Г. К. Кенжебаев ҚазаҚстан тарихынан әңгімелер Жалпы білім беретін 11 жылдық мектептің 5-сыныбына арналған оқулық



Pdf көрінісі
бет69/244
Дата30.04.2022
өлшемі6,79 Mb.
#32952
түріОқулық
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   244
Байланысты:
5 synyp

Күлтегін  (684–731) – 
VIII ғасырда қазіргі 
Қазақ 
стан және Моңғо-
лия же 
рінде түркілердің 
ірі мемлекетін құр 
ған 
ұлы түрік қағаны, елба-
сы. Моңғолия жерінен та-
былған өсиет таста Күл-
тегін: «... Түрік халқы 
үшін түн ұйықтамадым, 
күндіз отырмадым...» деп 
жазып қалдырған. Қазақ 
халқының дара мемле-
кет болуының жазба та-
рих 
тағы бастауы – осы 
Күл 
тегіннен бастап тара-
тылады. 


73
Ол түркілер елінің үш басшысы – 
Елтеріс, Қапаған, Білге қағандар-
дың ақыл беретін кеңесшісі болған.  
683 жылы Шығыс Түрік қағана-
тының бірінші қағаны Құтлықпен 
бірге Тоныкөк қытайларға қарсы 
 
жо 
рықта жеңіске жеткен. Тоны-
көк осы Құтлықтың серігі, бас 
қолбасшысы болды. Ол өлген соң 
Құтлықтың ұлдары Білге, Күл-
тегінмен бірге Тоныкөк түр кештер 
мен қытайларға қарсы жорықты 
басқарады. Тоныкөк – түріктердің 
жауынгерлік даңқын әлемге таныт-
қан батыр қолбас 
шы. Ол түрік 
әскеріндегі ең жоғарғы мәртебе – 
Апа Тархан, яғни, «тү рік  әскерінің 
жетекшісі»  деген лауазымға ие 
болған.
698 жылы Қытай императоры 
Қапаған қа 
ғанға елші жібереді. 
Қытай елшісі өз елінің басшыла-
ры айтқан сөзін қайталап тұрып алады. Осы 
үшін Қапаған оны өлтірмек болады. Сонда дана 
Тоныкөк: «Қытай сияқты алып елдің елшісін 
өлтіруге болмайды», – деп қағанды тоқтатқан 
көрінеді.
Ертедегі түркі бәдізшілері түркі елінің 
ерлігі мен елдігін тасқа қашап, мәңгілік мұра 
қалдырған. Тоныкөк – сол ұлы мұраның бірі 
«Тоныкөк» эпосының кейіпкері.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   244




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет