изменениях  образовательных  программ  заданные  нами  научные  области 
позволят  выделять  инвариантные  блоки  информации,  при  этом  актуальная 
адекватность  программ  может  достигаться  за  счет  гибкого  изменения 
содержания  и  объема  самостоятельной  работы  студентов.  Прогностическая 
адекватность  образовательных  программ  обеспечивается  гибкостью  и 
вариативностью  элективных  и  факультативных  курсов,  а  также  разнообразием 
внеучебных  форм  теоретической  подготовки  студентов:  не  только  в  рамках 
самостоятельной  работы,  но  в  организованных  формах  -  кафедральных 
студенческих  научных  кружках,  мастер-классах,  консультациях  и  т.п.  Важным 
моментом  в  информационном  содержании  образования  является  создание 
квантованных  учебных  текстов.Создание  квантованных  учебных  текстов 
позволит  выделить  главное  из  многообразия  информации  и  научит  студентов 
ориентироваться  в  информационном  потоке.  На  основе  квантованных  текстов 
формируются  задания  в  тестовой  форме  различных  видов,  что  позволит 
закреплять 
материал 
и 
повышать 
интерес 
студентов 
к 
учебному 
материалу.Квантование  текстов  можно  применять  не  только  для  создания 
новых тестовых заданий но и обучать студентов работать с информацией и тем 
самым  развивать  их  профессиональную  рефлексию.В  проблеме  развития 
педагогического  контента  ВУЗа  стоит  задача  совершенствования  систему 
педагогических 
измерений 
и 
разработка 
критериев 
результативности 
образования.  Система  педагогических  измерений  включает  в  себя  создание  и 

ВЕСТНИК КАЗНМУ 
23 
 
коррекция  существующих  тестовых  заданий  для  текущего,  рубежного  и 
итогового контроля. В условиях образовательного процесса обязательно встает 
вопрос  о  том,  какие  характеристики  будут  свидетельствовать  об  успешности 
педагогических  воздействий,  эффективности  применяемых  методов.  Для 
определения 
эффективности 
конкуренторазвивающего 
образовательного 
процесса  необходимы  критерии  результативности.  Сущность  и  структура 
компетентности  личности  специалистов  по  физической  культуре  и  спорту 
обусловили следующее критериальное обеспечение образовательного процесса: 
1. 
Когнитивно-интеллектуальные  критерии  -  систематизированные 
контекстные 
социальные 

профессиональные 
знания, 
умения 
их 
интерпретировать  и  творчески  применять  при  решении  социальных  / 
профессиональных  задач.  Оценка  осуществляется  посредством  устного  или 
письменного опроса, контент-анализа результатов решения задач. 
2. 
Мотивационно-волевые  критерии  -  сознательное  и  ответственное 
отношение  к  осуществляемой  деятельности  и  к  ее  результатам.  Оценка 
осуществляется 
посредством 
педагогического 
наблюдения 
(стремление 
исправить  ошибки,  улучшить  результаты  при  условии,  что  это  не  меняет 
отметки; участие в работе на добровольных основах), бесед. 
3. 
Деятельностно-поведенческие 
критерии-практический 
опыт 
контекстного  социального  взаимодействия  /  профессиональной  деятельности. 
Оценка  осуществляется  посредством  педагогического  анализа,  экспертизы 
содержания и результатов деятельности 
Образовательный процесс становится интерактивным и более интересным 
Главной  внешней  стороной  педагогического  контента  должен  стать 
электронный  учебный  контент  ВУЗа.  Если  в  вузе  ставится  задача  полного 
покрытия  электронным  контентом  всего  учебного  процесса,  то  это  означает, 
что  необходимо  покрыть  300–500  дисциплин  в  небольшом  вузе  или  1000  и 
более дисциплин — в классическом университете. 
Литература 
1.  Allen, J., & Wolmut, P. (1972). Development and Evaluation of Course Goals 
in  Science  and  Language  Arts  for  Grades  K-12.  Final  Report  .  East  Lansing,  MI: 
National  Center  for  Research  on  Teacher  Learning.  (ERIC  Document  Reproduction 
Service No. ED061043) 
2.  Anderson,  R.  D.  &  Mitchener,  C.  P.  (1994).  Research  on  science  teacher 
education.  In  Gabel,  D.  L.  (Ed.),  The  Handbook  of  Research  on  Science  Teaching 
and Learning (pp. 3-44). New York: Macmillan. 
3.  Ball,  D.,  &  McDiarmid,  G.  (1990).  The  Subject  Matter  Preparation  of 
Teachers.  In  W.  Houston,  M.  Haberman,  &  J.  Sikula  (Eds.),  Handbook  of  Research 
on Teacher Education (pp. 437-449). New York: MacMillan. 

ВЕСТНИК КАЗНМУ 
24 
 
4.  Bell,  B.,  &  Gilbert,  J.  (1996).  Teacher  Development:  A  Model  From  Science 
Education  .  East  Lansing,  MI:  National  Center  for  Research  on  Teacher  Learning. 
(ERIC Document Reproduction Service No. ED395763) 
5.  Bloom,  B.,  Engelhart,  M.,  Furst,  E.,  Hill,  W.,  &  Krathwohl,  D.  (1956). 
Taxonomy  of  Education  Objectives  the  Classification  of  Educational  Goals: 
Handbook I Cognitive Domain. New York: David McKay Company, Inc. 
6.  Brady,  J.  A.  (1990).  Lewis  Structure  Skills:  Taxonomy  and  Difficulty  Levels. 
Journal of Chemical Education, 67, 491-493. 
 
 
 
ЗИЯТЫ ЗАҚЫМДАЛҒАН БАЛАЛАРДЫҢ АНА ТІЛІ САБАҚТАРЫНДА 
БАЙЛАНЫСТЫРЫП СӨЙЛЕУ ТІЛІН ОЙЫН АРҚЫЛЫ ДАМЫТУ 
Ақбергенова Ш.Т., Исабаева З.М., Асылова Р.О. 
І.Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік университеті 
 
Резюме  В  статье  рассматриваются  вопросы  развития    устной  речи  умственно 
отсталых  учащихся  на  уроках  чтение  и  некоторые  методические  условия 
использование игр. 
 
Abstrakct    This  article  deals  with  the  question  of  developing  oral  speech  of 
intellectual  backward    pupils  on  the    lessons  of    reading  and  some  methodical 
condition using games. 
 
 
Түйін      Бұл  мақалада  зияты  зақымдалған  балалардың  ана  тілі  сабақтарында            
байланыстырып сөйлеу тілін ойын арқылы дамыту әдістері қарастырылған. 
 
       «Қазақстан  республикасының  2011-2020  жылдары  білім  беру  жүйесін 
дамыту  бағдарламасында»  көрсетілгендей  ҚР  білім  беру  саясатының  құзырлы 
міндеті  –  білім  беру  сапасын  көтеру  болып  табылады.  Басты  міндеттердің  бірі 
халықтың  барлық  сатыдағылары  үшін  сапалы  білім  алудың  қолжетімдігін 
қамтамасыз  етуді  қарастырады.    Осы  тұжырымдардың  барлығы  мүмкіндігі 
шектеулі  балаларға  да  қатысты  және  2002  жылы  жарық  көрген  «Кемтар 
балаларды әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзету арқылы қолдау 
туралы» заңында бекітілген. Осы заңды жүзеге асыру бағытында республикада 
ана  тілінде  оқытудың  психологиялық  және  педагогикалық  теориясы  мен 
практикасын дамытудың жағымды нышандары жасалуда [1, 2]. 
       Соңғы  жылдары  зияты  зақымдалған  балаларға  арналған  көмекші 
мектептерде  қазақ  тілінде  оқытатын  сыныптар  қарқынды  түрде  ашылуда. 
Жалпы  білім  беретін  мектептердің  12  жылдық  оқытуға  ауысуына  байланысты 
және  бүкіл  білім  беру  жүйесінің  осыған  сәйкес  қайта  құрылуымен  арнайы 
түзету  мектептерінде  дайындық  сыныптар  ашылуда.  Бірақ  қазақ  тілінде 

ВЕСТНИК КАЗНМУ 
25 
 
оқытатын 
арнайы 
мектепке 
дейінгі 
мекемелерінде 
және 
бастауыш 
сыныптарында  бағдарламалық  және  әдістемелік  қамтамасыздандыру  жоқтың 
қасы. Бастауыш сыныптарында сөйлеу тілін дамыту бойынша қазақ тілінде оқу 
материалдары 
өңделіп 
жасалмаған. 
Оқу 
бағдарламасымен 
қамтамасыздандырылмағандықтан  қосымша  (екіншілік)  ауытқулар  пайда 
болуы  мүмкін,  мысалы  сөйлеу  тілінің  дамымауы,  байланыстыра  сөйлеу  тілінің 
қалыптаспауы  т.с.с.    Екіншілік  ауытқулардың  негізгі  көрінісі  балалардың 
толыққанды  байланыстырып  сөйлеу  тілі  дағдыларының  қалыптаспауы  болып 
табылады, ал оның өз кезегінде қарым-қатынастың дамымауына әкеп соғады.     
       Нәтижесінде  зияты  зақымдалған  балалардың  әлеуметтенуі  қиындай  түседі, 
қоршаған  орта  туралы  түсінігінің  жеткіліксіздігіне  себеп  болады.  Арнайы 
педагогикадағы  оқыту  мен  тәрбиелеудің  басты  мақсаты  мүмкіндігі  шектеулі 
балаларды  әлеуметтік  бейімдеу  болғандықтан,  оқу-тәрбиелеу  үрдісінің  басты 
назарында негізгі міндетті жүзеге асыру тұру керек [3]. 
       Ғылыми 
әдебиетті 
талдай 
келе, 
олигофренопедагогикада 
зияты 
зақымдалған балалардың ерекшелігін Ресей авторлардан В.В. Воронкова,  А.К. 
Аксенова,  В.Г.  Петрова,  ал    Қазақстандық  ғалымдардан  Р.К.  Луцкина,  Қ.Қ. 
Өмірбекова,    К.Ж.  Бектаева  зерттегенін  анықтадық.  Тифлопедагогика 
саласының  белгілі  маманы  Ғ.Ә.  Абаева  көру  кемістігі  бар  балалардың 
байланыстырып  сөйлеу  тілін  дамытуда  қазақ  фольклорын  кең  қолдануды 
қарастырады. Ал арнайы білім беру саласының ірі ғалымдары Қ.Қ.Өмірбекова, 
К.Ж.  Бектаева  зияты  зақымдалған  балалардың  сөйлеу  тілінің  дыбыс  айтуын, 
сөздік  қорын,  грамматикалық  құрылымын  және  байланыстырып  сөйлеу  тілінің 
компонеттерін  қарастырған,  осы  мәселеге  байланысты  әдістемелік  ұсыныстар 
берді [4, 5, 6, 7, 8, 9]. 
        Дегенмен,  қазақ  тілінде  оқитын  зияты  зақымдалған  балалардың 
байланыстырып  сөйлеу  тілін  дамыту  мәселесі  жүйелеуді,  толықтыруды  және 
жаңа тиімді жолдарын іздестіруді қажет етеді. 
       Сөйлеу  тілінің  дамуы,  ана  тілінің  байлығын  меңгеру  үрдісі  қазіргі 
психологиялық  зерттеулермен  тығыз  байланыста  қарастырылады,  себебі 
психология  тұлға  дамуының  түрлі  аспектілерін,  психикалық  процестердің 
дамуындағы  сөйлеу  тілінің  ролін  анықтап  көрсетеді.  Зерттеу  мәселесіне 
байланысты 
әдебиеттерді 
талдау 
барысында 
барлық 
зерттеушілер                     
С.Л.  Рубинштейн  берген  сипаттамасына  сүйенетінін  білдік.  Оның  пікірі 
бойынша барлық сөйлеушілер үшін, кез-келген сөйлеу тілі оның ойын, қалауын 
білдіріп  тұрады,  сондықтан  байланыстырып  сөйлеу  тілі  болып  табылады  екен, 
бірақ  байланыс  формасы  даму  барысында  өзгеріп  отырады.  Л.С.  Рубинштейн 
байланыстырып  сөйлеу  тілі  туралы  былай  деп  жазған:  -  Бұл  оның  өзінің 
мазмұны  негізінде  түсінуге  мүмкіндік  беретін  сөйлеу  тілі.  Баланың  сөйлеу  тілі 
алдымен  жағдаяттық  сипатта  болады,  кейін  даму  барысында  сөйлеу  тілінің 
мазмұны мен қызметі өзгереді, бала оқыту кезінде байланыстырып сөйлеу тілін 
меңгереді [10]. 

ВЕСТНИК КАЗНМУ 
26 
 
       Ана  тілі  сабағында  меңгерілетін  әңгімелер,  ертегілер,  өлеңдер,  жұмбақтар, 
тақырыпқа  сай  сюжеттік  ойын  түрлері  баланың    нақтылыққа,  логикалық 
ойлауға,  сөздік  қорын  және  грамматикалық  құрылымын  жетілдіруге, 
байланыстырып  сөйлеу  тілін  дамытуға  зор  ықпал  етеді.  Сондықтан,  зияты 
зақымдалған оқушылардың байланыстырып сөйлеу тілін ана тілі сабақтарында 
тақырыпқа  сай  түрлі  ойындар  арқылы  дамыту  тақырыбы  қазіргі  таңда  өзекті 
деп  білеміз.  Зерттеу  жұмыстарын  жүргізу  барысында  қолданылған  ойын 
түрлерін ұсынып отырмыз. 
       Оқушылар өзінің ойын немесе айтуға қажетті ақпаратты бөліктерге шартты 
түрде бөліп, мазмұнына сәйкес бейнелерді елестетіп, сол бойынша сөйлеу тілін 
жүйелеуге,  бір-бірімен    байланыстыруға    дағдыландыру.    Бұл  жерде 
оқушыларға  түрлі  әрекеттерді  орындау  кезінде  қалыптасқан  біліктілігі  мен 
дағдыларын  қолдануға  жаттықтыру  қарастырылды.    Яғни,  жұмыстың  соңғы 
кезеңінде  оқушыларда  қалыптасқан  біліктілік  пен  дағдылары  бекітілді.  Зияты 
зақымдалған  бастауыш  сынып  оқушылары  практикалық  тұрғыда  берілген 
тапсырмаларды  орындай  отыра,  түрлі  жағдаятта  (түлі  мәтінге  байланысты) 
жоспар  құруға,  оны  схема-сурет  ретінде  бейнелеуге  және  сол  бойынша 
әңгімелеуге  жаттығады.  Оқушылардың  іс-әрекеті  іскерлік  және  сюжеттік-
рольдік ойын түрінде жүзеге асты.  Яғни, берілген тақырыпқа сәйкес оқушылар 
белгілі  бір  кейіпкердің  рөліне  еніп,  сол  тұрғыдан  пікір-таласқа  немесе 
әңгімелесуге  қатысады.  Ана  тілі  сабағында  қолданған  іскерлік  ойындардың 
негізгі  мақсаты  –  оқушының  өз  ойын  жүйелі  әрі  нақты  жеткізуге  үйрету, 
байланыстырып  сөйлеу  тілін  жетілдіру;  өзіндік  көзқарас  қалыптастыра  білуге 
және өз пікірін қорғауға дағдыландыру. 
        Мысалы,  оқушылар  белгілі  бір  тақырыпқа  байланысты  бөлінген 
кейіпкердің атынан сөйлеу үшін (байланыстырып әңгімелеу үшін) ойын кезінде 
оларға  көмек  ретінде  қысқа  тірек  сөздер  түрінде  берілген  карточкалар 
ұсынылды:  
 
(Қыс түсті), 
 
(балалар далаға шықты),  
  
(содан кейін олар аққала жасады). 
 
       Яғни,   мұғалім  бастамасын  беріп,  оқушыға  мазмұнын  толықтыруға  жағдай 
жасады.    Бұндай  жұмыс  әңгіменің  мазмұнын  логикалық  ретілігімен  құруға 
ықпал етті. Мысалы: 
Табиғатты аялайық (іскерлік ойын) 
Кейіпкерлер: табиғат қорғаушысы,  «Жасыл әлем» ұйымының мүшесі, тәртіпсіз 
бала. 
Құрал-жабдықтар: тірек сөздер жазылған карточкалар(жасыл дала, өсімдіктерді 
күту, таза ауа,көшелерді сәндеу, гүлдер, кбелектер). 
.... түсті  
балалар ..........  
Содан кейін .......    

ВЕСТНИК КАЗНМУ 
27 
 
Табиғат  қорғаушысы:  «Балалар,  сендер  айналаға  қараңдаршы.  Даланың 
барлығы  жасыл  түсті  ағаш  –  олар  бізге  таза  ауа  береді.  Ал  алуан-алуан  гүдер 
көшелерімізді сәндейді. Сондықтан, осы өсімдіктерге күтім жасап жүріңдер! 
Тәртіпсіз  бала:  «Мен  өсімдіктерге  күтім  жасамаймын,  өйткені  олардың  бізге 
қажеті жоқ. Мен жануарларды өсіргенді жақсы көремін». 
«Жасыл  әлем»  ұйымының  мүшесі:  «Сен  айтып  отырған  жануарларға  да 
ағаштар,  гүлдер  т.б.  керек.  Олар  күн  ыстық  кезінде  ағаштың  көлеңкесінде  дем 
алады, ал гүлдер көбелек және бал арасы сияқты жәндіктерге азық береді. Сол 
үшін табиғат барлығымызға таза күйінде керек». 
Табиғат қорғаушысы: «Түсіндің бе, табиғатты не үшін  аялау қажет екенін?» 
Тәртіпсіз  бала:  «Иә,  табиғат  адамдарға,  жануарларға  өмір  сүру  үшін  керек. 
Мен енді табиғатты күтемін және аялаймын» [11]. 
 
 
 
 
 
 
 
 
      Ал  оқыған  әңменің  мазмұнын  қайта  айтып  беру  кезінде  сюжеттік-рольдік 
ойын  ұйымдастырылды.  Яғни,  әңгіменің  мазмұны  бойынша  рольдерге  бөліп, 
сол  арқылы  қойылым  қойылды.  Сюжеттік-рольдік  ойынға  қатысушы  оқушы 
оқыған әңгіменің мазмұнын жақсы білуі шарт. Мысалы: 
Мақтақыз бен мысық 
 (сюжеттік-рольдік ойын) 
Кейіпкерлер:  1  оқушы  –  автор,  2  оқушы  –  Мақтақыз,  3  оқушы  –мысық,  4 
оқушы- сиыр, 5 оқушы – ағаш т.б. 
1  оқушы:  Бірде  Мақтақыз  үйін  сыпырып  жүріп  мейіз  тауып  алады.  Ол 
мысығын  шақырады,  мысығы  келмей  қояды.  Мақтақыз  мейізді  өзі  жеп  қояды. 
Біраздан соң мысық келеді.  
2 оқушы: -Мені неге шақырдың?- деп сұрайды 
3оқушы: -Айтпаймын –дейді Мақтақыз 
2 оқушы: -Онда мен сенің қатығыңды төгемін- деп мысық қатықты төгеді 
3 оқушы: -Ал мен сенің құйрығыңды кесіп аламын-дейді Мақтықыз мысықтың 
құйрығын кесіп алады. 
2 оқушы (мысық): -Құйрығымды берші,- деп сұрайды.  
3 оқушы (Мақтақыз): - Қатығымды төле 
1 оқушы: Мысық сиырға барады да одан сүт сұрайды. 
4  оқушы(сиыр):  –  Маған  жапырақ  бер.  Мысық  ағашқа  барып  жапырақ 
сұрайды,  ағаш  су  сұрайды.  Көшеде  екі  қыз  шелекпен  су  алып  келеді.  Мысық 
олардан су сұрайды.  
Айналаға 
қараңдаршы 
Өсімдіктерге 
күтім жасау  
Жануарларды 
жақсы көремін  

ВЕСТНИК КАЗНМУ 
28 
 
Қыздар  сағыз  алып  кел  дейді.  Мысық  дүкеншіге  барады,  дүкенші  жұмытқа 
алып  кел  дейді,  мысық  тауықтарға  барады.  Олар  тары  сұрайды.  Мысық 
тышқанды ұстап алады да: -Үйіңде не бар? Тез алып кел, - дейді  [11].  
(Сөйтіп  ертегінің  мазмұны  сюжеттік-рольдік  ойын  арқылы  толық 
жаңғыртылды). 
        Байланыстырып  сөйлеу  тілін    дамытуға  арналған  жұмыстар  жүйесінің 
тиімділігін  осы  ойын  арқылы  оқушылардың  сөйлеу  тілін  дамыту  баланың 
сабаққа  деген      қызығушылығын  оятады.  Зияты  зақымдалған  оқушылардың 
байланыстырып 
сөйлеу 
тілін 
ана 
тілі 
сабақтарында 
дидактикалық        
ойындарды қолдану оқытудың тиімділігін арттырады.  
 
    Әдебиеттер 
 
1.  Қазақстан  республикасының  2011-2020  жылдары  білім  беру  жүйесін 
дамыту бағдарламасы. 2011. 5-9б. 
2.  ҚР  «Кемтар  балаларды  әлеуметтік  және  медициналық-педагогикалық 
түзету арқылы қолдау туралы заңы». 2002. 7-11б. 
3.  В.В.Воронковой  .  Воспитание  и  обучение  детей  во  вспомогательной 
школе. Под ред.  М. 1991. 321с.  
4.  Аксенова  А.К.  Методика  обучения  русскому  языку  во  вспомогательной 
школе. М., 2004. 362с. 
5.  Петрова В.Г., Белякова И.В. Кто они дети с отклонениями в развитии? – 
М, 1998. 207с. 
6.  Луцкина Р.К. Особенности развития устной и письменной речи учащихся 
вспомогательной  школы  в  процессе  обучения:  Автореф  …  кан.  пед.  наук.  М, 
1974. 17с. 
7.  Омирбекова  К.К.  Формирование  связной  письменной  речи  учащихся  4-х 
классов вспомогательной школы (на материале сюжетных картин): Автореф … 
кан. пед. наук.  М., 1985. 17 с. 
8.  Бектаева  К.Б.  Система  работы  над  изложением  в  старших  
вспомогательной школы: Автореф. дисс. кан. пед. наук.  М, 1982.18 с. 
9.  Абаева  Г.А.  Формирование  устной  связной  речи  слабовидящих 
детей  6-7  лет  средствами  казахского  фольклора.  Автореф.  дис.кан. 
пед.наук. Алматы, 2006. 21б. 
10.  Выготский  Л.С.  Развитие  устной  речи.  Собр.  соч.:  в  6-ти  т.  М.: 
просвещение, 1982. Т. 3, 160-172с.  
11. Бектаева К.Б, Букежанова Г. «Ана тілі» (1, 2, 3, 4 сынып). Мектеп – 2003. 
229б.  
 

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   34




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет