8
18. Мәтіндегі ойға сай мақалды анықгаңыз.
А) Хан екі айтса, қадірі кетеді,
Қараша екі айтса, ары кетеді.
B)Ел ерімен, ер елімен мықты.
C)
Хан қарашасыз болмас,
Дау арашасыз болмас.
Д) Ұят - өлімен күшті.
Е) Көргені жақсы көш бастар.
19. Мәтін бойынша халық санасында ақылды әрі әділетті әмірші ретінде
таңбаланған хан
А)
Әз-Жәнібек хан
B) Кенесары хан
C) Әз-Тәуке хан
Д) Абылай хан
Е) Әбілқайыр хан
20. Керей мен Жәнібек хандардын тарихтагы орны
А) Соғыс әдіс-тәсілінің білгірлері
В) Қазақ хандығының негізін қалаушылар
С) Отарлау
сзясатынан құтқарушылар
Д) «Жеті жарғыны» снгізғен хандар
Е) Саяси бітімгерлер
1123 нұсқа
1-
мәтін
Хандық дәрежесіне көтерілген тұңғыш қазақ әйелі
1821 жылы Уәли хан дүниеден өткенде Айғаным 38 жаста болатын. Үміт күткен ұлы
Шыңғыс әкеден бар болғаны 10 жасында қалыпты. Осы
тұста Ресей патшалыгы
Айғанымды «Орта жүздің ханы» деп таниды.
Уәлидің өзге әйелдерінен қаншама ұлдары бола тұра, таққа Айғанымнын отыруы
патша укіметіне өте қолайлы еді. Осыған орай Айғанымды «хандық дәрежесіне
көтерілген тұнғыш қазақ әйелі» деп атаушылар да бар, Бірақ бүл «хандық»
ұзаққа
созылмай, 1822 жылы М.М.Сперанскийдің «Сібір қазақтарын басқару» атты ережесі
шығады да, Орта жүздің, хандығы жойылып, қазақтары: Құсмұрын, Көкшетау, Ақмола,
Баян, Қарқаралы, Аякөз аталған алты дуанға бөлініп кетеді. Ал
Айғаным Квкшетау
дуанына біраз жыл ага сұлтан болып тұрады. Бұл туралы ғалым Әлксй Марғұлан:
«Айғаным - ақылды, көреген, өз заманына сай білімді болған әйел. Ол шығыстын
бірнеше тілін білген, орыс мәдениетіне ден қойып, Сыртқы
істер министрлігінің Азня
департаментімен және Петербордағы Сібір комитетімен хат жазысып, байланысып
отырған», - дейді. Айғаным жергілікті халыктың арасында өте зор беделге ие болған.
Достарыңызбен бөлісу: 
