Геофизическое исследование скважин каз
жүктеу/скачать 1,47 Mb. Pdf көрінісі
|
Колдеев Е.И. Ұңғымаларды геофизикалық зерттеулер
| ГƏ теориялық жəне тəжірибелік қисығы
а – қалыңдығы əртүрлі қабаттардағы ГƏ теориялық қисығы (қисықтар шифры- h, м); б- τ
жəне τ
min болғанда ГƏ тəжірибелік қисығы
Аномалияның мұндай төмендеуі диаграмма сипатын əлсіретеді. Сонымен бірге τ өскен сайын статикалық флуктация жолы азаяды, ол I γ қисығының пішінін жақсартады. Əдетте жазудың тиімді түрі таңдалады, онда I γ
диаграммасын алғашқы өңдеу кезінде келесідегілер орындалады:
1)
қабаттардың шекарасын анықтау үшін радиоактивтілігі жоғары қабатта (радиоактивтілігі төмен қабаттарда- керісінше) қисықтың табанында жоғарылаған нүктесі мен жабынында төмендей бастаған нүкте алынады;
2)
қабат көрсеткішін шексіз қалыңдықты жағдайға келтіру үшін бақыланған аномалия ∆ I
мен амплитуданың төмендеген коэффициентін v γ қолданады:
v γ мəні 13- сурет бойынша табылады.. 45
13 сурет v v мөлшері мен h фик
тіркелген қабат қалыңдығының оның əртүрлі шын қалыңдығына h υτ
Радиоактивтілігі төмен жəне жоғары, қалыңдығы аз қабаттар кезектескен орналасқан кезде əр қабаттың қалыңдығын I γ
қисығы бойынша анықтау қиын. Бұл жағдайда гамма активтілігі жоғары жалпы қабат қалыңдығын h ∑
ұсынылады, онда h ∑
формула бойынша есептеледі:
мұнда S - сыйдырушы қабат топтамалары мен I γ вм мəнімен I γ қисығы шектелген аудан; ∆ I γ
- шексіз қалыңдықты пайдалы қазба қабаты үшін аномалия.
Шегенделген ұңғымадағы гамма-сəулесін тіркеуде I γ
мөлшері тау жынысының I γ т , цементтің I γ ц , колоннаның I γ к жəне ерітіндінің I γ е
Егер ұңғыма диаметрі тұрақты болып, шегендеу шарты тіркеу аралығында өзгермесе (колонна саны, оның қабырғасының қалыңдығы, цементтелуі), формула мына түрде болар еді.
46
мұнда с = const. Əдетте I γ к
γ p
γ
п
ц деп есептеледі, сондықтан колонна саны мен ерітінді əсері ескерілмейді. Егер ұңғыма диаметрі, шегендеу шарты мен ұңғымадағы бұрғылау сұйықтығы өзгерсе, тіркелетін гамма-сəулелену мөлшері айтылған параметрлердің бəріне байланысты болады. Қабат моделінде осы өзгерістерді ескеру үшін экспериментті жəне кейбір есептеулер жолымен сəйкес түзетулер η d
η к , η ц енгізуге болатын мəліметтер алынды. Олар көрсеткіштерге ұңғыма диаметрінің өзгерісі, цемент қалыңдығы, колонна қабырғасы жəне т.б. əсер ету дəрежесін көрсетеді. Түзету коэффициенті η γ Ι γ ст -дің кейбір қалыпты жағдайындағы сəулелену қарқындылығының тіркелетін Ι γΡ сəулелену қарқындылығына қатынасын береді (мысалы, ұңғыманың қалыпты диаметрі, колоннаның болмауы, ұңғыманың цементтелмеуі жəне т.б.); Егер бірнеше факторлар əсер ететін болса, онда η γ мөлшері жекелеген факторлар əсерінің қосындысын көрсететін коэффициенттер туындысын береді: 14 жəне 15 суретте ұңғыма диаметрінен d c (шегенделмеген ұңғыма), белгілі диаметрдегі цемент қалыңдығынан ∆ ц жəне колонна қабырғасының қалыңдығынан
тəуелді
η γ жəне
η К
коэффициенттерінің есептелген графика келтірілген. Егер ерітінді мен цемент радиоактивтілігі нолден өзгеше болса, гамма- əдісінің көрсеткішіне n=q γ п /q γ р от n 1 = q γ р /q γ ц қатынасы əсер етеді. Сондықтан ерітіндінің, колонна мен цементтің болуы ұңғыма осінде тіркелген сəуле қарқындылығы: егер бұл ортада сəулелерді жұту эффектісі жоғары ( η γ
төмендеуіне, ал егер ерітінді не цемент активтілігі қабаттан жоғары (
η γ < 1) болса- жоғарылауына əкеліп соғады. Кейбір ауыспалы конструкциялы ұңғымада η γ түзету аспаптың берілген түрінің көрсеткіштерін қалыпты жағдайдағы ұңғыма шартына келтіруге мүмкіндік береді. Бұл əдіспен талдауда Ι γ ц +
Ι γ к + Ι γ p өрнегі тұрақты не нолге тең.
47 Сонымен, Ι γ түзетілген мəнін анықтау үшін келесі операциялар орныдалады: 1. Таңдап алынған қабаттың шекарасын жүргізіп, оның қалыңдығын табады. 2.
Ι γ диаграммасына, тұрақты мəнге Ι γ ф мəнін есептей отырып нолдік орынды біріктіреді. 4.
γ р = Ι γρ - Ι γ вм қабатында аномалия мөлшері саналып, 13 сурет бойынша h, v жəне τ белгілі мəндері үшін ν γ
табылады. v v мəнін қолдана отырып ∆Ι γ р ∞ =
∆Ι γ р /v v есептеледі.
14 сурет 15 сурет 14 суретінде келтірілген тəуелділікті қолдана отырып, n, d c ,
δ P , d K , h
к , h
ц
жəне т.б. белгілі мəндер үшін η γ
коэффициенті анықталады. Ұңғыманың қалыпты жағдайына келтірілген түзетілген I γ∞ мəні төмендегі формула бойынша есептеледі:
мұнда I γ∞ - қалыңдығы шексіз шартқа келтірілген қалыпты ұңғымадағы қабат көрсеткіші, ал η γ коэффициенті- η р , η ц , η K жəне т.б. түзету туындылыары. Тау жыныстарының саздылығын анықтау. Мұнай жəне газ геологиясында ГƏ диаграммаларын саздылықты анықтауды қолданылады.
|