Гылыми журналы многопрофильный научный журнал

ВЕТЕРИНАРИЯ
 
 
 
 
25 
Wash 
2 FMS 
Колон
-
калар
 
Ерітінділер
 
Капиллярлар
-
дың
 
қосылуы
 
тексеру
 
басталу
 
уақыты
 
Диоксин
 
FMS 

 
 

 
 

 
 

 
 
- 
- 
Аяқталу
 
уақыты:
 
Wash 1 FMS 
6. Сынамалар концентрациясы
 
Орташа алынған 
сынама,
ml 
Басталу уақыты
 
Аяқталу мерзімі
 
мен уақыты
 
Қолы
 
7. 
Сынама даярлаудың нәтижесі
 
Сынама
 
5-
10 мкл
 
дейінгі 
сынамалар
 
5-
10 мкл
 
үлкен 
сынамалар
 
Түссіз және мӛлдір
 
Боялған
 
Бұлынғыр
 
Ескертулер
 

 
 

 
 
Қондырғыға жіберудің уақыты
/
мерзімі
 
Сынақты жүргізді
: 
 
Жексембекова А.Е., АлихановҚ.Д.
 
 
Кесте 2 
- 
№ 260
-
Е сынамасының біріншілік сынақ нәтижелері
 
 
Анықталатын компонент
 
Ӛл
-
шенді
 
(ng\g) 
ВОЗ
 
WHO-TEF 
улылық 
коэффиценті
 
Нақты 
алын
-
ғаны 
(pg\g) 
Мүмкін болатын 
ауытқуларды 
қоса алғанда 
(pg\g)  
1 
2 
3 
4 
5 
2,3,7,8-
тетрахлордибензо
-
п
-
диоксин
 
- 
1 
- 
- 
1,2,3,7,8-
пентахлордибензо
-
п
-
диоксин
 
- 
1 
- 
- 
1,2,3,4,7,8-
гексахлордибензо
-
п
-
диоксин
 
- 
0,1 
- 
- 
1,2,3,6,7,8-
гексахлордибензо
-
п
-
диоксин
 
- 
0,1 
- 
- 
1,2,3,7,8,9-
гексахлордибензо
-
п
-
диоксин
 
- 
0,1 
- 
- 
1,2,3,4,6,7,8-
гептахлордибензо
-
п
-
диоксин
 
- 
0,01 
- 
- 
Октахлордибензо
-
п
-
диоксин
 
- 
0,0001 
- 
- 
2,3,7,8-
тетрахлордибензофруан
 
- 
0,1 
- 
- 
1,2,3,7,8-
пентахлордибензофруан
 
- 
0,05 
- 
- 
2,3,4,7,8- 
пентахлордибензофруан
 
- 
0,5 
- 
- 
1,2,3,4,7,8-
гексахлордибензофуран
 
- 
0,1 
- 
- 
1,2,3,6,7,8- 
гексахлордибензофурана
 
- 
0,1 
- 
- 
1,2,3,4,7,8,9- 
гексахлордибензофурана
 
- 
0,1 
- 
- 
2,3,4,6,7,8- 
гексахлордибензофуран
 
- 
0,1 
- 
- 
1,2,3,4,6,7,8-
гептахлордибензофуран
 
- 
0,01 
- 
- 
1,2,3,4,7,8,9-
гептахлордибензофуран
 
- 
0,01 
- 
- 
Октахлордибензофуран
 
- 
0,0001 
- 
- 
 
 
ПХДД и ПХДФ,пг
WHO-TEF\
г
 
жалпы қосындысы 
 
 
- 
- 
 
 
 
 

ВЕТЕРИНАРИЯ
 
 
 
 
26 
Кесте 3 
-
№ 260
-
Е ҥлгісінің соңғы сынақ нәтижелері   
 
 
Анықталатын
 
компонент
 
Кон
-
цен
-
трация
 
pg/g 
Улы
-
лық
 
коэф
-
ті
 
ВОЗ
 
WHO-
TEF 
Улылық 
эквивалентіне 
айналдырғандағы 
концентр
-
сы
 
pg/g 
тӛменгі шегі
 
Улылық
 
эквивалентіне 
айналдырғандағы 
концентр
-
сы
 
pg/g 
жоғары шегі
 
 
 
1 
2 
3 
4 
5 
2,3,7,8-
тетрахлордибензо
-
п
-
диоксин
 
 
0,0102 
 
1 
 
0,0102 
 
0,0102 
1,2,3,7,8-
пентахлордибензо
-
п
-
диоксин
 
 
0,0074 
 
1 
 
------- 
 
0,0074 
1,2,3,4,7,8-
гексахлордибензо
-
п
-
диоксин
 
 
0,0072 
 
0,1 
 
------- 
 
0,0072 
 
Қорытынды
 
Жүргізілген  зертханалық  зерттеулер  бары
-
сында,  экспортталатын  балықтардан  алынған 
сынамалардың  тазалық  кӛрсеткіші,  №  260
-
Е  ба
-
лық  үлгісінің  соңғы  сынақ  нәтижелері  бойынша, 
жалпы алынған ПХДД және ПХДФ, пг WHO
-
TEF/г 
қосындысы: Улылық эквивалентіне айналдырған
-
дағы  концентрациясының  тӛменгі  шегі  0,0406 
пг/г,  ал  жоғары  шегі  0,0487  пг/г  тең  болды,  яғни 
норма  бойынша  шектен  аспаған,  стандарттар 
талаптарына  сай.  Шыққан  нәтиже  2010  жылдың 
28  мамырында  №299  кедендік  одақ  комиссия
-
сының шешімімен бекітілген «Единые санитарно
-
эпидемиологические
 
и гигиенические требования 
к  товарам,  подлежащим  санитарно
-
эпидемио
-
логическому  надзору  (контролю)»  техникалық 
регламентінің нормасына сай бағаланды 
[7]. 
  
Диоксин  және  диоксинтәрізді  супертокси
-
канттардың адам ағзасына тигізетін қауіпі жоғары 
болғандықтан,  әлемнің  дамыған  елдері  мен  Еу
-
ропа елдерінде үлкен ӛзекті мәселе болып отыр. 
Диоксиндердің  тек  экспортталатын  тауарларға 
ғана тексеріліс жасалатынын ескерсек, жасалған 
жұмыс  барысында  бұл  супертоксиканттың  адам 
және  жануарлар  денсаулығына  қаншалықты 
қауіпті  екенін  дәлелдеп,  зертханаларды  тиісті 
қондырғылармен  жабдықтап,  барлық  азық
-
түлік 
ӛнімдерінде  диоксиндерге  тексеріс  жасаудың 
ұсынылуы,  еліміздегі  ветеринариялық  санита
-
рияда  алатын  тәжірибелік  маңызы  зор.  Сондай
-
ақ  диоксиндермен  уланудың алдын
-
алу шарала
-
рын  ұйымдастыруда,  еліміздің  әр  ӛңірінен  сына
-
малар  алынып  жүйелі  мониторинг  жұмыстарын 
жүргізіп,  улы  токсиканттар  бӛліп  шығаратын 
ӛнеркәсіп  кешендерін  мемлекет  тарапынан 
уәкілетті органдар қатаң бақылауға алуы тиіс.
 
1,2,3,6,7,8-
гексахлодибензо
-
п
-
диоксин
 
 
0,0199 
 
0,1 
 
0,00199 
 
0,00199 
1,2,3,7,8,9-
гексахлордибензо
-
п
-
диоксин
 
 
0,0149 
 
0,1 
 
0,0015 
 
0,0015 
1,2,3,4,6,7,8-
гептахлордибензо
-
п
-
диоксин
 
 
0,1562 
 
0,01 
 
0,0016 
 
0,0016 
Октахлордибензо
-
п
-
диоксин
 
1,008 
0,0001 
0,0001 
0,0001 
2,3,7,8-
тетрахлордибензофуран
 
0,0135 
0,1 
0,0014 
0.0014 
1,2,3,7,8-
пентахлордибензофуран
 
0,0245 
0,05 
0,0012 
0,0012 
2,3,4,4,7,8-
пентахлордибензофуран
 
0,0267 
0,5 
0,0134 
0,0134 
1,2,3,4,7,8-
гексахлордибензофуран
 
0,0266 
0,1 
0,0027 
0,0027 
1,2,3,6,7,8-
гексахлордибензофуран
 
0,0177 
0,1 
0,0018 
0,0018 
1,2,3,4,7,8,9-
гексахлордибнезофуран
 
0,0206 
0,1 
0,0021 
0,0021 
2,3,4,6,7,8-
гексахлордибензофура
 
0,0207 
0,1 
0,0021 
0,0021 
1,2,3,4,6,7,8-
гептахлордибензофура
 
0,0725 
0,01 
0,0007 
0,0007 
1,2,3,4,7,8,9-
гептахлордибензофура
 
0,0095 
0,01 
- 
0,0001 
Октахлордибензофура
 
0,1432 
0,0001 
0,0000 
0,0000 
ПХДД и ПХДФ,пг
WHO-TEF
/гжалпықосындысы
 
0,0406 
0,0487 

ВЕТЕРИНАРИЯ
 
 
 
 
27 
Әдебиеттер тізімі
 
1. 
Федоров  Л.А.  Диоксины  как  экологи
-
ческая
 
опасность: Ретроспектива и перспективы. 
- 
М.: Наука, 1993. 
- 
С. 35.
 
2. Codex, 2001. Codex Alimentarius Commis-
sion.Pesticide  Residues  in  Food.Maximum  Residue 
Limits; Extraneous Maximum Residue Limits.//http:// 
www.codexalimentarius.net.(12.03.2001) 
3. Geyer H., Scheunert I., Rapp  K., Gebefugi 
I., Steinberg  C,  Kettrup  A.  Therelevance  of  fat con-
tent  in  toxicity  of  lipophilic  chemicals  to  terrestrial 
animalswith   special   reference   to   dieldrin   and   
2,3,7,8-tetrachlorodibenzo-p-dioxin(TCDD)  //  Ecoto-
xicol. Environ. Saf.- 1993.- 
№ 26(1).
- P. 45-60. 
4.  GEMS/FOOD,  2012.  Global  Environment 
Monitoring System - Food Contamination Monitoring 
and  Assessment  Programme,  GEMS/Food  Cluster 
Diets.  World  Health  Organization  //http://www. 
who.int.19.10.2012. 
5. 
Застенская
 
И
.
А
. 
идр
. 
Определение поли
-
хлорированных  дибензо
-
п
-
диоксинов  и  дибензо
-
фуранов  в  мясных,  молочных,  рыбных  про
-
дуктах, а также в кормах методом хромато
-
масс
-
спектрометрии. Республика Беларусь
. 
2005 с
. 27.   
6.  МЕМСТ  Р  53184
-
2008  «Рыба,  морские 
беспозвоночные  и  продукты  их  переработки. 
Определение  содержания  диоксинов  и  диоксин 
подобных  полихлорированных  бифенилов  хро
-
мато
-
масс
-
спектральным методом»
. 
7.  Method  1613  Tetra-trought  Octa-chlorina-
ted  Dioxins  and  Furans  by  isotope  Dilution 
HRGC/HRMC.  Street  S.W.  Washington,  U.S.
А
. 
October 1994 y.  (D.C. 20460). 
8. 
Техникалық  регламент  «Единые  сани
-
тарно
-
эпидемиологические
 
и  гигиенические  тре
-
бования  к товарам, подлежащим санитарно
-
эпи
-
демиологическому  надзору  (контролю)» 
28.05. 
2010ж.  №299
 
КО  комиссиясының  шешімімен  бе
-
кітілген.  2  тарау,  1  бӛлім  «Требования  безопас
-
ности и пищевой ценности пищевых продуктов»
. 
 
References 
1.  Fedorov  LA  Dioxins  as  an  environmental 
hazard: Retrospect and Prospect. - M.: Nauka, 1993. - 
S. 35. 
 
2.  Codex,  2001.  Codex  Alimentarius  Commis-
sion.  Pesticide  Residues  in  Food.  Maximum  Residue 
Limits; Extraneous Maximum Residue Limits .// http: // 
www.codexalimentarius.net. (12.03.2001) 
3. Geyer H., Scheunert I., Rapp K., Gebefugi I., 
Steinberg C, Kettrup A. Therelevance of fat content in 
toxicity of lipophilic chemicals to terrestrial animalswith 
special  reference  to  dieldrin  and  2,3,7,8-tetrachloro-
dibenzo  -p-dioxin  (TCDD)  //  Ecotoxicol.  Environ.  Saf.- 
1993.- 
№ 26 (1) .
- P. 45-60. 
4.  GEMS  /  FOOD,  2012.  Global  Environment 
Monitoring  System  -  Food  Contamination  Monitoring 
and  Assessment  Programme,  GEMS  /  Food  Cluster 
Diets.  World  Health  Organization  //http://www.who.int. 
19.10.2012. 
5.  Zastenskaya  IA  et  al.  Determination  of 
polychlorinated  dibenzo-p-dioxins  and  dibenzofurans 
in meat, dairy and fish products, as well as in feed by 
gas  chromatography-mass  spectrometry.  Republic  Of 
Belarus. 2005. p. 27. 
6.  GOST  R  53184-2008  "fish,  marine  inverte-
brates and  derived  products. Determination  of dioxins 
and 
polychlorinated 
biphenyls 
dioksinpodobnyh 
chromatography-mass spectral method. " 
7.  Method  1613  Tetra-trought  Octa-chlorinated 
Dioxins  and  Furans  by  isotope  Dilution  HRGC  / 
HRMC. Street S.W. Washington, U.S.A. October 1994 
y. (D.C. 20460). 
8. Technical  Regulations  "Uniform sanitary  and 
epidemiological  and  hygienic  requirements  for  goods 
subject  to  sanitary-and-epidemiologic  supervision 
(control)"from  28.05.2010  №299  By  decision  of  the 
Commission  Сust
oms  Union.  Chapter  2,  section  1 
"Safety and nutritional value of foods" 
 
Авторлар жайлы мәлімет
 
Ибрагимов  Пірімқұл  Шолпанқұлұлы  –
 
ҚР  АШМ  ВБҚК  ШЖҚ  РМК  «Республикалық  ветери
-
нариялық  зертхана»,
 
ветеринария  ғылымдарының  докторы,  профессор,  Астана  қаласы  0100
11, 
Дулатова к
-
сі 187/2, тел. 8
 701 731 47 58, e-mail: nuribragimov@mail.ru 
Сбанов  Нұрлан  Бекбосынұлы  –
 
ҚР  АШМ  ВБҚК  ШЖҚ  РМК  «Республикалық  ветеринариялық 
зертхана»  ветеринария  ғылымдарының  кандидаты,  доцент,  Астана  қаласы  010011,  Дулатова  к
-
сі 
187/2, тел. 8
 777 5901166, e-mail: nuribragimov@mail.ru 
Алиханов Қуантар Дәуленұлы 
- 
А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті, 
ветеринария ғылымдарының магистрі, Қостанай қаласы, Байтұрсынов к
-
сі 47, тел. 8702 671 71 87, e
-
mail: mr.kuantar_87@mail.ru 
Ошақбаева Назым Мырзагерейқызы
 - 
А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік универ
-
ситетінің PhD докторанты, ветеринария ғылымдарының магистрі, Қостанай қаласы, Байтұрсынов к
-
сі 47, тел. 8702 798 15 00, e
-mail: nazym_07@inbox.ru 
 
Ибрагимов Примкул Шолпанкулович 
- 
РГП на ПХВ«Республиканская ветеринарная лаборатория» 
КВКиН  МСХ  РК,  доктор
 
ветеринарных  наук,  профессор,  г.  Астана 
010011
,  ул.Дулатова  187/2,  тел. 
8 701 731 47 58, e-mail: nuribragimov@mail.ru 
Сбанов  Нурлан  Бекбосынович 
- 
РГП  на  ПХВ
 
«Республиканская  ветеринарная  лаборатория» 
КВКиН МСХ РК, кандидат
 
ветеринарных наук,
 
доцент, г.
 
Астана 
010011
, ул.Дулатова 187/2, тел. 
8 777 
5901166, e-mail: nuribragimov@mail.ru 
Алиханов  Куантар  Дауленович 
- 
Костанайский  государственный  университета  имени
 
А.  Бай
-

ВЕТЕРИНАРИЯ
 
 
 
 
28 
турсынова,  магистр  ветеринарных  наук,  г.  Костанай,  ул.  Байтурсынова  47,  тел.  8702  671  71  87, 
e-
mail: mr.kuantar_87@mail.ru 
Ошакбаева  Назым  Мырзагереевна 
- 
PhD  докторант  Костанайского  государственного 
университета имени
 
А. Байтурсынова, магистр ветеринарных наук, г. Костанай, ул. Байтурсынова
 
47, 
тел
. 8702 798 15 00, e-mail: nazym_07@inbox.ru 
 
Ibragimov  Primkul  Sholpankulovich  -  RSE  on  the  right  of  business  "Republican  Veterinary  Labo-
ratory",Committee of veterinary control and supervision the MA RK, doctor of veterinary sciences, professor, 
Astana 010011, str. Dulatova 187/2, tel. 8 701 731 47 58, e-mail: nuribragimov@mail.ru  
Sbanov  Nurlan  Bekbosynovich  -  RSE  on  the  right  of  business  "Republican  Veterinary 
Laboratory",Committee  of  veterinary  control  and  supervision  the  MA  RK,  candidate  of  veterinary  sciences, 
Astana 010011, str. Dulatova 187/2, tel. 87775901166, e-mail: nuribragimov@mail.ru  
Alihanov  Kuantar  Daulenovich  -  Kostanay  State  universitet  after  A.Baitursynov,  master  of  veterinary 
science, Kostanai str. Baitursynov 47, tel. 8702 671 71 87, e-mail: mr.kuantar_87 @ mail.ru 
Oshakbaeva  Nazim  Myrzagereevna  -  PhD  doctoral  Kostanay  state  universitet  after  A.Baitursynov, 
master of veterinary science, Kostanai str. Baitursynov 47, tel. 8702 798 15 00, e-mail: nazym_07@inbox.ru 
 
 
ӘӚЖ 619:637.074
 
 
 
АЛМАТЫ ОБЛЫСЫНАН АЛЫНҒАН ТОПЫРАҚ СЫНАМАСЫ ҚҦРАМЫНДАҒЫ 
ПЕСТИЦИДТЕРДІҢ ҚАЛДЫҚ САНЫН АНЫҚТАУ
 
 
Ибрагимов  П.  Ш.  –
 
ҚР  АШМ  ВБҚК  ШЖҚ  РМК  «Республикалық  ветеринариялық  зертхана»,
 
ветеринария ғылымдарының докторы, профессор, Астана қаласы 
 
Алиханов
 
Қ.Д. –
 
в.ғ.м., А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті
 
Ошақбаева Н.М. –
 
в.ғ.м., А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университетінің PhD 
докторанты
 
 
Аталған  мақалада,  елімізде  маңызды  мәселе  болып  отырған  жоғары  токсикантты,  күрделі 
химиялық  құрамнан  тұратын,  топырақты  тыңайту  барысында  шамадан  тыс  мӛлшерлерде  қолда
-
нылып жүрген пестицидтердің қалдық санын анықтау жұмыстарының нәтижелері кӛрсетілген. Зерт
-
теу  жұмыстарының  сынама  алу  үрдісі  «Қазақ  ӛсімдік  қорғау  және  карантиндеу  ғылыми
-
зерттеу 
институты»  филиалдары  кӛмегімен,  ал  қондырғылық  сараптама  жұмыстары  Польша  мемлекетінің 
Беласток  қаласында  орналасқан,  арнайы  заманауи  қондырғылармен  жабдықталған  «Ӛсімдік  қорғау 
мемлекеттік  ғылыми
-
зерттеу  институтында»  жүргізілді.  Зерттеуге  алынған  сынамалар  түрлері 
ISO 24333:2009 (ISO 2009) ережелері бойынша Алматы облыс, Қайнар елді мекенінен алынды, сынама 
алу  ережелері,  оларды  сақтау  және  тасымалдау  мақалада  зерттеу  әдістемесінде  кӛрсетілген 
мемлекеттік стандарттарға сай жүргізіліп, арнайы халықаралық тасымалдау құжатымен рәсімделді. 
Сынамаларды  пестицидтерге  анықтауға  даярлау,  қондырғылық  анализ  осы  елдің  ұлттық  стан
-
дарттау орталығымен бекітілген әдістемелер бойынша, білікті мамандар (инженер
-
магистр, доктор 
phd)  басшылығымен  жүргізілді.  Қондырғылық  анализ  газды  хромотография  сараптамасымен  Agilent 
(Waldbronn, Германия)
 
7890 моделді қондырғысымен, ECD және NPD калонкалық әдіспен жүргізілді. 
Зерттелген  топырақ  сынамаларының  құрамында  пестицидтер  тобының  кӛрсеткіші  гигеналық
-
санитариялық  талаптар  бойынша  шектен  тыс  рұқсат  етілген  деңгейден  асып  түсті.  Осы 
мақала  барысында  жүргізілген  жұмыстар  нәтижесі,  елімізде  тексерілетін  пестицидтер  түрлерін 
арттырып,  жаңа  заманауи  қондырғылар  арқылы  нақты  нәтижелерге  қол  жеткізіп,  еуропалық 
стандарттарға сай әдістеме құрастыру мен мониторинг жүргізуге ӛзіндік зор үлесін тигізеді.
 
Кілт  сӛздер:  пестицид;  хроматограф;  мониторинг;  гербицид;  инсектицид;  фунгицид; 
гексахлорциклогексан;    ДДТ;  диоксин;  канцероген;  имунотоксин;  нейтротоксин;  репродуктивті 
дисфункция;
 
диапозон; экстракция.
 
 
ОПРЕДЕЛЕНИЕ ОСТАТОЧНЫХ КОЛИЧЕСТВ ПЕСТИЦИДОВ В СОСТАВЕ 
ОБРАЗЦАХ ПОЧВЫ ОТОБРАННЫХ В АЛМАТИНСКОЙ ОБЛАСТИ
 
 
Ибрагимов П. Ш.
- 
д
.
в
.
н
., 
профессор, РГП на ПХВ «Республиканская ветеринарная лаборатория» 
КВКиН МСХ РК,
 
г. Астана
 
Алиханов К. Д. 
- 
м.в.н., Костанайский государственный университет имени А.Байтурсынова
 
Ошакбаева  Н
. 
М
.  - 
м.в.н.,  PhD  докторант  Костанайского  государственного
 
университета 
имени А.Байтурсынова
 
 

ВЕТЕРИНАРИЯ
 
 
 
 
29 
В данной  статье, представлены результаты  научных исследований, являющихся вопросов 
исследования  ядовитых,  биологически  высоко  активных  химических  веществ  относящихся  к 
группе пестицидов. Проведенные исследовательские работы были осуществлены в специальной 
оборудованной  аппаратами  лаборатории  «Институт  защиты  растений  –
 
Государственный 
исследовательский институт» на исследование пестицидов, которая расположена в городе Бела
-
сток  (Польша).  Образцы  на  исследование  были  отобраны  с  помощью  специалистами  филиалов 
«Казахский  научно
-
исследовательский  институт  защиты  и  карантина  растений»
 
в
 
Алматинской
 
области по стандартам 
ISO 24333:2009 (ISO 
2009) согласно 2009 года. Процесс пробы подготовки, 
инструментальный  анализ  и  выявление  пестицидов  было  проведено  высококвалифицированными 
специалистами  лаборатории  (инженер
-
магистр,  доктор 
phd
).  Инструментальный  анализ  был 
проведен с помощью современного оборудования 7890 модельный 
Agilent
(Waldbronn, Германия), для 
хроматографии электро
-
ионные ECD и азотно
-
захватные NPD Chemstation сборника хроматогра
-
фической информации. Оценка исследуемых образцов почвы
 
оставляет желать лучшего. Получен
-
ные результаты, отраженные в данной статье, могут с уверенностью подтвердить все проде
-
ланные кропотливые работы и в будущем помогут правильно разработать методику для опреде
-
ления  пестицидов  и  будут  трамплином  при  проведении  мониторинговых  мероприятии  при 
заражении пестицидами на территории РК.
 
Ключевые  слова:  пестицид;  хроматограф;  мониторинг;  гербицид;  инсектицид;  фунгицид; 
гексахлорциклогексан;  ДДТ; диоксин; канцероген; имунотоксин; нейтротоксин; репродуктивтивная  
дисфункция; диапозон; экстракция.
 
 
DETERMINATION OF PESTICIDES IN PART OF GRAIN PRODUCTS SELECTED IN 
ALMATY REGION 
 
Ibragimov  P.  Sh. 
–
  RSE  on  the  right  of  business  "Republican  Veterinary  Laboratory",  Committee  of 
veterinary control and supervision the MA RK, doctor of veterinary sciences, Astana 
Alikhanov K. D. - Kostanay State universitet after A.Baitursynov, master of veterinary science. 
Oshakbaeva  N.M.  -  master  of  veterinary  science,  PhD  doctoral  Kostanay  state  universitet  after 
A.Baitursynov 
 
This article presents the results of research as research subjects toxic, biologically highly active chemicals 
belonging to the group of pesticides. Carried out research work was performed in a specially equipped laboratory 
apparatus "Institute of Plant Protection - National Research Institute" for analysis of pesticides, which is located in 
Białystok (Poland). Samples for the study were selected in the 
Almaty region in accordance with ISO 24333: 2009 
(ISO 2009) as of 2009. The process of sample preparation, instrumental analysis and detection of pesticides was 
carried out highly-qualified laboratory (engineer master, doctorate phd). Instrumental analysis was performed with 
the help of modern equipment model 7890 Agilent (Waldbronn, Germany), for chromatography electro-ion ECD 
and  NPD  nitrogen-gripping  with  HP  -  5  column  (5%  phenyl)  -  metilpolisiloksan  and  using  the  system  (Hewlett-
Pack  ARD,  version  A.10.2)  and  treated  with  a  gas  chromatograph  collection  Chemstation  chromatographic 
information. Evaluation of the test samples of grain production leaves much to be desired. The results obtained 
are reported in this article can confidently confirm everything was done painstaking work in the future will help to 
develop a methodology for the determination of pesticides and will be a springboard when carrying out monitoring 
of pesticide contamination event at the territory of Kazakhstan.  
Keywords:  pesticide;  hromatogrof;  monitoring;  herbicide;  insecticide;  fungicide;  hexachlorocyclohexane; 
DDT; dioxin; carcinogen; imunotoks
in; neytrotoksin; reproduktivtі dysfunction; Range; extraction.
 
 
Қазіргі  таңда  пестицидтер  БДҰ  (ВОЗ)  және 
түрлі  әлемдік,  еуропалық  азық
-
түлік  қауіпсіздігі 
саласының одақ мүшелері мамандарын мазаласа, 
осы  мәселелердің  біздің  елімізде  де  ӛзектілігі  күн 
артқан сайын ӛсіп келеді, себебі Қазақстан әлемде 
ауыл  шаруашылық  ӛнімдерін  ӛндіру  мен  экспорт
-
тау  бойынша  алғашқы  орындарды  алып  отыр, 
соның  ішінде  астық  және  мал  ӛнімдерін  ӛндіру 
жетекші сала. Пестицидтерді анықтаудағы ғылыми 
зерттеу жұмыстары қанағаттандырарлық деңгейде 
емес, мемлекет тарапынан атқарушы органдардың 
пестицидтерге  назары  кейінгі  жылдары  артып 
отыр.
 
Халық  шаруашылығының  дамуы  жолында, 
соңғы  уақытқа  шейін  ғылыми
-
техникалық  прогрес
-
стің  жетістігіне  сүйене  отырып  барынша  экономи
-
калық  тиімділікті  алуды  мақсат  еткен.  Табиғи  ре
-
сурстарды  жаппай  қолдану,  халық  шаруашылық 
салаларының  жаппай  дамуы,  ауылшаруашылық 
нысандардағы аумақтарды жоғары қарқынмен иге
-
ру,  әртүрлі  формада  қоршаған  ортаға  кері  әсер
-
лерін  тигізіп,  бүкіләлемдік  экологиялық  ахуалдың 
шиеленісуіне әкеліп соқтыруда 
[1]. 
Жыл сайын топыраққа 500 млн тоннадан аса 
минералды тыңайтқыштар мен 3 млн тоннаға жуық 
пестицидтер  себіледі
. 
Қоршаған  ортаға  жыл  сайын 
10 000 тоннадай сынап пен ондаған тонна қорғасын 
түсіп отырады деп тұжырымдалған 
[2]. 
Қоршаған  ортаның  ластану  факторлары
-
ның арасынан адамдар мен жануарларға ерекше 
қауіпті пестицидтер туғызады, олар биологиялық 
жоғары  белсенді  химиялық  заттардың  жалғыз 

ВЕТЕРИНАРИЯ
 
 
 
 
30 
класы болып, заманауи ауылшаруашылық техно
-
логиясының  ажырамас  элементі  болып,  адам
-
дардың саналы түрде биосфераға түсіруінде  [3]. 
Кейінгі  100  жыл  кӛлемінде  химиялық  ӛсімдік 
қорғау заттары, ӛсімдік ауруларын қоздырушыла
-
рына,  бунақденелілер  мен  қойма  зиянкестеріне 
қарсы күресте шешуші рӛл атқаруда. Ӛсімдік қор
-
ғау  мамандарының  мұндай жолға баруы  да  түсі
-
нікті  жай,  себебі  осы  зиянкестер  кесірінен  егін
-
орақтың  23,9
-
46,4%  аралығында  түсімін  жоғал
-
татын кӛрінеді.
 
Инсектицидтер мен фунгицидтерді қолдан
-
ғанда 97
-99%
, гербицидтердің 60
-
95%жуығы бар
-
лық  талаптар  мен  ережелер  сақталған  күйдің 
ӛзінде  аталған  нысанға  түспей  топырақты,  ауа
-
ны, су қоймаларын ластап отырады [4].
 
Отандық  және  шетелдік  әдебиет  кӛздерін
-
де  пестицидтердің  жекелей  компоненттер  түрін
-
де сыртқы ортада кездесетіні жайлы толық ақпар 
кӛздері кездеседі. Пестицидтердің қоршаған орта 
мен тағамдық тізбек арқылы миграциялауы, адам 
мен  жануарлар  ағзасында  препарат  қалдықта
-
рының жиналуына себепкер болады.  Қазіргі таң
-
да түрлі қоршаған орта нысандарының пестицид
-
термен  ластанғаны  жайлы  ғылымда  айқын  дә
-
лелдемелер  бар.Айтарлықтай
 
жоғары  улылықпен 
фосфорорганикалық  қосылыстар,  хлорорганикалық 
гербицидтер,  инсектицидтер  мен  дезинфектанттар, 
олардың  арасында  зияндылығымен  атақты  ДДТ, 
гексахлорциклогексан,  ӛндірістік  хлорфеноксисірке 
қышқылы, соңғысы, диоксиндер
 - 
ӛндірістік хлорфе
-
ноксисірке  қышқылының  синтезінің  аралық  ӛнімі 
болып табылатын және гербицидтерде қоспа ретін
-
де кездесетін улылығы ең жоғары қосылыстар.  Фос
-
форорганикалық ксенобиотиктердің ұзақ  уақыт әсе
-
рі,  тұрақты  анемиямен  сипатталатын  қанның  пери
-
фериялық  терең  ӛзгерісін,  тромбоцитопениямен, 
нейтрофильді лейкоциттердің улануына әкеледі 
[5]. 
Кӛптеген европалық зертханалардың зерт
-
теулері  мен  эпидемиологиялық  орталықтардың 
мәліметтері  бойынша  біраз  пестицидтердің  кан
-
церогендік,  имунотоксиндік,  нейтротоксиндік  қа
-
сиеттері мен репродуктивті дисфункцияны, эндо
-
криндік  олқылықтар  туғызып  қана  қоймай,  ағза
-
ның жетілуіне кедергі келтіріп, әртүрлі тері ауру
-
лары  мен  астма  секілді  тыныс  алу  жолдарының 
ауруларына себепкер болады [6].
 
Пестицидтермен  күрес  барлық  дамыған 
және  дамушы  елдерде  азық  түлік  қауіпсіздігі  са
-
ласында  ең  бір  ӛзекті  мәселелердің  бірі  болып 
табылуда. Жемістер мен кӛкӛністердегі пестицид 
қалдықтарының сақталуы адам ағзасына тікелей 
әсер ету жолдарының бірі болып табылады, сон
-
дықтан  да  хлорорганикалық  пестицидтерді  ӛте 
тұрақты инсектицидтер болғандықтан, кӛп түрле
-
рін пайдалануға тиым салынған, себебі олардың 
қалдықтары  қоршаған  орта  мен  тағамдық  ӛнім
-
дерді  ластаушы  заттар  ретінде  әлі  де  кездеседі 
[7]. 
 
 
 
Зерттеу материалдары, мақсаты мен 
әдістемесі.
 
Зерттеудің  басты  мақсаты 
- 
Қазақстанның 
Алматы облысынан алынған топырақ сынамала
-
ры  құрамындағы  пестицидтер  түрі  мен  олардың 
бар  жоқтығын  анықтау.  Зерттеу  жұмыстары  По
-
льша мемлекетінің Беласток қаласындағы «Мем
-
лекеттік  ӛсімдік  қорғау  ғылыми
-
зерттеу  институ
-
тында» жүргізілді. 
 
Зерттеу  жұмысы  барысында  қолданылған 
қондырғылар  мен  құрал
-
жабдықтар:  аналитика
-
лық санды таразы, форфорлы ыдыс, темір елек, 
колба  50  мл,  цилиндр  50  мл,  алюминний  қасық, 
мақталы  тампон,  фильтірлеуші  шыны  калонка, 
шыны  түтік,  пастар  пипеткасы,  резеңке  груша, 
пробирка,  Heidolph  роторлы  булағышы,  BAKER 
spe 
–
 
12G (Pred № 7G1BS4) конденсаторы, шта
-
тив, 5мл шприц, ауа сорғыш шкаф, санды секун
-
домер,  пластмас  және  шыны  виалкалар,  виалка 
қақпағына  VELP  қысқышы,  Agilent  Technologies 
7890, 7000 газды хроматогрофтары. 
 
Химиялық  реактивтер:  ацетонитрил,  гек
-
сан
-
ацетон  (8:2),  гексан
-
диэтил  эфир  ацетон 
(1:2:2), метанол JT Бейкер (Девентер), флорисил 
(Florisil)  (60-
100 қоспа) (JT Baker, Девентер, Гол
-
ландия), натрий сульфаты (Na
2
SO
4
) drous (Fluka, 
Зельце
-
Ганновер,  Германия)  және  силикагель 
(Merck,  Дармштадт,  Германия),  сонымен  қатар 
кремнез сорбенты (octadecil
-C
18
) қолданылды.
 
Стандарттар:  Пестицидтер  Ehrenstorfer 
зертханасының (Германия) алынған. Қолданыла
-
тын  ерітінділердің  Pesticide  стандарты  (барлық 
стандарттар  тазалығы  >  95%)  түрлі  концентра
-
циялар арқылы ацетоннан алынып, 4°С
-
та сақта
-
лады.  Бұл  ерітінділерді  1  мл  маттық  ерітіндіге 
гексан/ацетон (9:1 об/об) қосу арқылы алады.
 
Зерттеу  жұмыстарының  әдістемесі:  Поль
-
ша мемлекетінің ұлттық аттестациялау орталығы 
бекіткен  ережелер  мен  нормативтері  арқылы 
жүргізілді.  Барлық  үлгілер  ISO  24333:2009  (ISO 
2009)  сәйкес  алынған.  Сынаманы  даярлау  әдісі, 
алынған  сынаманың  әрқайсысын  електен  елеп, 
зертхананың  арнайы  реттік  нӛмірімен  белгілен
-
ген  пластикалық  ыдыстарға  салынады.  Сынама 
дайын  болған  соң,  экстракция  жасауға  калонка
-
ларды  даярлайды,  оларды  штативке  орнатып, 
фильтр ретінде калонканын түбіне мақтаны том
-
пон  ретінде  нығыздайды,  астына  50  мл  кӛлемін
-
дегі  колба  қойылады.  Таразыда  5  грамм  натрий 
сульфатын ӛлшеп калонкаға енгізеді. Форфорлы 
ыдыста 4 грамм флоросилды ӛлшеп, оның үстіне 
2  грамм  сынаманы  еленген  топырақты  салады. 
Біркелкі ұнтақ қоспа дайын болғанша форфорлы 
таяқшамен жақсылап езіп араластырады. Дайын 
болған  қоспаны  калонкаға  енгізіп,  үстінен  резең
-
ке  ұрғышпен  түбіне  түсіреді.  Колонкалар  нӛмір
-
ленеді [8].
 
Сынамалар  дайын  болған  соң  экстракция 
үрдісі  жүргізіледі.  Әр  калонкаға  гексан  ацетон 
(8:2)  15  мл  +  гексан
-
диэтил  эфир
-
ацетон  (1:2:2) 
15  мл  құйылады.  Ескерту:  гексан  ацетон  құйыл
-
ғаннан  кейін,  3
-
5  минут  тұндырып,  содан  кейін 

ВЕТЕРИНАРИЯ
 
 
 
 
31 
гексан
-
диэтил  эфир
-
ацетон  құйылады.  Калоканы 
ауа  сорғыш  шкафта  толық  тұнып,  колбаға  түсу 
үшін 15
-
20 минут уақытқа қалдырады. Толық тұн
-
дырылған  соң,  нӛмірленген  колбаны  алып  рото
-
ционды буландырғышқа орнатылады. Ротордағы 
судың  температурасы  40  ºС,  айналым  жылдам
-
дығы 200 
speed rpm, 
толық булануға қалдырады. 
Толық буланғаннан соң колбаны ротордан алып, 
қалдық  шайынды  алу  үшін  2  мл  гексан
-
ацетон
-
мен  шайқап,  пастер  пипеткасымен  хромотогроф 
виалкасына  енгізеді,  арнайы  қысқыш  құрал  кӛ
-
мегімен  аузын  бекітіп  қондырғылық  зерттеу  ана
-
лизіне  хромотография  бӛлмесіне  жӛнелтіледі.
 
Қондырғылық  зерттеу  сараптамаларыі  жаңа  за
-
манауи  газды  хромотогрофия  арқылы  жүргізіл
-
ді.Қондырғының  автосамплер  бӛлігіне  дайын
 
стандартты
 
үлгілер  виалкаларын  1
-
10  нӛмірі  ре
-
тінше  ұяшықтарға  бекітеді,  одан  кейін  кезегінше 
реттік нӛмірлермен сынама құйылған виалкалар
-
ды  бекітіледі.  Жұмыс  бастамас  бұрын  қондыр
-
ғыны даярлап алады, автосамплер басын шешіп 
алып, лайнерді (шыны түтікше, градусник секілді) 
ауыстырады, себебі алдынғы зерттеудің лас қал
-
дық  іздері  қалып  қоймас  үшін  қондырғы  ӛте  се
-
зімтал.  Пеш  бӛлігінде  калонканы  ауыстырады 
(жұқа мыс сым темір). Арнайы кілтпен ашып, ка
-
лонканың ұшынан 8
-
10 мм ӛлшеп ӛткір пышақпен 
кеседі, 4
-
6 мм ұшынан ӛлшеп штрихпен белгі жа
-
сап    қайтадан  орнына  кілтпен  бекітеді.  Газды 
хроматогроф қондырғысы екі детектормен жұмыс 
жасайды, электронды ұстағыш  (ECD) және азот
-
ты  (NPD).  Қондырғы  міндетті  түрде  қызу  керек, 
онын температурасы 50ºС
- 
тан біртіндеп отырып 
200ºС
-
ге  дейін  кӛтеріледі.  Қондырғы  температу
-
расы  жұмысқа  даяр  болғанда,  монитордың  сол 
жақ  бӛлігінен  қызыл  түстегі  Readi  белгісі  жасыл 
түске  айналады.  Автосамплер  ұяшығының  бас
-
тапқы екі ұяшығы виалкісіне гексан құйылады се
-
бебі  қондырғыдағы  лас  заттарды  айдау  үшін. 
Автосамплер үстінде  арнайы  виалкаларды  алып 
оны екінші кіші самплерге салып, ішіндегі сұйық
-
тықты сорып алып детектірлерге айдайтын робот 
орнатылған, ол компьютердің орнатылған хрома
-
тография  бағдарламасының  пәрменімен  тоқтау
-
сыз  жұмыс
 
жасап  отырады.  Әр  жұмысты  баста
-
мас бұрын калибровка жасалынып отырады. 
 
Монитордан  бағдарламаны  ашып,  сол
 
жақ 
жоғары  бұрышында  Sequence 
>  Sequence  table 
осы терезеде әр кесте сызығына 1
-
9 дейін стан
-
дартты  үлгілер,  келесі  10  бастап  сынаманың 
атын  рет
-
ретімен  тізіп  жазады.  Sequence  para
-
metrs> Subdirectoryзерттеу жасалған күннің дата
-
сы > Save sequence сақтау. Run control >  Sample 
info 
>  Sample  name  (Мысалы  W
-BIA-0024-14) 
астында сынама жайлы  мәлімет немесе  ескерту 
жазу  керек  болса  comment  жазатын
 
орын  бар 
(топырақ,  бидай,  ет)  >  Run  method  пәрменінен 
кейін,  автосамплер  айналып  робот  ӛз  жұмысын 
бастап  кетеді.  Қондырғы  әр  сынаманың  тексері
-
луіне  шамамен  неше  минут  қажет  екендігін  кӛр
-
сетеді,  ол  манитордың  жоғары  бӛлігінде  online 
method,  сары  әріптермен  E  Lapsed  жанында  уа
-
қыты  кӛрсетіледі.  Уақыттың  аяқталуын  күтіп, 
соңында терезедегі  қызыл stop басады.  Қондыр
-
ғы  сынаманы  тексеріп  болған  соң  нәтижесін 
тексеру  кезегі  келеді.  Манитордың  сол  жақ  жо
-
ғарғы  терезе  тұсында  Run  control  >  Sample  info  
қарап  тексереді  бірінші  сынаманы,  осы  жерде 
виалка нӛмірі, датасы, оператор есімі, қандай сы
-
нама  жайлы  толық  мәліметтер  орналасқан,  тек
-
серіп  болған  соң  >  Calibration  >  Calibration  Set
-
tings  осы  тұста  шыңды  түзейді  (уровнение  пика) 
Other Peaks 0.00 дегенді 0.50 түзетіп, OK басады 
>  Calibration  >  Recalibration  >  Replace  >  OK  пәр
-
мені басылады. Монитордың сол жағында тізбек
-
телген тексерілген сынамалар нӛмірлері тұрады, 
керекті  сынамаға  тышқанның  сол  жағын  екі 
мәрте  басу  арқылы,  экранның  жоғары  жағында 
аталған  сынама  жайлы  мәліметтер  шығады,  сол 
жерге  тағы  да  тышқанның  сол  жағын  екі  рет 
басқанда,  шыңдар  (пик)  бейнеленген  сурет  шы
-
ғады. Масштабтау арқылы каншалықты мӛлшер
-
де  екендігін  немесе  екінші  қондырғыда  салыс
-
тырмалы  зерттеулер  жіргізіп  жатқан  кезде,  ал
-
дыңғы  мәліметтерге  сүйене  отырып  керек  емес 
шыңдарды  ӛшіріп,  керегін  салыстырып  қарайды, 
егер  сәйкестік  дәлме  дәл  немесе  жуық  арада 
болса  мәліметті  тіркеп  алады,  егер  тым  аз 
мӛлшерде  болса  (мысалы  0,001  немесе  0,0007) 
ол  тек  пестицидтердің  ізі  ғана  немесе
 
мүлдем 
жоқ  деген  белгі  болып  табылады.  Кестені  ашып 
кӛреді,  қажетті  детектор  түрін  таңдап  қарайды, 
одан  кейін SHORT (лупа  секілді белгіні басып) > 
NEXT  >  Externel  Raport  яғни  зерттеудің  толық 
қанды  нәтижесі  кесте  түрінде  шығады  PRINT 
пәрменімен қағазға басып шығарады. 
 
 
Зерттеу нәтижелері
 
 
Алматы  облысы,  Қайнар  елді  меекенінен 
алынған  W/BIA/0016/14  топырақ  сынамасы 
құрамындағы  пестицидтердің  қалдық  санының 
кӛрсеткіштері  газды  хромотографиялық  қондыр
-
ғылық 
сараптама 
бойынша 
тӛмендегідей 
нәтижелерді берді.
 
 
Кесте –
 1 Signal 1: ECD1 A (
электронды ионды детектор
) 
 
Pesti
cide 
Ret time 
(min) 
Type 
Width 
(min) 
Area 
(Hz*s) 
Pesticide 
Height 
% 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
1 
4.107 
BV 
0.0367 
438.94586 
dichlobenil 
0.24822 
2 
4.195 
VV S 
0.0458 
1.19683e5 
teflubenzuron 
55.6423 
3 
4.300 
VV S 
0.0665 
8802.23340 
mewinfos 
3.01730 
4 
4.388 
VV S 
0.1265 
1.33257e4 
cymoksanil 
2.40291 

ВЕТЕРИНАРИЯ
 
 
 
 
32 
5 
4.680 
BV T 
0.0652 
6141.21045 
profam 
1.93203 
6 
4.828 
PV T 
0.0599 
4356.14453 
metakrifos 
1.48138 
7 
5.060 
PP T 
0.0863 
3487.67236 
pencykuron 
0.77063 
8 
5.259 
PV T 
0.0458 
1026.26147 
pencykuron 
0.43362 
9 
5.314 
PV T 
0.0487 
1139.02466 
teknazen 
0.41100 
10 
5.413 
PV T 
0.0370 
193.00505 
teknazen 
0.10459 
11 
5.505 
PV T 
0.0663 
2615.01636 
teknazen 
0.83057 
12 
5.676 
PV T 
0.0534 
722.47113 
etoprofos 
0.28875 
13 
5.769 
PV T 
0.0556 
1218.82336 
HCB 
0.45142 
14 
5.899 
PV T 
0.0622 
721.13153 
HCB 
0.26974 
15 
6.094 
PV T 
0.0847 
2303.95020 
propachlor 
0.48598 
16 
6.476 
VB S 
0.0638 
5.66732e4 
forat 
17.9949 
17 
6.692 
BV T 
0.0493 
115.01400 
forat 
0.04147 
18 
6.858 
PV T 
0.0978 
851.21906 
alfa HCH 
0.15137 
19 
7.008 
PV T 
0.0515 
253.28799 
kwintocen 
0.08329 
20 
7.098 
PV T 
0.0514 
245.72884 
diazinon 
0.09134 
21 
7.317 
PV T 
0.0625 
2108.69702 
teflutryna 
0.65989 
22 
7.403 
PV T 
0.0667 
1224.54968 
teflutryna 
0.36384 
23 
7.497 
PV T 
0.0515 
466.57205 
teflutryna 
0.18148 
24 
7.636 
PV T 
0.0880 
2944.88354 
teflutryna 
0.63506 
25 
7.818 
PV T 
0.0651 
433.66284 
gamma HCH 
0.13678 
26 
7.951 
PV T 
0.0451 
120.43076 
dichloran 
0.05116 
27 
8.006 
PV T 
0.0452 
65.87239 
dichloran 
0.03322 
28 
8.132 
PV T 
0.0720 
412.00290 
dichloran 
0.09528 
29 
8.287 
PV T 
0.0872 
2874.31445 
propyzamid 
0.64494 
30 
8.511 
PB T 
0.0726 
2441.89038 
heptachlor 
0.70143 
31 
8.723 
BV T 
0.0483 
214.75697 
dimefoat 
0.07909 
32 
8.885 
PV T 
0.0508 
366.69873 
chloropiryfosmetylowy 
0.12504 
33 
8.971 
PV T 
0.0748 
712.31836 
acetochlor 
0.15836 
34 
9.050 
PV T 
0.0437 
310.43280 
acetochlor 
0.12021 
35 
9.118 
PV T 
0.0548 
359.26523 
tolklofosmetylowy 
0.11290 
36 
9.231 
PB T 
0.0654 
165.95845 
aldryna 
0.04495 
37 
9.573 
BV T 
0.0975 
1.14715e4 
winklozolina 
2.44068 
38 
10.220 
PV T 
0.1159 
2420.18921 
metolachlor 
0.37535 
39 
10.442 
PV T 
0.1001 
3237.55615 
dikofol 
0.62579 
40 
10.636 
PV T 
0.0786 
515.73816 
dichlofluanid 
0.10746 
41 
10.712 
PB T 
0.0689 
390.12573 
dichlofluanid 
0.09905 
42 
11.229 
PV 
0.1337 
1247.70007 
parationetylowy 
0.15593 
43 
11.657 
VV 
0.0983 
688.07684 
bromofosetylowy 
0.12035 
44 
11.808 
VV 
0.1503 
640.61548 
chlorfenwinfos 
0.06946 
45 
12.158 
VV 
0.1339 
375.51379 
penkonazol 
0.04545 
46 
12.380 
VV 
0.1238 
239.25452 
tolyfluanid 
0.03188 
47 
12.677 
VP 
0.1104 
118.12683 
pp’ DDE
 
0.17609 
48 
13.020 
VV 
0.1246 
326.72519 
tetrachlorwinfos 
0.04291 
49 
13.282 
VP 
0.1607 
863.27997 
pikoksystrobina 
0.08714 
50 
14.371 
BP 
0.1225 
1154.25452 
hekzakonazol 
0.15749 
51 
14.919 
VP 
0.1595 
1071.25500 
flutriafol 
0.10893 
52 
15.496 
VV 
0.1768 
567.26404 
bupirymat 
0.05227 
53 
15.864 
VV 
0.1820 
362.09595 
oksyflurofen 
0.03220 
54 
16.320 
VV 
0.1901 
743.49860 
etakonazol 
0.06311 
55 
16.463 
VV 
0.0948 
646.33765 
chinoksyfen 
1.59484 
56 
16.713 
VV 
0.1347 
953.43878 
mychlobutanil 
2.16482 
57 
16.907 
VV 
0.0849 
656.45526 
fipronil 
0.13369 
58 
17.043 
VV 
0.0681 
435.44736 
fipronil 
0.10598 
59 
17.107 
VV 
0.0270 
127.99468 
propikonazol 
0.09496 
60 
17.212 
VV 
0.1148 
738.71954 
propikonazol 
0.10843 
61 
17.386 
VV 
0.0735 
460.07733 
bifentryna 
0.11216 
62 
17.461 
VV 
0.0172 
39.35667 
DFF 
0.04578 
63 
17.596 
VV 
0.0939 
547.25684 
fenheksamid 
0.09559 

ВЕТЕРИНАРИЯ
 
 
 
 
33 
64 
17.673 
VV 
0.0366 
185.33194 
fenheksamid 
0.09507 
65 
17.712 
VV 
0.0314 
155.83662 
fluopoikolid 
0.09409 
66 
17.773 
VV 
0.0798 
480.53989 
fluopoikolid 
0.10262 
67 
18.015 
VV 
0.0789 
6599.56738 
ciarczanendosulfanu 
1.78994 
68 
18.161 
VB 
0.0388 
34.16237 
bromopropylat 
0.01590 
69 
18.440 
PP 
0.1172 
651.66962 
fenoksykarb 
0.09313 
70 
18.825 
VP 
0.0652 
68.24299 
bromukonazol 
0.01723 
71 
19.238 
BV 
0.0617 
165.58083 
fosmet 
0.04426 
72 
19.380 
VP 
0.0706 
94.03508 
fosmet 
0.02236 
73 
19.603 
VV 
0.1005 
230.98232 
lambda cyholotryna 
0.03764 
74 
19.873 
VV 
0.1032 
84.65945 
metkonazol 
0.01342 
75 
20.167 
VV 
0.1116 
398.04831 
lambda cyholotryna 
0.06016 
76 
20.574 
VV 
0.0896 
704.44684 
azynafosmetylowy 
0.13952 
77 
20.821 
VV 
0.1075 
335.95026 
fenarimol 
0.05181 
78 
21.172 
VP 
0.0962 
71.62115 
azynafosetylowy 
0.01214 
79 
21.481 
VV 
0.1474 
1013.19214 
spirodiklofen 
0.11361 
80 
21.959 
VB 
0.1669 
1079.57617 
bitertanol 
0.10610 
81 
24.274 
BV 
0.3947 
2426.84131 
cypermetryna 
0.09879 
82 
25.330 
PP 
0.1344 
74.62063 
boskalid 
0.00907 
83 
35.141 
PV 
0.3860 
820.45648 
azoksystrobina 
0.03416 
84 
39.149 
BV 
0.1916 
134.52794 
propachizofop 
0.01127 
85 
40.990 
BB 
0.3273 
824.77423 
imibenkonazol 
0.04054 
Results obtained with enhanced integrator 
Жоғарылатылған интегратормен алынған нәтижелер
 
Результаты полученные
 
с повышенной интегратора
 
 
 
Кесте 2 
- 
Signal 2: NPD2 B, (азотты ҧстағыш детектор)
 
 
Peak 
Ret time 
(min) 
Type 
Width 
(min) 
Area 
(Hz*s) 
Pesticide 
Height 
% 
1 
4.370 
BB 
0.0747 
5.13874 
profam 
9.06017 
2 
4.960 
PP 
0.0707 
2.55719e-1 
pencykuron 
0.42263 
3 
5.256 
PP 
0.0640 
4.54131e-1 
teknazen 
1.01280 
4 
5.515 
PV 
0.0564 
3.85246e-1 
heptenefos 
0.88836 
5 
5.642 
VB 
0.0627 
2.75218 
DEET 
6.04001 
6 
7.373 
PV 
0.1005 
1.24569 
chlomazon 
1.44076 
7 
7.623 
VV 
0.0788 
1.15422 
karbofuran 
2.10021 
8 
8.398 
PV 
0.0906 
15.18308 
propyzamid 
22.3680 
9 
8.648 
VV 
0.1144 
11.21140 
fenpropimorf 
12.1832 
10 
8.862 
VB 
0.1176 
4.31086 
hloropiryfosmetylowy 
4.62849 
11 
11.633 
PB 
0.0796 
5.15427e-1 
bromofosetylowy 
0.74895 
12 
17.463 
BV 
0.6171 
193.45120 
fenazachina 
34.1916 
13 
18.402 
VB 
0.1198 
4.67792 
tebukonazol 
4.91470 
0.07 
Results obtained with enhanced integrator 
Жоғарылатылған интегратормен алынған нәтижелер
 
Результаты полученные с повышенной интегратора
 
Peak 
–
 
шың (пик)
 
Rettime (min) 
–
 
шыққануақытыминут (исход.время)
 
Type 
–
 
типі
 
Width (min) 
–
 
ені, кеңдігі
 
(ширина)
 
Area (Hz*s) 
–
 
кӛлемі
 (
площадь
) 
Pesticide 
–
 
пестицидтүрі
 
Height % - 
биіктігі
 
 
Қорытынды
 
Жүргізілген  зертханалық  зерттеулер  бары
-
сында,  Алматы  облысынан  алынған  астық  ӛнім
-
дері  сынамаларының  тазалық  кӛрсеткіші  айтар
-
лықтай  кӛңіл  толтырарлықтай  емес,  жоғарыда 
кӛрсетілген  стандарттар  арқылы  газды  хромато
-
графия  әдісімен  анықтау  барысында  тӛменде
-
гідей нәтижелерге қол жеткіздік.
 
W/BIA/0016/14 
–
 
Алматы  облысы,  Қайнар 
елді мекенінен алынған топырақ сынамасы құра
-
мында 
tebukonazol 
пестициді 
0.07 
мг/кг  мӛлше
-
рінде анықталды, бұл 2010 жылдың 28 мамырын
-

ВЕТЕРИНАРИЯ
 
 
 
 
34 
да  №299  кедендік  одақ  комиссиясының  шеші
-
мімен  бекітілген  «Единые  санитарно
-
эпидемио
-
логические
 
и  гигиенические  требования  к  това
-
рам,  подлежащим  санитарно
-
эпидемиологичес
-
кому надзору (контролю)» техникалық регламен
-
тінің
 
нормаларына  сай  емес.  Ал,  қалған  пести
-
цидтер  түрлері  сынамада  анықталмады,  тек 
аздаған іздері ғана орын алды [9].
 
Алынған  зерттеу  нәтижелеріне  қарай  оты
-
рып, Алматы облысынан алынған топырақ сына
-
масында  улы  пестицид  тобының  шектен  тыс 
мӛлшерден асқандығын анықтадық, бұл дегеніміз 
егістік  жерін  игеруде,  минералды  тыңайтқыш
-
тармен байытуда пестицидті химиялық препарат
-
тарды  қойылған  талаптардан  тыс  кӛп  мӛлшерде 
қолданғандықтың  белгісі.  Осы  топырақ  арқылы 
онда  егілген  астық  ӛнімдерімен  жануарларды 
азықтандыруда,  малдың  пестицидпен  улану  қа
-
тері  бар  екендігін  айта  кетіп,  осы  зерттеулер 
кӛрсеткендей  біз  міндетті  түрде  пестицидтерге 
мониторинг  зерттеулер  жүргізіп,  бұл  санның  әрі 
қарай  жоғарылауына  жол  бермеу  керек.  Тиісті 
алдын  алу
 
шараларын  ұйымдастырып,  егістік
-
терде  қолданылатын  минералды  тыңайтқыштар 
мен гербицидтерді, фунгицидтерді кӛп мӛлшерде 
қолданумен күресу керек.
 
 
Әдебиеттер
 
1.  Шилов  И.А.  Структура  живых  систем 
биосферы  и  биогеоценология//  Общие  проблемы 
биогеоценологии:  Мат.  Всесоюзн.  совещания.  —
 
М.: Наука, 1990.
-
С. 3
-9. 
2.  Криволуцкий  Д.А.,  Федоров  Е.А.,  Смир
-
нов  Е.Г.  и  др.  Экологическое  нормирование  в 
радиоэкологии  //  Общие  вопросы  биогеоцено
-
логии:  Мат.  Всесоюзн.  совещания.—
 
М,:  Наука, 
1990.-
С. 187
-210. 
3. Козлюк А.С., Анисимова Л.А., Пивник Е.С. 
и  др.  Состояние  иммунитета  у  лиц,  имевших  про
-
фессиональный контакт с пестицидами // Пробле
-
мы гигиены труда и окружающей среды. 
- 
Кишинев, 
2000. - 
С. 29 
- 30. 
4.  Смирнова  Л.А.,  Жуленко  В.Н.,  Малярова 
М.А. Определение хлорорганических пестицидов в 
субпродуктах,  мясе  и  мясопродуктах  методами 
тонкослойной и газожидкостной хроматографии // 
Метод, указ. 
- 
М., 
1994. -
22 с.
 
5.  EFSA,  2007.  Annual  Report  on  Pesticide 
Residues According to Article 32 of Regulation (EC) 
No. 
396/2005. 

жүктеу/скачать 6,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: