Хабаршы вестник

Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Филология», №1(47), 2014 г. 
140 
Аттикалық трагедияның ұлы драматургтары дегенде Эсхил, Софокл, Еврипид есімдерін атасақ, грек 
халқы  үшеуінің  де  өмірін  Саламин  жеңісімен  байланыстырады.  Нақтырақ  айтқанда,  Эсхил  Саламин 
соғысына  қатысқан,  Софокл  бұл  жеңісті  хор  арқылы  жырлаған,  Еврипид  Саламин  жеңісі  уақытында 
дүниеге  келген  делінеді.  Үш  бірдей  сүйікті  ұлының  тағдырын  бұлайша  байланыстыру  парсы 
жаугершілігінің  бетін  қайтарған  Саламин  түбіндегі  жеңістің  грек  халқы  үшін  қаншалықты  маңызды 
болғандығын көрсетеді. 
Софокл б.з.б. V ғасырдағы грек жұртының ең сүйікті трагик ақындарының бірі болған.Ол 60 жылдық 
шығармашылық  өмірінде  123  драма  жазды.  Яғни  орта  есеппен  алғанда  жылына  2  рет  алқалы  топтың 
алдына шығып отырған. Оның шығармалары ылғи сәтті болып, 24 рет бірінші орын алған, ара-арасында 
екінші  орынды  місе  тұтқанымен,  ешуақытта  үшінші  орын  алып  немесе  жеңіліп  көрмеген.  Софоклдың 
бірінші жеңісі жөнінде Плутарх өз еңбегінде жазып қалдырған («Кимон»)[1].  
Софокл  өз  дәуірінде  атақты  болғанымен,  оның  біздің  заманымызға  дейін  7  драмасы  ғана  жеткен: 
«Аякс»,  «Трахиндық  әйелдер»,  «Антигона»,  «Эдип  патша»,  «Электра»,  «Филоктет»,  «Эдип  Колонда». 
Шығармаларының  сюжетін  Софокл  үш  мифологиялық  циклдан  алған:  троялық  мифтер  циклынан 
«Аякс»,  «Электра»,  «Филоктет»;  фивылық  мифтер  циклынан  «Эдип  патша»,  «Эдип  Колонда», 
«Антигона»;  Геракл  туралы  мифтер  циклынан  «Трахиндық  әйелдер».Драмаларының  жазылған  уақыты 
белгісіз.  1912  жылы  Оңтүстік  Египет  құмдарынан  табылған  папирустар  ішінен  Софоклдың  «Із 
кесушілер» шығармасының үлкен бір фрагменті табылған [2]. 
Софокл жас кезінде ақсүйектер партиясының көсемі, реакциялық жер иеленушілік топтың басшысы 
ақсүйек  Кимонды  қолдағанымен,  кейіннен  Перикл  жағына  көшеді.  Кимон  парсыларға  қарсы  соғысқа 
қатысып,  көптеген  жеңістерге  жеткен.  Софокл  шығармашылығының  толысқан  шағы  тарихта  «Перикл 
дәуірі» деген атпен белгілі кезеңмен тұспа-тұс келді.Отыз жыл бойы Перикл мемлекет басында тұрғанда 
Афины мәдени орталыққа айналды. Мұнда басқа да грек полис-мемлекеттерінен оқымыстылар, ақындар, 
скульпторлар  жиналды.  Периклдың  айналасында  тарихшы  Геродот,  философ  Архелай  болды.  Софокл 
мен Перикл екеуінің достығы 20 жылға дейін жалғасты. Софокл өмірінің соңына дейін демократиялық 
көзқарасты  ұстанды.  Драматургтың  жастық  шағы  грек-парсы  соғысынан  кейін  Афинының  саяси  және 
экономикалық  даму  кезеңімен  тұспа-тұс  келді.  Бұл  ақынның  дүниетанымына  қатты  әсер  етті.  Ол 
құдайлардың әділдігіне, адам санасы мүмкіндігінің шексіз екендігіне, әрбір азаматтың өз міндетін адал 
орындап  шығуға  талпынатындығына  сенді.  Сондықтан  Софокл  афиндық  демократияның  гүлденген 
кезеңінің  ақыны  болды.  Өз  дәуірінде  ақынның  зор  жетістіктерге  жетуі  тек  көркемдік  шеберлігіне 
байланысты болған жоқ, оның көзқарасының б.з.б. V ғасырдағы афиндық қоғам көзқарастарымен үндес 
келуіне  байланысты  болды.  Оның  үстіне  Эсхил,  Еврипидтер  секілді  өз  Отанын  тастап  ешқайда  кеткен 
жоқ.  Халқының  шексіз  құрметіне  бөленіп,  бақытты  ғұмыр  кешті.  Софоклдың  ерекше  сұлулығына, 
сымбаттылығына қарап, замандастары оны «бақыттың еркесі» деп атаған [3,35].  
