Халықаралық ғылыми-көпшілік журнал Международный научно-популярный журнал



Pdf көрінісі
бет5/50
Дата06.03.2017
өлшемі4,75 Mb.
#7753
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   50

Рахымбек Досымхан
п.ғ.д., М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Университетінің профессоры, 
Абдуалиева Маржан Амирбековна
М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Университетінің докторанты, Шымкент
Abdualieva82@mail.ru, +77015107262, +77073358482
ОРТА МЕКТЕПТІҢ ОҚУ ҮДЕРІСІНДЕ ҚОЛДАНЫЛАТЫН 
ЭЛЕКТРОНДЫ ДИДАКТИКАЛЫҚ ҚҰРАЛ-ЖАБДЫҚТАР ЖҮЙЕСІНЕ 
ӘДІСНАМАЛЫҚ ЖӘНЕ ӘДІСТЕМЕЛІК ШОЛУ
Түйін. Мақалада электронды дидактикалық құрал-жабдықтардың жалпы анықтамасы және электронды оқы-
ту облысындағы шетелдік тәжірибелер қарастырылған. Электронды оқытудың маңызы тереңірек қарастырылып, 
электронды дидактикалық құрал-жабдықтармен оқыту жүйесіне әдіснамалық және әдістемелік шолу жасалған. 
Сонымен қатар, электронды оқытудың қызметтері мен дидактикалық қасиеттерінің мәселелері де қамтылған.
Резюме. В этой статье рассматривается общие понятие электронных дидактических средств, отечественные 
и зарубежные опыты в области электронного обучения. Более детально рассматривается сущность электронного 
обучения, методический и методологический обзор в систему обучения электронных дидактических средств. Кроме 
того, мы затронем проблему дидактических свойств и функций электронного обучение.
Summary. This article discusses the general concept of electronic teaching resources, national and international experience 
in the field of e-learning. More detail is considered the essence of e-learning, methodical and methodological review of the 
education system in the electronic teaching tools. In addition, we will address the problem of teaching the properties and 
functions of electronic training
Қазіргі даму кезеңінде білім беру жүйесінің ал-
дында оқыту үрдісін барынша технологияландыру 
мәселесі басты орынға қойылып отыр. Мазмұнды 
және оқыту технологиясын жаңарту негізінде орта 
білім берудің сапасын елеулі арттыру мақсатында 
экспериментті  «e  -  Learning»  электронды  оқыту 
жүйесі  енгізілді.  e  -  Learning  электрондық  оқыту 
жүйесі - Қазақстан Республикасында білім беруді 
дамытудың 2011 - 2020 жылдарға арналған мемле-
кеттік бағдарламасына қосылған ауқымды мемле-
кеттік жоба.[1] 
Қазақстан Республикасы «Білім туралы» Заңы-
ның 8-бабында «Білім беру жүйесінің басты мін-
деттерінің бірі – оқытудың жаңа технологияларын 
енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық 
ғаламдық коммуникациялық желілерге шығу» деп 
атап көрсеткен. 
Ақпараттық қоғамның негізгі талабы – оқушы-
ларға ақпараттық білім негіздерін беру, логикалық 
– құрылымдық ойлау қабілеттерін дамыту, ақпарат-
тық технологияны өзіндік даму мен оны іске асы-
ру құралы ретінде пайдалану дағдыларын қалып-
тастырып,  ақпараттық  қоғамға  бейімдеу.  Білімді 
игерудің  нәтижелігі таным процесіне адамның әр 
түрлі сезім мүшелерінің іске қосылуы және нақты 
заттар мен құбылыстарға бетпе-бет келгенде оны 
сезіну,  көре  білу  және  қабылдау  арқылы  артады. 
Бұл  жағдайда  білім  беруде  электронды  дидакти-
калық  құрал-жабдықтардың  мүмкіндіктерін  қол-
данудың  маңызы  зор.  Электронды  дидактикалық 
құрал-жабдықтар  көмегімен  сабақтарда  және  са-
бақтан тыс кезде оқушылардың есеп шығару дағ-
дысын, шығармашалақ қабілетін дамытуға болады. 
Мектепте  желілік  технологияны  пайдаланып 
электронды  оқыту  мәселесі,  электрондық  кітап-
ханалар  АҚШ-та білім беруді дамыту стратегия-
сында басты орын алады. Сонымен қатар Азия ел-
дерінің ішінде Араб Әмірлігі «e-learning industry» 
жүйесін,  Шығыста    Доха,  Қытайда  және  Синга-
пурда да электронды оқыту жүйесі қолдануда.  Ав-
стралияның 2004-2006жж. ақпараттық экономика-
ның  стратегиялық  негізі  жоспарында  «e-learning 
оқытудың ядросы» деп көрсетілген. Оңтүстік Ко-
рея  білім  беру  ошақтарына  ауқымды  инвестиция 
бөліп  отырады,  бұл  ел  электронды  білім  берудің 
әлемдік лидері атанды. 
Оқыту  әдістемесін  компьютердi  қолданып 
жетілдіру мүмкіндіктері  1997 жылы қабылданған 
“Қазақстан Республикасы орта бiлiм беру жүйесiн 
информатикаландыру”  Мемлекеттiк  бағдарлама-
сының  жүзеге  асуынан  бастау  алды.  Аль-Фараби 
атындағы  Қазақ  мемлекеттік  университеті,  Ақпа-
раттық технологиялар ғылыми-зерттеу лаборатори-
ясы,  Бiлiм берудегi ақпараттық технологиялардың  
аймақтық    орталықтары    және  т.б.  ұжымдардың 
ғылыми-зерттеу  лаборатория  қызметкерлерi  бiр-
лесе отырып орта мектептерге арналған  бiрнеше 
мультимедиялық оқыту бағдарламаларын құрасты-
рып, таратты. Ол өз кезегінде мектеп мұғалiмдерi 
мен  оқушылары  үшiн  электронды  ақпараттарды 
алуға,  қажеттiсiн  пайдалануға,  өңдеуге,  тасымал-
дауға,  жинақтауға  болатындай  ақпараттар  ағымы 
кеңiстiгiн құруға негіз болып табылды. 
Орта мектептердегi бiлiм беру жүйесiнде ком-
пьютерлік  технологияны  қолдануға  қатысты  құ-
жаттар:  2001  жылы  қабылданған  мемлекеттiк 

30
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана                                                           
Science and life of Kazakhstan. №3 (38). 2016
“Бастауыш  және  орта  кәсiптiк  бiлiмдi  информа-
тикаландыру”  бағдарламасы;  “Қазақстан  Респу-
бликасының  Бiлiм  жүйесiн  информатикаландыру 
концепциясы”; “Интернет-мектептерге” атты ұжы-
маралық бағдарлама;
Электронды  оқыту  «е-learning»  баңдарламасы 
және  т.б.  құжаттар  күштерiне  ендi.  Бүгiнгi  күн-
де  республика    мектептерiн  интернет  жүйесiне 
қосуды  жаңалау,  «е-learning»  процесi  қарқынды 
жүргiзiлiп  жатыр.  2002  жылдан  бастап  мектеп-
терді  мультимедиялық  кабинеттермен  жабдықтау 
мәселесі  шешілді.  2006  жылдан  бастап  мектеп-
терді  интерактивті  тақтамен    жабдықтау  мәселе-
сін шешу қолға алынды. Орта мектептердегi бiлiм 
берудi информатикаландыру - оқытуға электронды 
дидактикалық  құрал-жабдықтарды  және  әлемдiк 
ақпараттық  кеңiстiктi  қолдану  процесi  болып  та-
былады.  Электронды  дидактикалық  құрал-жаб-
дықтар  оқушылардың  өз  бетiнше  оқуға  деген 
қызығушылықтарын  туғызудан  бастап,  сабақта 
және сабақтан тыс кезде де пәннiң материалдарын 
игерту, пәнді оқыту және басқару, мектептi басқа-
рудан бiлiм мекемелерiн басқаруға дейiнгi арадағы 
қызметтердi  атқаруда.  Электронды  дидактикалық 
құрал-жабдықтардың бiлiм саласына кең көлемде 
енгiзiлуi  қолданбалы  бағдарламалардың,  әсiресе 
компьютерлiк технология негiзiнде оқыту бағдар-
ламаларының  көптеп  пайда  болуына  алып  келдi.  
Оқытуда  электронды  дидактикалық  құрал-жаб-
дықтарды  пайдалану  оның  әдiстерiн,  түрлерiн 
және  мазмұнын  сапалы  өзгерiстерге  әкелетiнiн 
iс-тәжiрибе көрсетiп отыр . 
Әдеби зерттеулерге шолу жасау барысында орта 
мектептерде  математика  пәнiн  компьютерлiк  тех-
нология негiзiнде оқытуды ұйымдастыруда,  оқыту 
барысын бақылауда, оқушы жұмысын дараланды-
руда компьютердi пайдалану  негізінен 1990 жыл-
дан бергi зерттеулерде ұсынылғанын, ал еліміздің 
барлық мектептері Қазақстан Республикасы Білім 
және ғылым министрлігінің тапсырысы бойынша 
А.Ә.Шәріпбаев, Н.Н.Ташатов, А.К.Альжанов даяр-
лаған  “Алгебра және анализ бастамалары” пәнінің 
электронды  оқулығымен  жабдықталғандығын 
анықталды.  
Электронды дидактикалық құрал-жабдықтарды 
оқытуда қолдану мүмкiндiгi оның арнайы бағдар-
ламамен  қамтамасыз  етiлуiне  байланысты.  Оқу 
үдерісінде  қолданылатын  бүкiл  бағдарламалар-
ды оқыту және оқып-үйрену бағдарламалары деп 
бөлуге болады.
Қазiргi  кезде  оқушыға  сабақ  уақытында  және 
сабақтан  тыс  уақытта  дараландырылған  оқыту 
және  бақылау  тапсырмаларын  беру,  сол  арқылы 
оқушының  оқып-үйрену  iс-әрекеттерiн  басқа-
ру  мүмкiндiгiне  ерекше  көңiл  бөлiнiп  отыр.  Са-
бақтағы  оқушылардың  танымдық  iс-әрекеттеріне 
мұғалім тарапынан тiкелей немесе жанама жетек-
шiлiк жасалуы тиiс. Оқушының танымдық iс-әре-
кетiн  басқарудың  тиiмдi  жолы  ретiнде  арнайы 
компьютерлiк  оқыту  бағдарламаларын  қолдануды 
В.С.Самсонов ұсынады.
Оқу процесiне компьютерлік технология, оның 
ішінде  телекоммуникациялық  технологиялардың 
енгiзiлуi,  интерактивті  тақтамен  жұмыс  жасаудан 
оқыту  функцияларының  бiр  бөлiгi  осы  құрал-
дарға  жүктелуде.  Е.Ы.Бидайбеков  пәнді  оқытуға 
компьютерлік  технологияны  қолдануда    ақпарат-
тық-рецептивтік,  репродуктивті,  эвристикалық 
әдістерді,    модельдеу  құралдарын  пайдалануды 
ұсынады.  Оқу  ақпараттық  модельдерді  қолданып 
оқыту  технологиясында  келесі  тапсырма  түрлері 
қамтылуы қажет :
 - оқыту мазмұнын ашатын теориялық мәлімет-
тердің қысқаша сызбасы және кестесі, олардың ги-
пермәтіндік байланысы; 
-  оқытуға қолданылатын тапсырмалар кешені;
-  оқушының оқып-үйренуіне арналған тапсыр-
малар кешені.
Бұл жұмыста оқу ақпараттық модельдер ретінде 
демонстрацияланатын  ақпараттар,  дайын  бағдар-
ламалық модульдер қолданылады. 
Енді  математикаға  қатысты  қазiргi  кезде  ұсы-
нылып жатқан компьютерлiк технология негiзiнде 
оқыту әдістемелері мен қолданыстағы бағдарлама-
лық өнiмдерге талдау келтiрейiк.  
Ф.В.Ерошевский көп жылдан берi математика-
ны жаратылыстану бағыты мектептерiнде оқытуға 
компьютерлiк  технологияны  енгiзу  мәселесiмен 
айналысып  келеді.  Ол  математиканы  компьютер-
мен  жабдықталған  сыныптарда  өткiзiп,  кейбiр 
тақырыптарға:  тригонометриялық  функциялар, 
көрсеткiштiк және логарифмдiк функциялар, тең-
деулер мен теңсiздiктерге арналған оқытушы және 
бақылаушы  бағдарламалар  құрастырған.  Ф.В.Е-
рошевский  математика  сабақтарында  информа-
тикамен  пәнаралық  байланысты  қолданған  және 
мұнда негізінен математикалық есептерді шығару 
алгоритмдерін  және  бағдарламаларын  құру  мәсе-
лесімен айналысқан. 
Г.Г.Левитас математика сабақтарында компью-
тердi қолдануды екi сабақтық цикл түрiнде өткізудi 
ұсынады. Бiрiншi сабақ жаңа тақырыпты баяндау 
және  оны  бастапқы  бекiтуден  тұрса,  екiншiсi  екі 
кезеңнен тұратын өзiндiк жұмысқа арналған сабақ 
[2]. Екiншi сабақта мiндеттi түрде өзiндiк жұмысқа 
даярлық  болуы  шарт,  сосын  теориялық  матери-
алдың  игерiлуi  және  оны  бақылау  делiнген.  Ком-
пьютерлiк  оқыту  бағдарламасы  дыбыстап  сөйлеу 
және кескiндi экранға шығару, яғни компьютерлік 
технологияның  мультимедиялық  мүмкіндіктерін 
қолдану  арқылы  орындалатындай  тұрғыда  даяр-
ланады. Мұндай әрбір сабақтың мультимедиялық 
бағдарламасын  құру  өте  көп  еңбекті,  әдіскерлік 
шеберлікті, әрі бірнеше мамандардың бірлесе жұ-
мыс жасауын талап ететіндіктен қымбатқа түсетіні 
белгілі.   

31
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана                                                           
Science and life of Kazakhstan. №3 (38). 2016
Дыбыстық құрылғылар көмегiмен оқыту бiздiң 
елiмiзде  де  қолданыста,  алайда  ондай  оқыту  оң 
нәтиже  берген  емес,  сондықтан  да  математика 
пәнiнiң мұғалiмдерi мұндай мүмкіндіктерді көбіне 
тек демонстрациялық сабақтарда ғана қолданады.
Электрондық  дискiге  тиелген  математика 
пәнiнiң  компьютерлiк  бағдарламалары  соңғы 
кездері  көптеп  шығарылуда  және  оқушылар  мен 
мұғалiмдерде  қолданыс  табуда.  Атап  айтсақ,  
“1С:Репетитор.Математика”  –бағдарламалар  па-
кеті;  “Семейный  наставник”  және  “Школьный 
наставник” сериялы білімдегі ақауды диагностика-
лау және түзету бағдарламалары, КУДИЦ фирма-
сының  “Математика  7-11”  бағдарламалар  кешені, 
“ММТ  и  ДО”  фирмасының  TeachPro  Математика 
(7-11 класс)  және т.б. 
Оқыту  процесiндегi  компьютердiң  рөлi  көбiне 
оқыту бағдарламаларының түрiне қарай айқында-
лады.  Олардың  бiрқатары  бiлiктiлiк  пен  дағдыны 
тиянақтау үшiн, қажет жағдайда тез шешiм қабыл-
дау дағдысы мен бiлiктiлiгiн қалыптастыруға қол-
дау көрсетедi. Жалпы қолданыстағы компьютерлік 
бағдарламаларды  талдау  нәтижесінде  оларды  не-
гiзiнен 3 топқа бөлуге болатынын байқадық. Бiрiн-
шiсi  –  математикадан  шығарылған  есептер  және 
бақылау жұмыстары жинағы. 
Бақылау  жұмыстары  тек  тестік  жүйеде  ұй-
ымдастырылады.  Бұл  бағдарламалар  оқушы  өзді-
гінен  оқып,  өзiн-өзi  бақылауы  үшiн  қажет.  2006 
жылы  шыққан  “1С:Репетитор.  Сдаем  единый 
тест”  бағдарламалық  өнімінде  бақылауға  талдау 
ұйымдастыру бар, бірақ ол тек дұрыс емес жауап-
ты қызыл түспен белгілеу, дұрысын жасыл түспен 
көрсетумен  шектелген.  Екiншi  топтағы  бағдарла-
малар  компьютердiң  мультимедиялық  мүмкiндiк-
терiн  қолданған,  яғни  дыбыстық  эффектiлер  мен 
қимыл  анимациялары  арқылы  оқыту  бағдарлама-
лары. Үшiншi топтағы бағдарламаларға – матема-
тикалық  есептерді  шығаруды  автоматтандырудың 
дайын бағдарламалық орталарын  жатқызуға бола-
ды.  Мысалы, MathCade, MathLab,  Maple және т.б.                
Қазiргi  уақытта  компьютерлiк  технологияның 
даму деңгейi оны мектеп пәндерiн оқытуға пайда-
лануды  ақпараттық  және ақпараттық-логикалық 
моделдеу  негiзiнде  бiлiмдi  формальдандыру  әдi-
стемесiн В.П. Линькова  ұсынады [5].
Жалпы білім беретін орта мектептерде алгебра 
және анализ бастамаларын оқытуға компьютерлік 
технологияны  қолдану  арқылы  оның  тиімділігін 
арттыру  мәселесін  Т.Ж.Байдильдинов  өз  еңбегін-
де  зерттеген.  Жұмыста  оқыту  процесіне  компью-
терді қолдану ұғымдарды оқушы санасында инту-
итивті  түрде  қалыптастыруға  мүмкіндік  беретіні 
айтылған.      
Жүргiзiлген 
психологиялық-педагогика-
лық  зерттеулерде  (Ю.К.Бабанский,  И.Я.Лернер, 
П.И.Пидкасистый, М.Н.Скаткин және т.б.),  тұлға-
ның  шығармашылық  қасиеттерiн  дамыту  шарты 
–  оқушының    оқып-үйрену  iс-әрекеттерiн  қалып-
тастыру екендiгi тағайындалған. Педагогика ғылы-
мында бұл мәселе бойынша бiраз тәжiрибелер жи-
нақталған. Іс-әрекеттер құрылымын анықтау және 
ақыл-ой  iс-әрекеттерiн  қалыптастыруды  зерттеу 
В.С.Выготскийдiң,  П.Я.Гальпериннiң,  В.А.Кру-
тецкийдiң,  Н.Ф.Талызинаның  және  т.б.  жұмыста-
рында келтiрiлген.
Оқып-үйрену бағдарламалары электронды оқу-
лық түрiнде даярланады және  ол  мұғалiмдi оның 
кейбір жаңа материалды түсiндiруде не пысықта-
уда,  өткендi  тиянақтауда,  бiлiмдi  тексеруде  және 
тағы  басқа  әрекет  түрлерiнде  алмастыру  үшiн 
пайдаланылады.  Оқыту  бағдарламасын  қолдану 
мұғалiмнiң  қатысуымен  және  мұғалiмнiң  бас-
шылығымен жүзеге асырылады. Оқыту бағдарла-
масының  түрлi  операцияларды  орындауға,  оқыту 
қызметiн  талдауға,  түрлi  құбылыстар  мен  проце-
стердiң математикалық үлгiлерiн құруға мүмкiндi-
гi, әсiресе көрнекiлiктi жүзеге асыруда қызметi зор  
болып отыр.
Әдебиеттер:
1.  Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған Мемлекет-
тік бағдарламасы. //Қазақстан Республикасындағы білім туралы заңнама. Заң актілерінің жиынтығы. 
–Алматы: Юрист, 2010. -Б.21
2.  Кенжебеков Б.Т. Жоғары оқу орны жүйесінде болашақ мамандардың кәсіби құзыреттілігін қа-
лыптастыру: пед.ғыл.докт. автореф.–Қарағанды, 2005. - 33 б
3.  Медеуов Е.Ө. Методологические основы проектирования стандарта среднего математического 
образования Республики Казахстан– М.:, Авангард, 1996. –334 с.
4.  Бұзаубақова К.Ж. Мұғалімнің инновациялық даярлығын қалыптастыру: монография. – Алматы, 
2006. – 258 б.
5.  Қабылбекова З.Б. Оқытудың интерактивтік әдістері. – Шымкент: «R- Diar» ЖШС, 2009. – 148 
бет.

32
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана                                                           
Science and life of Kazakhstan. №3 (38). 2016
Туребаева Шынар
доктор PhD
Мусабекова Гульнар Тажибаевна
доктор педагогических наук, профессор МКТУ им.Х.А.Ясави
gulnar.hanum22@mail.ru
ПОЛИКУЛЬТУРНОЕ ВОСПИТАНИЕ БУДУЩИХ УЧИТЕЛЕЙ
Резюме.  Поликультурное  воспитание  предусматривает  межнациональное  и  межэтническое  взаимодействие, 
формирование  чувства  солидарности,  взаимопонимания;  противостоит  дискриминации,  национализму  и  расизму. 
Оно сфокусировано на освоении культурно-образовательных ценностей, на взаимодействии различных культур в си-
туации плюралистической культурной среды, на адаптации к иным культурным ценностям. 
Ключевые слова: поликультурное воспитание, студент, вуз, цели, принципы поликультурного воспитания.
Түйін.  Көпмәдениеттілікке  тәрбиелеу  -  бұл  ұлтаралық,  этносаралық  өзара  әрекеттестік,  ынтымақтастық, 
өзара  түсіністік  сезімдерін  қалыптастыру,  ұлтшылдыққа,  нәсілшілдікке  қарсы  тұру.  Бұл  мәдениет  және  білім 
құндылықтарын  меңгеру,  плюралистік  мәдени  ортада  әр  түрлі  мәдениеттердің  әрекеттесуі,  басқа  мәдени  құн-
дылықтарға бейімделу.
Кілт сөздер: көпмәдениеттілікке  тәрбиелеу, студент, ЖОО, көпмәдениеттілікке  тәрбиелеудің мақсаттары, 
принциптері. 
Summary. Multicultural education provides for international and interethnic interaction, creates a sense of solidarity and 
mutual  understanding;  opposes  discrimination,  nationalism  and  racism.  It  is  focused  on  the  development  of  cultural  and 
educational values, on the interaction of different cultures in a situation of pluralistic cultural environment, on adaptation to 
different cultural values.
Key words: multicultural education, student, University, goals, the principles of multicultural education.
Поликультурное  воспитание  -  воспитание, 
включающее организацию и содержание педагоги-
ческого процесса, в котором представлены две или 
более  культуры,  отличающиеся  по  языковому,  эт-
ническому, национальному или расовому признаку. 
Актуализация  поликультурного  воспитания 
вызвана процессом интеграции, а также политиче-
скими и экономическими процессами, происходя-
щими в современном мире.
Основными целями поликультурного воспита-
ния являются: 
-  формирование  осознанных  позитивных  цен-
ностных  ориентаций  личности  обучающегося  по 
отношению к собственной казахстанской культуре, 
поликультурной по своей природе; 
-  воспитание  уважения  к  истории  и  культуре 
другого народа; 
-  создание  поликультурной  среды  как  основы 
для взаимодействия личности с элементами других 
культур; 
-  формирование  способности  обучающегося  к 
личностному культурному самоопределению. 
Основополагающими  принципами  поликуль-
турного воспитания будущих учителей являются:
- принцип диалога и взаимодействия культур; 
- контрастивный принцип овладения содержа-
нием поликультурного образования; 
- принцип творческой целесообразности потре-
бления, сохранения и создания новых культурных 
ценностей. 
Условиями  эффективности  поликультурного 
воспитания являются:
личностная направленность:
- добровольность включения студента в ту или 
иную деятельность;
- доверие студенту в выборе средств достиже-
ния поставленной цели, основанное на вере в по-
тенциальные возможности каждого студента;
- оптимистическая стратегия в определении из-
менений в отношениях между студентами, преду-
преждение  негативных  последствий  в  процессе 
педагогического воздействия;
- студенты, осознавая свою принадлежность к 
той  или  иной  группе  людей,  должны  сами  стре-
миться к сосуществованию с иными группами;
- учет интересов студентов, их индивидуальных 
вкусов, предпочтений, побуждение новых интере-
сов.
Поликультурное воспитание будущих учителей 
проходит через воздействие национальной культу-
ры, носителем которой является среда. Этот про-
цесс  состоит  в  воспитании  личности  студента  и 
приспособлении его к жизни в данном обществе, в 
результате чего ребенок постигает культуру, в рам-
ки которой он поставлен, и научается действовать, 
не нарушая общепринятых правил поведения.
Задача современного высшего учебного заведе-
ния – воспитание молодежи на общечеловеческих 
ценностях,  опирающихся  на  национальное  само-
сознание и мировую культуру.
Проблема поликультурного воспитания подрас-
тающего поколения является многоплановой про-
блемой  и  ее  решение  связано  с  широким  кругом 
вопросов. Ибо данный аспект культуры личности 

33
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана                                                           
Science and life of Kazakhstan. №3 (38). 2016
выражает  не  только  ее  моральную  и  социальную 
характеристику,  но  и  правовую,  политическую,  а 
также и мировоззренческие позиции.
Международный  казахско-турецкий  универси-
тет имени Х.А.Ясави - вуз, в котором учатся пред-
ставители  более  16  национальностей  из  20  госу-
дарств. Поликультурное воспитание актуально для 
нашего  многонационального  и  многоэтнического 
вуза.  В  нашем  вузе  имеется  уникальная  среда,  в 
которой пересекаются и взаимодействуют разные 
культуры,  различающиеся  уровнем  развития,  ин-
тенсивностью  внутренних  связей,  экономически-
ми и социальными особенностями, менталитетом 
и языком.
Сейчас  многокультурность  -  основная  цен-
ность  казахстанского  общества.  Педагогическая 
наука нацелена на развитие личности, обладающей 
творческим  критическим  мышлением,  развитым 
чувством  понимания  и  уважения  других  культур, 
социальным глобальным видением, умением жить 
в мире и согласии с людьми разных национально-
стей, рас и вероисповедования.
Современный  мир  сложен,  многообразен,  ди-
намичен, взаимозависим, и владение иностранны-
ми языками только усиливает взаимозависимость 
стран мирового сообщества, основанного на разви-
тии международных отношений.
В  наше  время  решение  тяжелейших  социаль-
но-экономических  проблем  предпо¬лагает  не 
изоляцию  от  внешнего  мира,  а  напротив,  самое 
активное с ним взаимодействие. Причем не толь-
ко в области экономики, политики, торговли, здра-
воохранения, но и в сфере образования, культуры 
и науки.
В новых условиях общества, когда происходит 
резкая  смена  образа  жизни,  отторгаются  нрав-
ственные  и  мировоззренческие  представления,  а 
новые вызывают сомнения, у молодежи возможны 
не¬продуманные,  спонтанные  решения.  Решение 
этих проблем в настоящее время видится в обра-
щении к поликультурному воспитанию в процессе 
международного сотрудничества в образовании на 
мате¬риалах английского языка, позволяющие из-
менить внутренний мир молодежи в соответствии 
с потреб¬ностями и ценностными установками.
В наше время иностранный язык стал одним из 
основных объектов взаимосвязи между народа¬ми. 
Иностранный язык — это ключ к познанию мира. 
На данный момент изучение иностранного языка в 
современном  мире  приобрело  не  только  большое 
социальное значение в международном сотрудни-
честве,  но  и  стало  признаком  современной  циви-
лизации, способом формирования новой личности, 
более приспособленным к быстроменяющимся ус-
ловиям жизни. 
Обучение  иностранным  языкам  в  нашем  вузе 
является  характерным  признаком  современного 
образования и цивилизации. Наши студенты могут 
общаться друг с другом на четырех языках: казах-
ском, русском, английском, турецком. И мероприя-
тия у нас проходят на 3-4 языках.
Мы знаем о триединой языковой политике на-
шего  президента.  Он  сказал,  что  каждый  казах-
станец  должен  владеть  минимум  тремя  языками, 
ведь  «Казахстан  должен  восприниматься  во  всем 
мире  как  высокообразованная  страна,  население 
которой  пользуется  тремя  языками:  казахским  — 
государственным языком, русским — языком меж-
национального общения и английским языком — 
как  язы¬ком  успешной  интеграции  в  глобальную 
экономику»[1].  Следовательно,  Президент  ставит 
перед  нами  очередную  задачу  —  воспитание  по-
ликультурной, полилингвальной личности. Это от-
кроет перед человеком огромные возможности для 
самореализации, поможет ему значительно расши-
рить кругозор и стать максимально полезным сво-
ей стране.
В центре внимания при изучении иностранно-
го языка находится воспитание, так как через язык 
можно  познать  мировую  культуру,  происходит 
ориентация на диалог культур, через язык можно 
вос-питывать  такие  понятия,  как  толерантность, 
межнациональное  согласие,  которые,  в  свою  оче-
редь, приводят к тому, что студент начинает осоз-
навать и лучше понимать свою родную культуру и 
ценить  национально-культурные  ценности  своего 
народа. 
В настоящее время уже практически никто не 
оспаривает  тот  факт,  что  иностранный  язык  на-
ря¬ду с обучением общению, повышением уровня 
общей  и  профессиональной  культуры,  имеет  ещё 
зна¬чительное  воспитательное  значение  в  совре-
менных условиях — это готовность содействовать 
нала¬живанию  международных  связей,  представ-
лять свою страну на международных интеракциях, 
отно¬ситься  с  уважением  к  духовным  ценностям 
других культур. В современных условиях выдвига-
ются новые требования к человеческой личности, 
главным  достоянием  которой  должны  являться 
общече¬ловеческая  культура  и  общечеловеческие 
ценности. Целью формирования этих качеств явля-
ется по¬зитивное взаимодействие с людьми иных 
культур, взглядов, позиций, ориентаций.
Сейчас  перед  обществом  стоят  задачи  подго-
товки  поликультурного,  всесторонне  образован-
ного,  компетентного  специалиста,  способного 
постоянно  совершенствовать  свои  знания.  А  это, 
в  свою  очередь,  требует  пересмотра  конкретно-
го  содержания  образования  и  возможности  инте-
грации  поликультурного  воспитания  в  учебные 
программы. Необходимой предпосылкой для про-
дуктивного обучения является личностное и эмо-
циональное  развитие  будущих  специалистов,  так 
как развитие самоуважения, эмпатии, терпимости 
по отношению к другим людям, активной жизнен-
ной позиции и других качеств толерантной лично-

34
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана                                                           
Science and life of Kazakhstan. №3 (38). 2016
сти необходимы для усвоения адекватных моделей 
поведения  и  эффективного  функционирования  в 
обществе.  Соответственно  основная  цель  обуче-
ния иностранному языку — развитие у студентов 
способности к межкультурному взаимодействию и 
к использованию изучаемого языка как инструмен-
та этого взаимодействия — может быть достигнута 
только при целенаправленном развитии поликуль-
турного воспитания.
Демократизация  международной  жизни,  уси-
ление  взаимозависимости  стран  и  народов,  воз-
рас¬тание  роли  и  значения  культуры  в  жизни 
общества, учащение контактов между людьми вы-
двинули  международное  сотрудничество  в  число 
приоритетных проблем, среди множества которых 
особый  интерес  вызывают  перспективы  интегра-
ционных процессов в образовательной сфере. Дан-
ная  проблематика  находится  в  центре  внимания 
всех, кто имеет отношение в той или иной степени 
к  высшей  школе:  ученых,  преподавателей,  широ-
ких кругов общественности, рядовых граждан.
В последние годы предпринимаются реформы 
для решения проблемы качества обучения, одна из 
них — это введение бакалавриата и магистратуры, 
докторантуры PhD. Следующим практическим ша-
гом  в  реформировании  системы  высшего  образо-
вания Казахстана стало внедрение дистанционного 
образования и кредитной технологии обучения. Их 
цель  -  международное  признание  национальных 
образовательных  программ,  обеспечение  мобиль-
ности студентов и профессорско - преподаватель-
ского состава 
Основными направлениями деятельности вузов 
в  области  международного  сотрудничества  долж-
ны быть сотрудничество с зарубежными учебными 
заведениями  и  научными  организациями,  между-
народными  фондами,  центрами  и  ассоциациями; 
между учеными университетов в рамках совмест-
ных проектов, которые включают в себя научные 
исследования,  обмен  студентами  и  преподавате-
лями,  разработка  совместных  учебных  планов  и 
программ,  организация  участия  студентов,  маги-
странтов, аспирантов и преподавателей в междуна-
родных образовательных программах. 
Национальная  система  высшего  образования 
позволит студенту на каждом уровне высшего об-
разования продолжить обучение в любом универ-
ситете Европы и мира.
Вторыми научными консультантами докторан-
тов PhD МКТУ им.Х.А. Ясави являются ученые из 
зарубежных стран (Турция, Россия, Англия и др.). 
Они стажировку проходят там, где работают зару-
бежные консультанты.
Магистранты в обязательном порядке проходят 
педагогическую практику за рубежом.
Бакалавры  и  магистранты  в  рамках  академи-
ческой  мобильности  6  месяцев  учатся  в  странах 
дальнего зарубежья.
А когда происходит приобщение к достижени-
ям  отечественной  и  мировой  культуры,  изучение 
через  учебные  тексты  истории,  обычаев  и  тради-
ций  казахского  и  других  народов,  овладение  го-
сударственным,  русским  и  одним  иностранным 
языками  приводит  к  перспективному  развитию 
международного  сотрудничества  в  образовании  и 
к углубле-нию тесного сотрудничества в науке.
Профессорско - преподавательский состав, ма-
гистранты, докторанты и студенты нашего вуза вы-
полняют научные проекты совместно с турецкими 
учеными.
В два года один раз в нашем университете про-
водится  симпозиум  турецкого  мира.  Собираются 
тюркоязычные ученые со всего мира, обменивают-
ся мнениями, опытом в решении проблем лингви-
стики, педагогики, психологии и др.
Таким  образом,  поликультурное  воспитание  – 
это  демократический  педагогический  ответ  мно-
гокультурных и полиэтнических обществ, одна из 
приоритетных  педагогических  проблем,  стоящих 
перед  мировой  цивилизацией,  решение  которой 
является существенным условием демократизации 
воспитания и обучения, общественной жизни в це-
лом.
Литература:
1. Казахстан - 2030. - Астана, 2000

35
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана                                                           
Science and life of Kazakhstan. №3 (38). 2016

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   50




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет