Халықаралық Ғылыми-тәжірибелік конференцияның ЕҢбектері


COMMUNICATIVE COMPETENCE THROUGH STUDENTS OF TECHNICAL INSTITUTE



Pdf көрінісі
бет35/52
Дата06.03.2017
өлшемі3,9 Mb.
#8316
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   52

COMMUNICATIVE COMPETENCE THROUGH STUDENTS OF TECHNICAL INSTITUTE 
OF HIGHER EDUCATIONAL ESTABLISHMENTS 
 
Turtayeva R.N. 
M.Auezov South-Kazakhstan State University 
 
Аннотация 
В  этой  статье  рассматривается  актуальность  профессионально-  ориентированного  подхода  к 
обучению иностранного языка в техническом вузе, который предусматривает формирование у студентов 
способности иноязычного общения в конкретных профессиональных, деловых, научных сферах и ситуациях  
профессионального мышления.  
 
Today  there  was  a  necessity  in  a  new  way  to  look  at  training  process  in  general  and  on  training  to  a 
foreign language in particular. Comprehension of that fact that foreign languages skills become a certain key to 
professional  success  of  the  modern  expert,  strengthens  significance  of  linguistic  component  of  higher 
education in technical institute and perfectly clear that habitual vision of language training in technical institute 

202 
 
as making part of an educational paradigm of the higher school absolutely is outdated. As practice of teaching 
of  a  foreign  language  at  technical  institute  shows,  possession  level  of  oral  foreign  language  in  professional 
communication      by  the  future  experts  in  the  field  of  professional  communications  appears  inappropriate,  it 
does  not  provide  readiness  of  students  for  active  interaction  with  the  professional  foreign  environment. 
Graduates can read the literature on a specialty, reproduce the learnt themes, but find it difficult to state freely 
the thoughts in a foreign language, to participate in foreign language professional communications. Results of 
supervision,  interviews,  questioning  testify  that  the  basic  problems  which  students  face  are:  inability  always 
adequately to realize communicatively-functional vocabulary, to choose type of communication corresponding 
to a communicative problem and according to it and to issue the expression. For them uncertainty in a choice 
of  language  means,  in  correctness  of  registration  of  the  expressions  is  characteristic  also,  but  to  a  modern 
society it is important, that the today's graduate of high school was professionally successful and mobile, able 
to build own career, to work in the conditions of a cruel competition in the domestic and world markets, and 
actively to promote safe development of all society. 
Now  the  obligatory  requirement  of  70  %  of  all  vacancies  which  are  available  on  a  domestic  labor 
market is knowledge of a foreign language for realization of foreign professional contacts. And mastery of a 
language at traditional level - «reading with dictionary» - is not so topical. The modern expert should be able 
not only communicate with foreign partners, but also use in the work of international professional and cultural 
experience. On researches of sociologists by the most "required" abilities in the modern world is the ability to 
creative  development  and  self-development,  ability  to  acceptance  of  the  creative  decision  in  the  course  of 
dialogue , and it becomes possible only at achievement of enough high practical language level. The foreign 
language becomes a universal means of professional, industrial life, therefore at training to a foreign language 
in  technical  institute  more  and  more  actual  and  there  is  a  problem  of  development  and  formation  of 
professional competence through students. High level of professional competence of the expert is reached by 
presence of  his professional abilities  gained during  the training  in  high school. Abilities of foreign  language 
are realized successfully as a part of the communicative competence only in the event that they correspond to 
the professional abilities defined by qualifying characteristics of experts of the given profile, which  fixed by 
State  educational  standard  of  the  higher  vocational  education.  Expedient  and  methodically  defensible  is 
professionally  -  communicative  directed  preparation  on  a  foreign  language,  assuming  training  of  students  to 
the professional-orientated foreign language communication. In this connection the special urgency is got by 
professionally - focused approach to foreign language training in technical institute which provides formation 
through  students  of  ability  foreign  communication    in  concrete  professional,  business,  scientific  spheres  and 
situations taking into account features of professional thinking. The professional-oriented training to a foreign 
language admits now a priority direction in formation of updating. [1] 
The professional-oriented training is understood as the training based on the accounting of requirements 
of students in learning of foreign language, dictated by  features of the future profession or a specialty [1]. It 
supposed a mastering combination of the professional-oriented foreign language with development of personal 
qualities  trained,  knowledge  of  culture  of  the  country  of  studied  language  and  acquisition  of  special  skills, 
based on professional and linguistic knowledge. 
Considering  a  foreign  language  as  formation  of  professional-orientations  of  the  future  expert, 
E.V.Roschin notices that at training of the professional-focused language material the two-way communication 
between  the  student‘s  yearning  for      acquire  special  knowledge  and  success  of  mastering    language  is 
established. [2] She considers a foreign language as an effective means of professional and social orientation in 
technical institute. According to the author, for realisation of this potential observance of following conditions 
is necessary: 
The accurate formulation of the purposes of foreign language speech activity; 
Social and professional orientation of this activity; 
Satisfaction of students at the decision of private problems
Formation through students‘ ability creatively to approach to the decision private problems; 
Favorable psychological climate in educational team. 
The  greatest  difficulty  at  training  to  oral  professional  communication  in  foreign  language  in  the 
conditions of absence of the natural professional language environment is represented by training to the speech 
behavior,  adequate  to  typical  situations  of  the  future  professional  communication.  In  this  connection 
educational  process  should  consider  typical  situations,  characteristic  for  professional  communications  which 
would create motivated requirement for foreign language and as much as possible would approach educational 
process to natural professional, communications. 
Therefore one of the main  ways of  the decision  of  the  designated problem and simultaneously one of 
conditions  of  effective  training  to  oral  professional  communication  in  foreign  language  is  the  using  of 
educational-speech situations and the role-playing  games promoting  creation of imitation of the professional 
foreign  environment  at  the  English  lesson  and  forming  through  them  requirement  comprehension  to  use 
corresponding speech samples and tactics of speech behavior. 

203 
 
Training should be constructed on the basis of following principles: 
By  the  stage  (the  given  principle  prepares  students  for  construction  of  the  expression  in  foreign 
language with an withdrawal in communication at first in an educational-speech situation, and then in a role-
playing game), 
Activity and activity of character of training, communicativeness, the situational-thematic organization 
of educational process, 
Professional orientation of training, intersubject coordination, motivation, intercultural interaction
The account of individually-psychological features of students. [4] 
Observing above listed principles, students can show following abilities: 
To choose and use adequate speech samples according to a set situation, 
To  dialogue  on  professional  themes,  working  in  steams  and  groups,  it  is  logical  and  connected  with 
developing the expression, 
To listen and hear the partner in dialogue, to understand its communicative problem and to reach during 
dialogue the communicative purpose. 
Level of possession of students a foreign language within the limits of the professional-focused training 
should be defined on following criteria: 
Possession of language professional knowledge (possession of grammatical structures; lexical units of a 
professional orientation); 
Readiness for speech professional interaction (possession of all kinds of speech activity on the basis of 
the professional-oriented lexicon; ability to realize the requirements for professional dialogue with the help of 
various language means); 
Readiness for creative professional work (motivation, informative and creative activity trained). [3] 
Summing  up  to  the  above-stated  it  is  necessary  to  remind  once  again  that  the  professional-oriented 
training  to  a  foreign  language  in  technical  institute  demands  the  new  approach  to  maintenance  selection.  It 
should be focused on last achievements in this or that sphere of human activity, in due time reflect scientific 
achievements  in  the  spheres  directly  touching  professional  interests  of  students,  to  give  them  possibility  for 
professional growth. Thus, it will be lawful to consider the training meaning for foreign language in technical 
institute as set of that students should acquire in the course of training that quality and foreign language skills 
level corresponded to their inquiries and the purposes, and also to the purposes and problems of the given level 
of training.  
 
Literature 
1.
 
Образцов,  П.И.  Профессионально-ориентированное  обучение  иностранному  языку  на  неязыковых 
факультетах вузов / П.И. Образцов, О.Ю.Иванова. – Орел: ОГУ, 2005. – 114с 
2.
 
Шатурная    Е.А., Автореферат.  Методика  обучения  устному  иноязычному  профессиональному 
дискурсу средствами учебно-речевых ситуаций и ролевых игр 
3.
 
Шишмолина Е.П. Обучение профессионально-ориентированному иноязычному общению студентов 
неязыковых специальностей гуманитарного профиля: автореф.дис…канд.пед.наук СПб 2007 20c 
4.
 
Language teaching in the Twenty-first Century. Problems and Prospects / Edited by J.F. Matter. Amsterdam: 
AILA Review. - 1992. - №9. 69 p. 
 
 
ҼОЖ 37.691:13 
 
1-2 СЫНЫПТАРДА ЕСЕПТЕР ШЫҒАРУДА КӚРНЕКІЛІКТІ ПАЙДАЛАНУ ӘДІСТЕМЕСІ 
 
Медетбекова Н.Н., Урматова Т.К., Абдурахманова М.М., Сеитова М.Т. 
М. Ҽуезов атындағы ОҚМУ, Шымкент, Қазақстан 
 
Резюме 
В  данной  статье  огромное  значение  уделяется  при  решении  математических  задач  в  1-2  классах 
методике исползования наглядных пособий 
 
Summary 
Article deals with summing mathematical tasks and the methods of using visual aids in the 1
st
 and 2
nd
 forms 
 
Бастауыш  мектеп  –  бҧл  оқушы  тҧлғасы  мен  санасының  дамуы  қуатты  жҥретін  ерекше  қҧнды, 
қайталанбайтын  кезеңі,  себебі  келешек  еліміздің  сауатты  да,  салауатты  азаматының  тҥрлі  қасиеттері 
осы бастауыш сыныптан қаланады. 
Бҧдан балалалардың математикалық білімін дамытудың бір жолы - ол есеп шығару. Есеп шығару 
оқушылардың  логикалық  ойлауын,  теорияны  практикамен,  оқытуды  ҿмірмен  байланыстыруға 

204 
 
мҥмкіндік  береді  жҽне  математикалық  ҧғымдар  қалыптасады,  яғни  есеп  шығаруда  кҿрнекілікті 
пайдалануда балалар танымдық жҽне тҽрбиелік тҧрғыдан алғанды маңызды факторлармен танысады. 
Балаларды  есеп  шығаруға  ҥйрету  -  берілген  мҽліметтер  мен  ізделіп  отырған  мҽліметтер 
арасындағы  байланысты  тағайындау  жҽне  соған  сҽйкес  арифметикалық  амалдарды  таңдап  алу,  содан 
кейін оны орындау. 
Есеп  шығарудағы  оқушылар  игеруге  тиісті  біліктегі  негізгі  бҿлім  берілген    мҽліметтер  мен 
ізделіп  отырған  мҽліметтер  арасындағы  байланысты  игеру  болып  табылады.  Оқушылардың  бҧл 
байланыстарды қаншалықты жақсы игергендігі олардың есеп шығара білу білігіне байланысты. Осыны 
ескере  отырып,  бастауыш  кластарда  шешуші  берілген  мҽліметтер  мен  ізделінде  арасындағы 
байланыстарға  негізделетін,  тек  олардың  нақты  мазмҧны  мен  берілген  сан  мҽліметтері  жағынан  ғана 
айырмашылығы  болатын,  бір  топ  есептермен  жҧмыс  жҥргізіледі.  Мҧндай  есептер  тобын  бір  тҥрдегі 
есептер деп атаймыз. 
Есептер  шығарып  жҧмыс  істеу  оқушылардың  ең  ҽуелі  бір  тҥрлі  есептерді,  содан  кейін  екінші 
тҥрлі  есептерді  т.с.с.,  шығаруда  ҥстіртіндік  болмауы  тиіс.  Оның  басты  мақсаты  –  балаларды  ҿмірде 
кездесетін  тҥрлі  жағдайлардың  олардың  біртіндеп  кҥрделену  жағын  ескере  отырып  берілген  жҽне 
ізделіп  отырған  мҽліметтері  арасындағы  қандай  да  бір  байланыстарын  саналы  тҥрде  тағайындауға 
ҥйрету. Осыған жету ҥшін мҧғалім есептер шығаруға ҥйрету методикасында қандайда бір мақсаты бар 
бір кезеңді ескеруі тиіс. [1] 
Бірінші кезеңде мҧғалім есептердің қарастырылып отырған тҥрін шығаруға дайындық жасайды. 
Оқушылар  осы  кезеңде  осындай  есептерді  шығарғанда  амалдарды  таңдап  алатындай  байланыстарды 
игерулері тиіс. 
Екінші  кезеңде  мҧғалім  оқушыларды  есептердің  қарастырылып  отырған  тҥрін  шығарумен 
таныстырады.  Мҧнда  балалар  берілген  мҽліметтер  мен  арасындағы  байланысты  тағайындауға  жҽне 
осының  негізінде  арифметикалық  амалдарды  таңдап  алуға  ҥйренеді,  яғни  олар  есеп  тҥрінде 
ҿрнектелген  нақтылы  жағдайдан  сҽйкес  арифметикалық  амалды  таңдап  алуға  ҥйренеді.  Осындай 
жҧмыстың    нҽтижесінде  оқушылар  қарастырылып  отырған  сияқты  есептерді  шығару  тҽсілімен 
танысады. 
Ҥшінші  кезеңде  мҧғалім  қарастырылып  отырған  тҥрдегі  есептерді  шығара  білу  білігін 
қалыптастырады. Оқушылар бҧл кезеңде нақты мазмҧнына қарамастан, қарастырылып отырған тҥрдегі 
кез  келген  есепті  шығара  білуге  ҥйренулері  тиіс,  яғни  олар  осы  тҥрдегі  есептерді  шығару  тҽсілін 
қорыта білулері керек. 
Осы атап ҿтілген кезеңдердің ҽрқайсысымен жҧмыс істеу ҽдістемесіне толығырақ қарастырамыз. 
Есептер шығаруға дайындық жҧмысы. 
Қандай  да  болмасын  есептердің  тҥрін  шығаруға  дайындық  жҧмысы  (бірінші  кезең) 
арифметикалық  шамаларды  таңдап  алғанда  берілген  шама мен  ізделіп  отырған  шаманың  арасындағы 
қандай  байланысқа  сҥйенуге  болатындығына  байланысты.  Осыған  байланысты  арнайы  жаттығулар 
жҥргізіледі. 
1. Кҿп жағдайда есептерді шығарғанға дейін жиындармен операциялар жҥргізіледі. Мысалы, кҿпшілік 
жай  есептерді  шешумен  таныстырудың  алдында  жиындармен  операциялар  жҥргізу  жаттығуларын 
орындаған дҧрыс, онда жиындардың элементтері нақты заттар (таяқшалар, қағаздан қиылып алынған 
геометриялық  фигуралар,  суреттер,  оқушылардың  ҿздері  т.с.с.  болуы  тиіс).  Мысалы,  қосындыны 
табуға арналған есептерді енгізгенге дейін жиындарды біріктіру жаттығуларын орындау ҧсынылады. 
2.  Кҿптеген  есептерді  шығарғанда  арифметикалық  амалдарды  таңдап  алу  осы  шамаларды  арасында 
болатын  байланыстар  негізінде  орындалады.  Оқушылар  амалдар  таңдап  алғанда  осы  байланыстарды 
пайдалану  жҽне  жақсы  тҥсіну  ҥшін  нақтылы  мҽні  негізінде  есептер  шығару  жолымен  шамалар 
арсындағы байланыстарды ашып кҿрсету керек. Мысалы, мынадай есепті шығару керек: «Ҽрқайсысы 4 
тиыннан 3 открытка сатып алынады. Қанша ақша тҿленді?» Осы есепті шығару ҥшін байланыс туралы 
білім пайдаланылады: егер товардың бағасы мен оның саны белгілі болса, онда кҿбейту амалы арқылы 
оның қҧнын білуге болады. 
3.  Қҧрама  есепті  шығару  бірқатар  жай  есепті  шығаруға  барып  тіреледі,сондықтан  қҧрама  есептерді 
шығаруға дайындық болатын осы сияқты жай есептерді шығару болып табылады.  
Есептің  ҽрбір  тҥрімен  жҧмыс  істегенде  ҿзіндік  арнайы  дайындық  жҧмысы  талап  етіледі,  ол 
жайында есептің ҽртҥрін шығаруға ҥйрету методикасын қарастырғанда толығырақ айтылады. 
Есептер шығарумен таныстыру. 
Алдын-ала  дайындық  есебін  жҥргізген  соң  балаларды  есептің  қарастырылып  отырған  тҥрін 
шығарумен таныстыруға кҿшуге болады.  
Есептер  шығаруға  ҥйретудің  екінші  кезеңіде  есептермен  жҧмыс  істеу  методикасында  мына 
кезеңдердің тҽртібін сақтаған жҿн. 
І кезең – есептің мазмҧнымен таныстыру; 
ІІ кезең – есептің шешуін іздеу; 

205 
 
ІІІ кезең – есепті шешу; 
ІV кезең – есептің шешуін тексеру; 
Бҧл  бҿліп  кҿрсетіліп  отырған  кезеңдер  ҿзара  тығыз  байланысты,  ҽр  кезеңдегі  жҧмыс  негізінен 
мҧғалімнің басшылығымен жҥргізіледі. 
Ҽр кезеңдегі жҧмыс ҽдістемесін  толығырақ қарастырамыз. 
Есептің  мазмҧнымен  таныстыру.  Есептің  мазмҧнымен  таныстыру  дегеніміз  –  оны  оқып 
шығып,  одан  келтірілген  жайттардың  ҿмірде  болатын  ситуацияларын  кҿз    алдына  келтіру.  Есепті, 
ҽдетте,  балалар  оқиды.  Мҧғалім  есепті  тек    балаларда  есептің  тексі  жоқ  жағдайда  немесе  олар  оқи 
алмайтын кезде ғана оқиды. Есепті дҧрыс оқи білудің маңызы зор: сан мҽндерді жҽне амалды таңдап 
алуға қажетті сҿздерді, мысалы, «бар еді», «кетіп қалды», «қалды», «бірдей болды» т.с.с., сҿздерді баса 
айту,  есепке  қойылатын сҧрақты дауыс кҿтере  айту.  Егер  есептің  тексінде  тҥсініксіз  сҿздер  кездессе, 
онда оларды тҥсіндірк керек немесе, есепте айтылатын нҽрселердің, мысалы, бульдозер, шҿп шапқыш 
машина т.с.с., суреттерін кҿрсету керек. Есепті балалар  бір-екі  рет, кейде оданда кҿп оқып шығады, 
бірақ  біртіндеп  оларды  есепті  бір оқығанда  есте  сақтап  қалатындай  етіп  ҥйрету  керек,  ҿйткені  бҧлай 
еткенде олар бірден зейін қоя оқитын болады. 
Есепті оқи  отырып балалар есепте айтылған мҽселелерді ҿмірде қалай болатынын кҿз алдарына 
келістіре білулері тиіс. Осы мақсатпен оқып болған соң есепте айтылғанды кҿз алдарына келтіріп, оны 
қалай кҿз алдарына келтіргендерін айтып берулерін (сҿзбен айтып тҥсіндірулерін) ҧсыну керек. [2] 
Есептің  шешуін  іздестіру.  Есептің  мазмҧнымен  танысқаннан  кейін  оның  шешуін  іздестіруге 
кірісуге  болады:  оқушылар  есепке  кірістірілген  шамаларды,  берілген  сандармен  ізделінді  сандарды 
айқындай  білуі  тиіс,  берілген  мҽліметтер  мен  ізделіп  отырған  шамалардың  арасындағы  байланысты 
тағайындауы  тиіс,  сҿйтіп  осылардың  негізінде  сҽйкес  арифметикалық амалдарды  таңдап  ала білулері 
тиіс. 
Жаңа тҥрдегі есепті енгізгенде оның шешуін табу жҧмысына мҧғалім басшылық жасайды, сонан 
кейін  мҧны  оқушылар  ҿздігінен  орындайды.  Екі  жағдайда  да  балалардың  шамаларды,  берілген  жҽне 
ізделіп  отырған  сандарды  мҥшелерге  бҿлуге  кҿмектесетін,  олардың  арасындағы  байланыстарды 
тағайындайтын арнайы ҽдістер пайдаланылады. Мҧндай ҽдістерге есептерді иллюстрациялау, есептерді 
қайталау, есепті шығару жоспарын талдау жҽне оны қҧру жатады. 
Есепті шығару. Есепті шығару – шығару жоспарын жасағанда таңдап алынған арифметикалық 
амалдарды орындау. Мҧнда ҽр амалды орындағанда нені табатынымызды тҥсіндіріп отыру міндет. 
Есепті  шығару  ауызша  да,  жазбашада  орындалуы  мҥмкін  ауызша  шығарғанда  сҽйкес 
арифметикалық  амалдар  жҽне  оны  тҥсіндіру  ауызша  орындалады.  Шамамен  барлық  есептердің 
жартысын  шығару  бастауыш  кластарда  орындалуы  тиіс.  Мҧнда  балаларды  орындалып  отырған 
амалдарға дҧрыс жҽне қысқаша тҥсінік беруге ҥйрету керек. 
Бастауыш кластарда есептің шешуін жазудың мынадай негізгі формалары пайдаланылған болуы 
мҥмкін: 
1)
 
есеп бойынша ҿрнек қҧру жҽне оның мҽндерін табу; 
2)
 
есеп бойынша теңдеу қҧру жҽне оны шешу; 
3)
 
шешуді жеке амалдар тҥрінде жазу. 
Бірнеше  амалмен  орындалатын  ҿрнекті  немесе,  теңдеуді  амалдарын  ауызша  немесе  жазбаша 
тҥсіндіре  отырып  бірден  қҧрастырып,  бірден  жазуға  болады,  «басқыш»  аталатынды  бҿліп  кҿрсете 
отырып оларды біртіндеп жазуға болады. 
Есептің  шешуін  жазудың  аталып  ҿткен  тҥрлерінің  ҽрқайсысын  мынадай  есепті  мысалыға  ала 
отырып жазамыз: 
«Магазинде  ҽр  пары  9  сом  тҧратын 8  пар  туфли  ҥшін  тҿленген  ақша  6 пар бҽтеңкеге  тҿленген 
ақшамен бірдей. Бір пар бҽтеңке қанша тҧрады?» 
1)
 
Есептің шешуін ҿрнек тҥрінде жазу:  
а) Тҥсініктемесін жаза отырып, ҿрнекті біртіндеп жазу: 
9*8 (сом) – туфли немесе бҽтеңкенің қҧны; 
(9*8) : 6 (сом) – бҽтеңкенің бағасы.  
(9*8): 6=12 (сом). 
Жауабы: 12 сом. 
б) Тҥсініктемесін жазбай, ҿрнекті біртіндей жазу: 
9*8 (сом) (9*8) : 6 (сом) (9*8) : 6=12 (сом). 
Жауабы: бҽтеңкенің бағасы 12 сом. 
в) Жеке амалдарды жҽне тҥсініктемесін жазбай ҿрнектерді жазу: 
(9*8) : 6=12 (сом). 
Жауабы: бҽтеңкенің бағасы 12 сом. 
2)
 
Есептің шешуін теңдеу тҥрінде жазу: 
а) Тҥсініктемесін жаза отырып, біртіндеп теңдеу қҧру: 

206 
 
х (сом) – бҽтеңкенің бағасы; 
9*8 (сом) – туфлидің қҧны; 
х*6 (сом) - бҽтеңкенің қҧны;  
х*6 =9*8      х*6=72      х=72 : 6     х=12 
Жауабы: 12 сом 
б) Тҥсініктемелерін жазбай біртіндеп теңдеулерді жазып кҿрсету. 
х (сом) – бҽтеңкенің бағасы; 
9*8 (сом)    х*6 =9*8     х=72 : 6 
х*6 (сом)    х*6=72        х=12 
Жауабы: бҽтеңкенің бағасы 12 сом. 
в) Жеке амалдарды жҽне тҥсініктемесін жазбай теңдеуді жазу: 
х (сом) – бҽтеңкенің бағасы; 
х*6 =9*8      х*6=72      х=72 : 6     х=12 
Жауабы: бҽтеңкенің бағасы 12 сом. 
Бҧл есепті шығару ҥшін басқа теңдеулер де қҧрылуы мҥмкін. 
3)
 
Есептің шешуін жеке амалдар тҥрінде жазу: 
а) Тҥсініктемесін жаза отырып:  
1) 9*8=72 (сом)- туфлидің қҧны немесе бҽтеңкенің қҧны; 
2) 72:6=12 (сом) - бҽтеңкенің бағасы 
Жауабы: 12 сом 
б) Тҥсініктемесін жазбай: 
1) 9*8=72 (сом) 
2)72:6=12 (сом) 
Жауабы: бҽтеңкенің бағасы 12 сом. 
Амалдардың  тҥсініктемесін  анықталған  тҥрде  ғана  емес,  сҧрақ  тҥрінде  де  тҧжырымдауға  болады. 
Мысалы:  
1) Барлық туфли мен барлық бҽтіңке қанша тҧрған? 
9*8=72 (сом) 
2)Бір пар бҽтеңке қанша тҧрған? 
72:6=12 (сом) 
Анықталмаған  тҥрдегі  тҧжырымдамалар  қысқаша  болады  жҽне  шамалар  атауларының 
терминдерін (баға, қҧн) пайдалануды талап етеді, оларды тҥсінуге кҿмектеседі. [3] 
І класта балаларды есептің шешуін ҿрнек немесе теңдеу тҥрінде жазуға ҥйрету жеткілікті, мҧнда 
шешуді балалар тҥсініктемесін жазбай-ақ орындаулары тиіс, ҿйткені ҽлі олардың жазу қабілетін нашар 
дамыған болады. ІІ класта есеп шешуін жазудың тҥсініктемесі бар жҽне тҥсініктемесі жоқ барлық ҥш 
тҥрін  жазуға  болады.  Балаларды  тҥсініктемені  жазуға  арнайы  ҥйрету  қажет:  ҽуелі  мҧғалімнің 
басшылығымен,  содан  кейін  ҿздігінен  орындайды.  Ҽрбір  есептің  шешуін  тҥсініктемесімен  жазудың 
қажет емес екендігі белгілі. 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   52




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет