8. Электронның эффективтік массасы. 1.Қатты денедегі электрон қозғалысын сипаттауға маңызды орын алатын ұғым эффективтік масса ұғымы . Бұл кері эффективтік массатеңдеуі. Ал, кері эффективтік масса энергиядан квазиимпульс арқылы алған туындымен анықталады
Егер диагоналдың болса: , онда де диагональды және
Егер энергияға туынды кез келген нүктеде алынса, онда
, және
жалпыланған эффективті масса деп аталады.
2. экстримум жанында энергия квазиимпульстың квадраттық функциясы болып табылады, сондықтан дан тәуелсіз және энергия экстримум нүктесінде екінші туындыға тең
3.Энергиялық тип жолында ( компоненттер) ал энергияның max жанында
4.Энергия экстримум маңайындағы изоэнергетикалық беттер эллипсоид болады. Ал эллипсоидтың осьтері эффективті масса тензорының дәрежесіне пропорционал. Егер барлық масса компоненттері бірдей болса, онда изоэнергетикалық бет – сфера болады. Бұл кезде масса – скаляр .
Егер екі компонент бірдей болса , онда изоэнергетикалық бет – айналма эллипсоид болады. Ось - бойында айнала, онда - бойлық масса ал көлденең эффективті масса деп аталады.
9. Жылдамдықтың квазиимпульспен байланысы. 5.Орташа кванттық – механикалық жылдамдық
6.
Үдеу операторы. 7.Электрон үдеуі тек сыртқы күш өрісі әсерінен болады, бірақ кристалл торының әсері электронның эффективтік массасы болып үдеуімен анықталады.
;
8.Эффективті масса скаляр жағдайда энергия типтерін маңайында электрон электр өрісіне қарсы бағытта қозғалады. Егер ол энергия max – ы маңайында болса, онда электронның бағыты күш бағытына кері болады. Яғни ол оң зарядқа және эффективті массасы оң бөлшекке ұқсап қозғалады.
9.Сыртқы күш әсерінен электронның квазиимпульсі төмендегідей өзгереді:
; ; уақыт
Егер уақытқа тәуелсіз болса, онда квазиимпульс кеңістігіндегі электронның траекториясы түзу сызықты болады, әрі бағыты күш бағытымен анықталады.
кеңістігіндегі электронның қозғалысы дегеніміз элнетронның энергиясы өзгеріп, ол бір деңгейден екінші деңгейге өтеді дегенді білдіреді.