Б.з.б.  468  жылы  драмалық  сайыста  алғаш  рет  Эсхилды  жеңгенде  құрамында  «Триптолем»  атты 
трагедиясы  бар  трилогиясы  арқылы  жеңеді.  Софокл  шығармаларында  көтерілген  негізгі  мәселе  –  жеке 
адам  тағдыры.  Драматург  Грекиядағы  құл  иеленушілік  қоғамның  дамып,  гүлденген  кезеңін,  қоғамдық-
саяси  оқиғаларға  толы  өзгерістерді,  елдегі  демократиялық  жағдайды  бейнелейді.  Софокл  өзіне  дейінгі 
трагиктер пікірлерімен келісе отырып, актерлар санын, хор орындаушылардың санын он бес адамға дейін 
көбейтті,  драмалық  әрекетті  күшейтті,  хор  бөлімдерін  қысқартты.  Шығармаларына  музыкалық  өңдеу 
жасап декорациялық живописьті қосты. Алғашқы кезде жазған шығармаларының бірі – «Триптолемде» 
автор отансүйгіштік сезімдідәріптеумен қатар, егіншілік пен молшылық құдайы Деметраның халыққа жер 
бөліп  берген  қамқорлығы  жөнінде  айтады.  Эсхилмен  салыстырғанда  Софокл  кейіпкерлері  өз  бетінше 
шешім  қабылдайтын  тәуелсіз  болды,  олар  өзге  кейіпкерлермен  қалай  қарым-қатынасқа  түсу  керектігін 
өздері шешті. Софокл құдайларды сахнаға жиі шығарған жоқ. Себебі ол индвид – жеке тұлға мәселесін 
бірінші  орынға  қойды.  Демек,  Софокл  туындылары  адам  мәселесін  алғашқы  орынға  қойып,  өмір 
шындығын  қарама-қайшылықтар  негізінде  көркем  жеткізуімен  ерекшеленді.  Оның  «адамдар  қандай 
болуы керек болса, мен оларды солай суреттеймін» деген сөздері осыған дәлел. 
Софокл трагедияларындағы тартыс құдіреті күшті құдайлар мен оған бағынышты қарапайым адамдар 
арасында  өрбиді.  Мұнда  өз  күшіне  сенген,  құдайды  мойындағысы  келмеген  адамның  азалы  тағдыры, 
қанша  қашқақтаса  да  өз  тағдыры  алдында  амалсыз  мойынсұнатын  дәрменсіздігі  суреттеледі.  Қандай 
тартыс,  қандай  дау  болса  да,  автор  адам  бойындағы  адамгершілік  қасиетті  жоғары  қойып,  түбінде 
ізгіліктің жеңетінін көрсетеді. Мәселен,  «Аякс»  трагедиясындағы  Одиссей батырқанша өкпелі болса да 
Аякс батырдың күштілігін, Троя түбінде жасаған ерлігін, жанкештілігін бағалап, денесін арулап жерлеуге 
көмектеседі. Шығармадағы кейіпкерлер Агамемнон, Менелай, Одиссей, Аякс, Тевкр – қай-қайсысы болса 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Филология» сериясы, №1(47), 2014 ж. 
141 
да табиғаты ерек, бірінен-бірі асып түсетін, рухы күшті, мықты батырлар. Бәрінің де өз тағдыры, жеке 
басының  мүддесінен  жоғары  қоятын  дүниесі  бар,  ол  –  отан  үшін  күрес;  іштей  бір-бірімен  қанша  араз 
болса да, сыртқы жауға қарсы шыққанда тізе қосып, жұмылып, бірігіп кететін ауызбіршілігі. Бұл жолы да 
соның  жарқын  үлгісі  көрініс  тапқан.  Атрей  ұлдары  Аякстың  әрекетін  кешіргісі  келмесе  де,  оның  Троя 
түбінде жасаған ерлігі ешқашан ұмытылмайды.  Олар аяулы батырды батыр ретінде құрметтей білу де, 
оны  соңғы  сапарға  абыроймен  шығарып  салу  да  –  елдікке  үлкен  сын  екенін  қалтқысыз  ұғады,  соған 
лайықты әрекет жасайды. Поэманың тәрбиелік мәні осында.  
Өзінің әділ сыйынан айрылған Аякстың трагедиясы жөнінде Гомер поэмасында да аталып өтеді. Ал 
лирик ақын Пиндар болса Аякс бейнесін айлакер Одиссейден алданған аңғал батыр ретінде суреттейді. 
Өзіне дейінгі ақындардың жалпылама шолуына қанағаттанбаған Софокл әлдеқайда кеңірек сюжет ойлап 
тапты.  Ол  үшін  әртүрлі  мифтік  нұсқаларды  алып,  кей  бөліктерін  өзі  құрды.  Әдетте  отанын  сатқан 
адамдарды  жерлеуге  тыйым  салынатын  (Аякстың  Атрей  ұлдарына  қастандық  ойлауы),  бірақ  трагедия 
Аякстың жерленуімен аяқталады.  
Сюжеті  фивылық  циклдан  алынған  драмасының  бірі  –  «Антигона».  Эдип  патша  мен  оның  ұрпағы 
жайлы  сюжетті  Эсхил  да  пайдаланған.  Яғни  Софоклдың  «Антигонасы»  Эсхилдың  «Фивыға  қарсы 
жетеуінің»  жалғасы  деуге  болады.  Бұл  трагедияға  қатысты  көптеген  сын  айтылды.  Софокл  екі 
кейіпкердің де қателігін көрсете отырып, әрқайсысы өз білгені бойынша әрекет жасады деп түсіндіреді. 
Креонттың қателігі – ол мемлекеттік заңға сүйенді, Антигонаның қателігі – ол белгіленген заңға қарсы 
шықты,  заңға  қарсы  әрекет  жасады.  Мұндай  пікірді  Гегель  де  ұстанған.  Белинский  тұжырымы  да  осы 
пікірге  сәйкес  келді[1].  Ал  автордың  өзі  Антигонаның  әрекетін  жақтайтыны  байқалып  отырады. 
Антигонаның  өз  басын  өлімге  қиып,  ағасын  жерлеуін  –  геройлық  әрекет  деп  таниды.  Антигона 
қарсылығы  арқылы  Креонттың  зұлымдығын  ашуға  ұмтылды.  Автордың  пайымдауынша,  Креонт  заңға 
сүйеніп  әрекет  жасадым  десе  де,  өлген  адамды  жерлеу  құқығынан  айырғаны  үшін  жазалануы  тиіс. 
Креонттың қатігездігінің салдарынан бүтін бір отбасы қырылып қалады. Бірнеше трагедияны қатар ала 
отырып,  драматург  құдайлар  алдындағы  адам  баласының  әлсіздігін  суреттейді.  Автор  «Зевске  ешкім 
қарсы шықпау керек, оның бұйрығынсыз ешнәрсе болуы мүмкін емес» деген қағиданы ұстанады.  
Осы  мәселені  автор  «Эдип  патша»  трагедиясында  да  көтереді.  Ф.Ф.Зелинский  «Эдип  патшаны» 
аударып,  оның  тарихи-философиялық  кіріспесін  жазғанда,  Софоклдың  бұл  туындысын  «тағдыр 
идеяларын  жүзеге  асырудың  ең  маңызды  әрекеті»  деп  атаған.  Оның  түсінігінше,  Софокл 
шығармаларының  лейтмотиві  тағдыр  болып  табылады,  «кінә  мен  жазаның  теңдігін»  бұзатын  да, 
трагикалық кейіпкерлерді «қайғы теңізіне» батыратын да – сол тағдыр деп санайды[4]. 
«Эдип  патша»  трагедиясының  басты  кейіпкері  Эдип  –  ақылды,  дана  адам.  Ол  білместікпен  ауыр 
күнәлар  жасайды,  қадам  аттап  басқан  сайын  онсыз  да  қиын  тағдырын  күрделендіріп,  күрмеуін 
шиеленістіре береді. Ал барлық істерінің һарам екендігін білгенде, өзіне ең ауыр жазаны қолданады. Ол 
өз-өзіне үкім шығарып, көзін ойып алды да, су қараңғы соқыр болып қалды. Эдип рухының күштілігі де 
осында. Ол өлімді өзіне тым оңай жаза деп түсінді. Аяусыз тағдырына өкініп, жүрегі қан жылаған Эдип 
тағы  талай  сұмдықты,  қорлықты,  қиындықты,  азапты  басынан  өткеру  үшін  аман  қалды.  Эдип  –  азап-
сордың  торына  түсіп  сенделген,  «бір  өзі  әке  де,  бала  да  болып  ана-әйелінің  құшағына  енген,  жөргегі 
өзінің қалыңдық ойнар төсегі» болған бақытсыз пенде. Дәл осы инцест мәселесін Нобель сыйлығының 
лауреаты,  латынамерикандық  жазушы  Габриель  Гарсиа  Маркес  өзінің  «Жүз  жылдық  жалғыздық» 
романында  көтерген.  Туысқан,  жақын  адамдардың  жыныстық  қатынасының  дұрыс  еместігін,  соның 
салдарынан  дүниеге  «торайқұйымшақты  бала»  келетіндігін  Маркес  те  суреттеп,  бүтін  бір  Буэндиалар 
әулетінің  жойылу  трагедиясын  (құрт-құмырсқаға  жем  болуы)  баяндайды.  Көптеген  еңбектерде  инцест 
құдайлар  өмірінің  нормасы  делінгенмен,  Софокл  мұны  «кінә»  деп  қарастырады.  Автор  ойымен  біз  де 
толық келісеміз. Қазақ халқында «жеті атаға» дейін қыз алысып, қыз беріспейтін жақсы бір дәстүр бар. 
Бұл  дәстүр  әрине,  қазақ  халқының  ұрпағын  іріп-шіруден,  түрлі  дерттен  сақтандыратындығы  түсінікті. 
Сондықтан  да  біздің  бабаларымыз  «жеті  атасын  білмеген  –  жетесіз»  деп  сөгетін  болған.  Софокл  да  өз 
ұлтының аман сақталуы үшін қан тазалығы мәселесіне қатты көңіл бөлген деуге болады.  
Эдиптің  бар  бақытсыздығы,  үлкен  қателіктері  көріпкелден  өзінің  болашағын,  тағдырын  білгеннен 
кейін  басталды.  Жан-дүниесі  алай-түлей,  астаң-кестең  болып,  болашағының  нақты  көкжиегін  көре 
алмаған  Эдип  сергелдеңге  түседі.  Жолаушы-әкесін  өлтіріп,  анасына  үйленді.  Аттикалық  заң  бойынша, 
полистен  тыс  жерде  жолаушыны  өлтіру  қылмыс  деп  саналмайтындықтан,  Эдип  өзін  кінәлімін  деп 
есептеген  жоқ.  Оның  үстіне  Полиб  пен  Меропаны  (асырап  алған  әке-шешесі)  тастап,  Коринфтен  кетіп 
қалғандықтан, өмір жолында өзіне кездескен жандарды «туғаным» деген ой онда болған жоқ. Міне, бұл 
Эдип тұлғасының қасіреті (тағдыры ойыншық болып, біресе өзіне, біресе құдайларға, біресе заңға қайшы 

Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Филология», №1(47), 2014 г. 
142 
келетін  әрекеттер  жасап  отырады)  болып  саналады.  Ал  негізінде  Эдиптің  алдында  кісі  қанын  төкпеу, 
ешуақытта  үйленбеу,  бала  сүймеу  деген  ғана  жол  тұрған  болатын.Эдиптің  өз  болашағын  біле  тұра,  не 
себепті  Дельфылық  құдайлар  айтқан  қылмыстарды  жасады  деген  сұраққа  жауап  табу  –  антикалық 
трагедиядағы  жеке  тұлға  (адам)  мәселесіне  жауап  беру  болып  табылады.  Антик  әдебиетін  зерттеуші 
А.Ф.Лосев  Софокл  Эдип  қылмысын  оның  жеке  басының  әрекетінің  нәтижесі  емес,  Эдип  ырқынан  тыс 
болып жатқан, тағдырдың жазуы ретінде қарастырған деп ұғындырады[4]. Бұл біздің «жазмыштан озмыш 
жоқ», адам маңдайына не жазса, соны көреді деген ұғымға келіп саяды. Ал С.И. Радциг бұл трагедияның 
мәні  «тағдырдың  құдіреттілігінде  емес,  адамның  өзінің  қайғы-қасіретінде  жатыр»  деп 
пайымдайды[5,111].  
Трагик  ақын  сондай-ақ,  өз  туындыларында  қоғам  мен  мемлекеттің  бірлігін  дәріптеп,  зұлымдық  пен 
жауыздық емес, даналық пен мейірімділік үстемдік құратын мемлекетті, халқының жоғын жоқтап, мұңын 
мұңдайтын  әділ  патшаны  армандады.  Сондай  патша  Эдип  деп  таныды.  Эдип  шын  мәнінде  тәрбиелі, 
мәдениетті,  мейірімді,  әділ,  дана  патша  болды.  Шығарманың  басынан-ақ  түсініксіз  аурудан  қырылып 
жатқан  қала  халқын  сақтап  қалу  жолында  жанұшырып,  жанталаса  жол  іздеген,  қара  басының  қамын 
күйттемей, жұртын ойлап қамыққан Эдипті көреміз: 
Сендердікі қара бастың қамы ғой – 
Бары сол-ақ, ал мен болсам 
Қалам үшін, қалғаның үшін – өз басымды ойлаймын 
Біле білер болсаңдар, көзден талай жас төктім, 
Қиялыммен  қиядан  талай  соқпақ  жол  шектім[6,189],  -  деп,  қала  халқы  басына  төнген  апаттан 
құтылудың жолын білмекке абызға Креонтты аттандырады.  
Полистер байланысының, жеке тұлға мен ұжым арасындағы бұрынғы үйлесімділіктің, тыныштықтың 
бұзылуының  автор  екі  түрлі  жолын  көрсетеді.  Бірі  адамдардың  еркіндікке  ұмтылуы  болса,  екіншісі 
қоғамдағы ақша рөлінің күшеюі. Адамдардың ақшаға деген қызығушылығы күшейген сайын әділдіктің, 
достықтың  әлсіреп,  оның  орнын  алдау,  арбау  секілді  қитұрқы  әрекеттердің  басқанын  меңзейді.  Ол 
Эдиптің:  «Уа,  ақша!  Өкімет!  Уа  құдіретті  құрал,  осы  өмірдің  тартысында  сенсің-ау  бәрінен  де 
күштісі!»[6,192] деп зарланып, сәуегей Тиресий сөзіне күмән келтіруінен көрінеді. Оны ақшаға сатылып, 
Креонтпен  ауыз  жаласып,  соның  сөзін  сөйлеп  тұр  деп  ойлап,  «ар-ұятсыз,  азғындардың  азғыны,  есуас, 
көрсоқыр,  тас  түнектің  тұлыбы»  деп  әбден  тіл  тигізеді.  Бұл  әрине,  автордың  ақшаға  құныққан  қоғамға 
берген бағасы екені түсінікті.Эсхил секілді Софокл  да ақшаның үстемдігіне қарсы болды («Антигона», 
«Эдип  патша»),  ол  демократиялық  мемлекеттің  күшейгенін  қалады  («Аякс»).  Бірақ  Софокл 
шығармаларында  қарама-қайшы  келетін  пікірлер  де  орын  алып  отырады.  Мәселен,  бірде  Аполлонның 
дәстүрлі  религияларының  орындалуын,  құдай  заңдарының  орындалуын  талап  етсе  («Антигона»),  бірде 
адамзаттың азат еркіндігін («Эдип патша») дәріптейді.  
Шығарманың  өн  бойында  барлық  сөйлеген  сөзімен,  істеген  әрекетімен  өнеге  алатындай  тағы  бір 
орнықты, жағымды кейіпкер бар, ол – Креонт патша. Лай патшаның жұмбақ өлімін қанша жыл өтсе де 
ұмыта алмай жүрген:«Қарақшыны іздеуді ұмыттырған,Күнделікті қауырт-шұғыл қамы ғой» [6,194], деген 
өкінішімен  оқырманына  ұнаған  Креонттың  өзіне  жазықсыз  жала  жапқан  Эдипке  берген  жауабы  да 
көңілден  шығады.  Өзіне  адамның  өмір  бойы  үрей-құтын  қашыратын  биліктің  қажет  еместігін, 
патшалыққа  құмар,  ынтызар  жан  еместігін,  мансап  қумайтын,  ол  үшін  халықтың  ықыласы,  ынтасы, 
құрметі артық екендігін: 
Жұрттың бәрі ол-пұл олжа, артық дәулет алу үшін 
Маған бақыт тілейді, иіліп сәлем береді 
Патшаға тілек айтушы алдымен маған келеді. 
Соны ұқпастай кеңкелес болғаным жоқ мен әзір. 
Жұрттың қолқа мүддесі – ашсам алақанымда 
Оны қалай мансапқа айырбастай аламын! 
Адаспайды есі бүтін ешқашан. 
Адасқанға жаным қас боп жаралған, 
Адасқанға  көрсетер  көмегім  де  жоқ  менің  [6,194],  -  деп  ашық  білдіреді.  Фивы  халқының  патшасы 
болмаса  да  төрт  құбыласы  түгел,  ешнәрседен  кенде  еместігін  жасырмай  айтуы  да  Креонттың  асып-
таспайтын, өзінде барды бағалай білетін ақылды да турашыл жан екенін біледі. Креонттың уызына қанып 
өскен  кеңпейіл,  кешірімділігі,  өзіне  өлім  тілеген  жанды  қудалап,  табаламайтындығы  –  оның 
бақытсыздыққа ұшыраған, жұрттың бәрі бас тартқан Эдипке жасаған жақсылығынан анық білінеді.  
Трагедия керемет драмалық шеберлікпен жазылған. Аристотель бұл драманы «трагедиялық иронияда 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Филология» сериясы, №1(47), 2014 ж. 
143 
композициялық  тәсілді  пайдаланудың  үлгісі»  деп  таниды.  Аталмыш  туындыны  қазақ  тіліне  көрнекті 
қазақ ақыны Хамит Ерғалиев аударған. «Көне дәуір классигі туындысының көркемдік қырлары, мазмұны, 
тартыс жүйесі, кейіпкерлер ахуалы аудармада барынша сақталған» [6,176]. 
Софокл  кеңпейіл,  қайырымды  адамдар  образын  сомдады.  Софокл  кейіпкерлері  –  өз-өзіне  сенген 
мықты жандар. Олар отансүйгіш, әділдіксүйгіш, турашыл, өжет болып келеді. Софокл өз кейіпкерлерінің 
мінезін  дәл  көрсету  үшін  контраст  тәсілін  пайдаланады:  қайсар  Антигона  мен  ынжық  Исмена,  батыл 
Электра мен жасқаншақ Хрисофемида, мейірімді Одиссей мен деспот Атрей ұлдары т.б. Жалпы алғанда, 
драматург  афиндық  демократияның  идеалы  болып  табылатын  образдар  тудыруға  тырысты.  Сондықтан 
Софокл ірі тұлғалар сомдап, сан алуан образдар галереясын жасаған ұлы трагик ақын ретінде бағаланады. 
Ол адамгершілігі жоғары, рухани дүниесі бай өз кейіпкерлерінің мінезін де жан-жақты ашып көрсетуімен 
ерекшеленді. Трагик өз образдарын идеал деп есептеді.  
Әлем  әдебиетінің  даму  тарихының  әр  кезеңінде  Софокл  шығармаларына  қызығушылықтың 
толастамағаны  байқалады.  Атап  айтқанда,  қайта  өрлеу,  классицизм,  ағартушылық  дәуірлерде  жоғары 
бағаланып  отырды.  Грек  трагедиясының  атасы  –  Эсхил,  оның  ізін  жалғастырушы  Софокл  болса; 
антикалық грек әдебиетін дәріптеген классицизм дәуірінде (ХVІІ ғ.) трагедия атасы – Корнель, оның ізін 
жалғастырушы  Жан  Расин  болғаны  белгілі.  Міне,  сол  Расин  өзін  «Софоклдың  шәкіртімін»  деп  атаған. 
Софокл  туындыларынан  Корнель,  Вольтер,  Гегель,  Шиллерлер  де  үлгі  алып  отырған.  Оның  «Эдип 
патша»,  «Антигона»  трагедиялары  әлем  сахналарында  бүгінге  дейін  қойылып  келеді.  Аталған 
шығармаларға музыка жазған атақты композитор Мендельсон болды.  
 
1  Тронский И.М. История античной литературы. - Москва: Высшая школа, 1988 -486 б. 
2  Античная литература. Под ред. Проф.А.А.Тахо-Годи. - Москва: Высшая школа, 1986-392 б. 
3  Людинина 
О.Е.  Античная  литература.  Пропедевтика.  Пособие  для  студентов.  – 
Алматы:Раритет, 2007-167 с. 
4  Лосев А.Ф. История античной эстетики. Итоги тысячелетнего развития. – Москва: Наука, 1994 -
280.  
5  Радциг С.И. История древнегреческой литературы. – Москва:Наука, 1982 -382 с. 
6  Антик заман драматургиясы. Эсхил, Софокл, Еврипид, Аристофан, Менандр.  - Астана: Аударма, 
2009 -592 б. 
 
ӘОЖ 8.80 
КӨРКЕМ ӘДЕБИЕТТІҢ ҰЛТТЫҚ БОЛМЫСТЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУДАҒЫ РӨЛІ 
 
Сейсенбаева Ж.А. – ф.ғ.к., Интеллектуалды ұлт қалыптастыру ҒЗИ 
директорының орынбасары, Абай атындағы ҚазҰПУ, 

жүктеу/скачать 2,38 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: