422
- МЗЖ: минимум жоқ, максимум – 50 ЕТЖ;
- МӘМСА: минимум жоқ, максимум -10 ЕТЖ;
- МӘМСЖ: минимум жоқ, максимум -10 ЕТЖ;
- ЖТС: ең төменгі және ең жоғарғы сомалар бойынша шектеулер жоқ;
- ӘА: ең азы 1 ЕТЖ, ең көбі 7 ЕТЖ;
- ӘС: минимум 1 ЕТЖ, максимум жоқ.
Егер МӘМС пен МӘМЖ уақытында төлемеген жағдайда жеке кәсіпкерлер, жеке
нотариустар, жеке сот орындаушылары, адвокаттар, кәсіби медиаторлар табыстарға
қарамастан міндетті зейнетақы жарналарын төлеуге міндетті. Міндетті әлеуметтік
медициналық сақтандыруға аударымдарды және (немесе) жарналарды төлемеген
(аудармаған), уақтылы және (немесе) толық төлемеген (уақтылы және (немесе) толық
аудармаған) жағдайда ескерту жасауға әкеп соғады.
Мерзімінде төленбеген соманы әлі де төлеу керек, сондай-ақ салықты уақтылы
төлемегені үшін өсімпұл сомасын төлеу қажет. Әкімшілік жаза қолданылғаннан кейін бір
жыл ішінде қайталап жасалған іс – әрекеттер – айыппұл салуға әкеп соғады:
- шағын кәсіпкерлік субъектілеріне – 20% мөлшерінде
- орта кәсіпкерлік субъектілеріне-30% мөлшерінде
- ірі кәсіпкерлік субъектілеріне-50% мөлшерінде төленбеген/аударылмаған,
уақтылы және/немесе толық төленбеген және міндетті әлеуметтік медициналық
сақтандыруға жарналар сомасы аударылмаған жағдайда. [2]
Қортындылай келе бүгінгі таңда көптеген уақыт процестері автоматтандырылған.
Бұл бухгалтерлік есептегі ерекшелік. Стандартты есептеу әдістемесі заңнамаға сәйкес
мемлекеттік мекемелер үшін Қазақстан Республикасы "1С: Кәсіпорын 8. Қазақстанның
мемлекеттік мекемелері үшін бухгалтерлік есеп". Бұл жүйе мемлекеттік органдарда
регламенттелген есептілік нысандарын дайындау мекемелерде конфигурациялық
мемориалдық есепке алу жүйесі және шоттардың бюджеттік жоспары бухгалтерлік және
салық есебін автоматтандыруға мүмкіндік береді.
Қазақстанның еңбек нарығы Пандемия салдарынан түбегейлі өзгерді. Қашықтан
жұмыс істеудің бұрын-соңды болмаған ауқымы, жаңа форматқа көшу, кәсіпкерлердің
банкроттығы, қызметтің түбегейлі өзгеруін бақылап отырмыз. "Қашықтықтан жұмыс істеу
кезінде жұмыс беруші жұмыскерге коммуникация құралдарын (байланыс құралдарын)
береді және оларды орнату мен оларға қызмет көрсету жөніндегі шығыстарды көтереді.
Қызметкер өзінің коммуникация құралдарын тұрақты негізде пайдаланған жағдайда,
жұмыс беруші өтемақы төлейді, оның мөлшері мен төлеу тәртібі қызметкермен келісім
бойынша белгіленеді. Тараптардың келісімі бойынша қашықтықтан жұмыс істейтін
қызметкерге жұмыс беруші үшін жұмысты орындауға байланысты өзге де шығыстар
(электр энергиясының, судың құны және басқа да шығыстар) өтелуі мүмкін. Қашықтықтан
жұмыс істейтін қызметкерлер үшін жұмыс уақытының тіркелген есебі белгіленеді, оны
бақылау ерекшеліктері еңбек шартында айқындалады". Ал қазақстандықтардың табыс
деңгейін өзгеруі алайда, ресми статистика бойынша 2020 жылғы 1 сәуірдегі жағдай
бойынша ҚР-да орташа жалақы 200,332 теңгені құраса, 2020 жылғы 1 маусымда ол 5,060
теңгеге азайып, 195, 272 теңгені құрады. [3]
Екі жыл қатарынан Қазақстан Халықаралық рейтингте соңғы орында тұр.
Номиналды ең төменгі еңбекақы өзгерген жоқ және 42 500 теңгеге тең, бірақ сақтандыру
жарналарының өсуіне байланысты "таза" жалақы өткен жылдан бастап азайды және енді
37 400 теңгені (2020 жылмен салыстырғанда -1,1%) құрайды. Сонымен қатар Германияда
ең төменгі жалақы 1,5% - ға, Ресейде - 5,5% - ға, Польшада-9,8% - ға, Беларусьте-6,7% - ға
өсті.