Iii beynəlxalq türk dünyasi araşdirmalari simpoziumu III. Uluslararasi türk dünyasi araştirmalari sempozyumu ІІІ халықаралық ТҮркі әлемі зерттеулері симпозиумы
жүктеу/скачать 42,43 Mb. Pdf көрінісі
|
EDEBIÝAT Абдуллина, Г. Р. Проблемы морфонологии башкирского языка : Автореф. … дисс. … канд. филол. наук: 10.02.02. Уфа, 2001. – 22 с. Азарх, Ю.С. Русское именное диалектное словообразование в лингвогеографическом аспекте. – М, 2000. Азымов П. Түркмен дили (сɵз ясайҗы гошулмалар). Ашгабат, 1950. Азымов П. Түркмен дилиниң меселелери. Ашгабат, 1969. Андреева Е.А. Аффиксальное глагольное словообразование в чувашском языке: Учебное пособие. – Чебоксары: Чувашгоспедуниверситет им. И.Я. Яковлева, 2002. – 112 с. Бавуу-Сюрюн М. В. Некоторые замечания к тувинским словообразовательным моделям, заимствованным из монгольского языка // Учёные записки Ховдинского ун-та. – Ховдо, 2000. – с. 112-120. Berta Б. Deverbale Wortbildung im Mittelkiptschakisch-Tьrkischen. Wiesbaden, 1996. (Turcologica, 24). Бодуэн де Куртене И.Ф. Избранные труды по общему языкознанию. М., 1963. Т. 1. Borjakow A. Häzirki zaman türkmen dilinde söz ýasalyş. Aşgabat, 1993. Враймуд И.В. Графосемиотическое моделирование языковых явлений: монография / И.В. Враймуд. – М.: Флинта: Наука, 2009. – 96 с. ДаржаУ. Н. Наречие в тувинском языке : : диссертация ... кандидата филологических наук : 10.02.02. Кызыл, 2006 – 281 с. Джалилов Ф. А. Морфонология азербайджанского языка: Автореф. дисс. … канд. филол. наук: 10.02.02. – Баку, 1990. – 38 с. Доржу Н. С.-о. Лингводидактические проблемы преподавания именного словообразования в тувинском языке / Урал – Алтай: через века в будущее: Материалы научной конф. – Горно-Алтайск, 2005. – С. 238-240. 382 III. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu Erdal Marcel. Old Turkic Word Formation. A Functional Approach to the Lexikon. 1-2. (Turcologica, 9). Wiesbaden: Harrassowitz, 1991. Ганиев Ф.Ə. Хǝзерге татар ǝдǝби теле. Сүзьясалышы. Казан, «Мǝгариф» нǝшрияты, 2000. – 271 б. Ганиев Ф.А. Функциональное словообразование в современном татарском литературном языке. Казань, 2009. – 264 с. Ганиев Ф.А. Функциональная грамматика татарского языка. Казань, 2015. – 272 с. Гузев В.Г. Теоретическая грамматика турецкого языка. СПб.: Изд-во С.-Петерб.гос. ун-та, 2015. –320 с. Есипова А.В. Тюркское словообразование как языковая система. Новокузнецк, 2010. Ишбаев К. Г. Проблемы словообразовательной системы башкирского языка : : автореферат дис. ... доктора филологических наук : 10.02.02 / Стерлитамакского пед. ин-та Уфа , 1996. – 37 с. Колесникова А. В. Аффиксальное глаголообразование в алтайском языке (в сопоставлении с древнетюркским языком): Автореф. дисс. ... канд. филол. наук: 10.02.20 / Российская академия наук Сибирское отделение Объединенный институт истории, филологии и философии Институт филологии. – Новосибирск, 2004. – 28 с. Korkmaz Z. Türkiýe Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi). Ankara, 2003. - 1224 s. Ондар Н. М. Классификация парных слов в тувинском языке. // Становление и развитие науки в Туве. Ч. 1. Материалы международной конференции, посвященной 70-летию тувинской письменности. Кызыл, 2000. С. 60-61. Севортян Э. В. Аффиксы именного словообразования в азербайджанском языке. Опыт сравнительного исследования. – М. : Наука, 1966. – 437 с. (АН СССР. Институт языкознания) Таганова М.А. Изучение словообразовательных гнезд в туркменском языке // Языкы и литературы тюркских народов. Тезисы выступлений международной научной конференции, посвященной 180-летию кафедры тюркской филологии Санкт-Петербургского государственного университета. С.-Петербург, 26-28 октября 2015 г., с.117. Тадыкин, В. Н. Глагольное словообразование в алтайском языке / В. Н. Тадыкин // Теоретические вопросы алтайской грамматики : (сборник научных трудов) / Горно-Алтайский гос. ун-т, Ин-т алтаистики им. С. С. Суразакова. – Горно-Алтайск, 2002. – С. 154-172. Тараканова, И.М. Диминутивы с переосмысленной семантикой в хакасском, якутском и турецком языках // Историко-культурное взаимодействие народов: Материалы Международной научно-практической конференции. – Новокузнецк, 2008. – С. 142-144. Чареков С. Л. Функционально-семантическая эволюция суффиксов в алтайских языках : : (На материале эвенкийск. и бурят. яз. ) : автореферат дис. ... доктора филологических наук : 10.02.02;10.02.16. Л., 1989. – 34 с. COODARBEŞİM DESTANI’NDAKİ SES HADİSELERİ Meder SALİEV
bildiride derin bir sözlü geleneğe sahip olan Kırgız Türklerinin önemli destanlarından biri olan Coodarbeşim destanının ses özellikleri üzerinde durulmuştur. Tespit edilen ses özellikleri üzerinde Kırgız konuşma dilini, yani destan dilini edebi dil ile karşılaştırarak, yazı dili ile konuşma dili arasındaki ortak ve farklı yönleri gösterilmeye çalışılmıştır. Ayrıca ses olaylarının görüldüğü bazı kelimelerin tarihi gelişmeleri üzerinde de durulmuştur.
literature. In this article, the topic of discussion is phonetical phenomena and arrangements in the epic of Joodarbeshim, which is one of the important epic tales of Kyrgyz verbal literature. The comparative analysis tries to highlight the differences in phonetics between the literary and spoken languages. In addition to that, some historical notes are also given on historical evolution of several words.
, spoken language, dialect Giriş Coodarbeşim destanı başka destanlar gibi Kırgız halkı arasında masal ve destan şeklinde söylenile gelen destandır. Coodarbeşim destanını ilk olarak destan şeklinde dile getiren Oruzbay Urmambetov’dur. Bunun dışında destanı söylerken nesir katarak söyleyen destancılarımız da Surançiyev Kalça ve Mayrıkov Coldoş’tur. Ama maalesef şu anda Mayrıkov’un varyantı elimizde bulunmamaktadır. Coodarbeşim destanının üç varyantı vardır. Bu varyantlar farklı şahıslar tarafından söylenmelerine rağmen içerikleri aynıdır. Bu üç varyant dışında Çin’de yaşayan Kırgızlar tarafından Urumçü’de Arap harfleriyle yayımlanan Abdıkerim Asan’ın varyantı bulunmaktadır. Şu anda elimizde bulunan kitapta Mayrıkov’un varyantı dışında diğer üç varyant bulunmaktadır. Bu varyantlar ilk olarak 1940-1968 yılları arasında derlenmiştir (Кыргыз адабиятынын тарыхы, 2004:85). Biz de bu çalışmamızda Oruzbay Urmambetov’un varyantı üzerinde çalıştık. Bu varyant diğer varyantlara göre daha hacimli ve destanların tüm özelliklerini karşılayan bir destan olup toplam yirmi dört bölümden oluşmaktadır. Destan Er Töştük destanının devamı olup Töştük’ün yeryüzüne çıkarak ihtiyarladığı zaman Coodarbeşim adlı çocuk sahibi olmasından itibaren başlar. Bu bildiride, zengin bir konuşma diline sahip olan Kırgız halkında, büyük bir önem taşıyan Coodarbeşim destanının ses özelliklerini incelemeye çalıştım. Bu incelemiş olduğumuz ses özelliklerin sonucunda Kırgız konuşma dilini, yani destan dilini edebi dil ile karşılaştırarak, yazı dili ile konuşma dili arasındaki ortak ve farklı yönlerini göstermeye çalıştım. Ayrıca ses olaylarının görüldüğü bazı kelimelerin tarihi gelişmeleri üzerinde de durdum.
Destan metninde kullanılan sesler Kırgız edebi dili ile büyük bir uyum içindedir. Kırgız edebi dilinde kullanılan bütün sesler destan metninde de görülür ve Kırgız edebi dilinde kullanılan sesler dışında herhangi bir sese rastlanmamaktadır. 1. Ünlüler: 1.1.2. Düzlük- Yuvarlaklık Uyumu: Düzlük-yuvarlaklık uyumu, düz ünlülerden sonra düz, yuvarlak ünlülerden sonra da ya dar yuvarlak(u, ü) ya da düz geniş(a, e) ünlülerinin bulunmasıdır(Азыркы Кыргыз Адабий Тили, 2009: 40).
Destan dilinde bazen bu uyuma uygun, bazen de aykırı olan eklerin de geldiği görülür: zoodan(17/56)< (edebi dilde zoodon), tooday(1/138, 2/299, 4/123) < toodoy(2/303, 3/19). 1.2. Uzun Ünlüler:
Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Avrasya Araştırmaları ABD Doktora Öğrencisi, 384 III. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu Destan metninde bir örnekte edebi dilde ön seste kısa ünlü olarak kullanılan şayman(15/15, 24/35) kelimesinin uzun ünlülü şaayman(8/144) biçimine de rastlanır. 1.3. Ünlü Türemesi: Destan dilinde edebi dile uygun ve aykırı ikili kullanımların varlığı dikkat çeker. -i- <-ø- : emine (1/99, 9/111) < emne (9/107, 9/96) K.T. emne(Ибрагимов, 2009:570). -ı-<- ø-: abıdan (3/136, 11/33) < abdan (2/80) K.T. abdan(Ибрагимов, 2009:37) -e-<- ø-: kanet-(20/156) < kant-(11/328) K.T. kant-(Ибрагимов, 2009:237). -ı-<- ø-: ayırı-(8/307) >ayrı-(22/128) Esk.T. adır-(Hüseyin N. O, 1994: 756) > ayır- >K.T. ayrı-(Ибрагимов, 2009:48). -ı-<- ø-: kayır- (8/305) > kayr-(14/12) D.L.T. kadır- (Besim Atalay, 1999: 246)> K.T. kayır- > kayrı- (Ибрагимов, 2009:227). 1.4. Ünlü Düşmesi: Destan dilinde edebi dile uygun ve aykırı ikili kullanımların varlığı dikkati çeker. - ø- ~ o-: şondo (9/63) < oşondo (1/115, 1/132) (Ибрагимов, 2009:385). - ø- <-i: tetir (9/121, 9/157) < tetiri. D.L.T. tetrü(Besim Atalay, 1999:608) >K.T. tetiri(Ибрагимов, 2009:472) > tetir - ø- <-i: tesker (20/65) < teskeri(Ибрагимов, 2009:471). - ø- <-ı-: atayla- (2/102, 7/6) < atayıla- (2/347, 3/95) (Ибрагимов, 2009:75). - ø- <-ı-: aygış-( 17/260, 23/117) < ayıgış-( 14/255, 18/718) (Ибрагимов, 2009:48). 1.5. Ünlü Değişmeleri: 1.5.1. Yuvarlak ünlülerin düzleşmesi: Destan dilinde edebi dile aykırı kullanımların varlığı dikkat çeker. -ü- >-i-: berçidey (18/685) < berçüdöy(edebi dilde) -ö- >-e-: berçidey (18/685) < berçüdöy(edebi dilde) -o- > -a-: zoodan (17/56) < zoodon (edebi dilde) tooday (1/138, 2/299, 4/123) < toodoy (2/303, 3/ 19) 1.5.2. Geniş ünlülerin daralması: Destan dilinde edebi dile aykırı ikili kullanımların varlığı dikkat çeker. -ö- >-ü-: künçülük (2/218, 5/127) < (edebi dilde künçölük). -a- >-ı-: ayçılık (16/163) < (edebi dilde ayçalık). -a- >-ı-: kıltıyıp (8/222) ~ kıltayıp (6/342, 8/218) (Ибрагимов, 2009:315). 1.5.3. Düz ünlülerin yuvarlaklaşması: Destan dilinde edebi dile uygun ve aykırı ikili kullanımların varlığı dikkati çeker. -a- >-u-: turuluu (11/305) < (edebi dilde turaluu) (Ибрагимов, 2009:490). Ayrıca edebi dilde ikili olarak kullanılan yapılara destan metninde de rastlanır. -e- ~ -ö-: tögörök (1/128, 24/210) (Ибрагимов, 2009:483)~ tegerek (11/466, 11/78) (Ибрагимов, 2009:385). -e- ~ -o-: oşont-(16/74) -a- ~ -o-: dobuş (19/35) ~ dabış (8/199). D.L.T tavuş (Besim Atalay, 1999:165) ~ tavış > Çağat. tavuş(Janos Eckmann, 1988: 24) > dabış -ı- ~ -u-: dobuş (19/35) (Ибрагимов, 2009:154) ~ dabış (8/199) (Ибрагимов, 2009:141), D.L.T tavuş ~ tavış > dobuş 1.5.4. Kalın ünlülerin incelmesi: -a- >-e-: erbeygen (17/67) < (edebi dilde arbaygan) (Ибрагимов, 2009:68). 2. Ünsüzler: Ünsüzler, tek başlarına söylenemeyen ve hece kuramayan, şekillenme yerleri birbirlerine göre çok çeşitli olan seslerdir (Азыркы Кыргыз Адабий Тили, 2009,34).
385 Meder Saliev/Coodarbeşim Destanı’ndaki Ses Hadiseleri 2.1. Ünsüz Uyumu: İlerleyici benzeşme ile sedasız ünsüzle biten kelimelerin sonuna sedasız ünsüzlerle başlayan ekler gelir(Азыркы Кыргыз Адабий Тили, 2009,34). Edebi dilde ve destan dilinde bu uyum tamdır; buçkak-ka(9/4, 17/33), comok+to-(13/76), çoyunbaş-ka(23/213), çöp-tü(8/322)
1988: 82)> saga. 2.2.2. k-, -k düşmesi - ø- salalık (7/43) ~ salalı (16/31, 16/73, 23/330). 2.2.3. –l-, -l düşmesi - ø- ~ -l-: oturup (17/114) ~ olturup (11/194). Esk. T. olıt- (Hüseyin N.O, 1994:822) > Esk.T. oltur- (A Von Gabain, 2000:288)>D.L.T. oltur- (Besim Atalay,1999:438)> oltur-~ otur- - ø- ~ -l: bu (10/231, 11/17) ~ bul (1/144, 1/146,). Esk.T. bu (Hüseyin N. O, 1994: 784) > bu~ bul 2.2.4. n-, -n düşmesi - ø- Atalay, 1999: 419) > neçen > eçen - ø- - ø- <-n: atayı (5/260, 6/69) < atayın (11/155, 14/203) (Ибрагимов, 2009:75). 2.2.5. -t- düşmesi - ø- <-t-: Karaçoku (18/111) < Karaçoktu (18/564). Kırgız Türkçesinde yükleme hali eki +N 3 I 4 şeklindedir. 2.2.6. -y- düşmesi - ø- <-y-: kasiet (12/125) < kasiyet (8/317). Ar. hassiyet> K.T. kasiyet - ø- <-y-: eñkee (18/164) < eñkeye (1/21, 1/43, 22/117) (Ибрагимов, 2009:572). - ø- <-y-: neet (20/247) < niyet (edebi dilde). Ar. niyet > Kırg. niyet(Ибрагимов, 2009:366). 2.3. Ünsüz Türemesi 2.3.1. –g- türemesi -g- <- ø-: torgogon (18/661, 3/73) < torogon (10/7, 18/31) (Ибрагимов, 2009:481). -g- <- ø-: örgütüp (7/76) < (edebi dilde örütüp) (Ибрагимов, 2009:394). -g- <- ø-: ege (14/47) < ee (6/17, 6/23). Esk.T. idi > i > e, ege > eye> ee(Kasapoğlu, 2005:46). 2.3.2. –t- türemesi -t- <- ø-: dostuga (19/219) < dosuna (11/90, 11/91) (Ибрагимов, 2009:156), Fr. dust(Devellioğlu, 2010:217)> dos 2.4. Aykırılaşma -s- <-z-: kasabına (2/194) < kazabına (8/148, 2/267). Ar. gazab(Devellioğlu, 2010:326)> azap osu- (12/18) < ozu- (20/197). D.L.T oz-(Besim Atalay, 1999: 448) >oz- s- >z-: soot (23/130,340) (Ибрагимов, 2009:434). >z oot (18/335). -z- <-s-: murazga (14/35) < muraska (18/598) (Ибрагимов, 2009:556), Ar. miras(Devellioğlu, 2010: 758)> muras -l- <-d-: barlık (11/125, 7/178) < bardık (edebi dilde) (Ибрагимов, 2009:91). ayarla- (2/385, 11/163) ~ ayarda-(Ибрагимов, 2009:80). türlüü (3/126, 12/102) ~ türdüü (3/65, 8/226). Esk.T. türlüg(Hüseyin N. O, 1994:872)> türlüü~türdüü kaarlan-(6/170, 4/64, 10/118) ~ kaardan-(24/94, 9/81, 22/193). Ar. kahr(Devellioğlu, 2010:554)> Kırg. kaar-lan=kaardan- -d- <-l-: Aldadan (24/297) < Alladan (2/238, 11/39). Ar. Allah > Alla 386 III. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu -l- <-r-: uluksaat (12/216, 20/338) < uruksaat (edebi dilde). Ar. ruhsat(Devellioğlu, 2010:1049)> Kırg. uruksat p- -r- <-n-: zeerdüü (7/88) ~ zeendüü. Ar. zihn(Devellioğlu, 2010:1383)> zeen -n- <-d-: karınında (8/426) ~ kardında (2/411, 8/409). -r <-y: sargar- (2/417, 7/217) ~ sargay- (24/288). Esk. T. sargar-(A Von Gabain, 2000:292)> D.L.T. sargar- > sargar- ~sargay- b- eyil (9/99, 10/143) ~ peyil (17/111) (Ибрагимов, 2009:400). 2.5. Ses Aktarımı: Kelime içindeki seslerin yer değiştirmesidir kayırbay (8/305, 8/403) < kayrıbay (14/12). D.L.T kadır-(Besim Atalay, 1999:246)> kayır> kayrı- dayra (2/364, 2/87, 2/91) ~ darıya (15/45). Fr. derya(Devellioğlu, 2010:200)> darıya(Ибрагимов, 2009:146). turpak(4/74) ~ topurak(4/74, 20/148). D.L.T. toprak(Besim Atalay, 1999:640)> Çağ. T. tofrak (Janos Eckmann, 1988:24)> topurak(Ибрагимов, 2009:481). 2.6. Hece Düşmesi kimki (23/97) < kimdiki (7/207) (Ибрагимов, 2009:259). Kırgız Türkçesinde –ki aitlik ekinin, ilgi hali eki almış gövdelerde kalıplaşan şekli: +nıkı/ + niki, +dıkı/+ diki, +nuku/+nükü, + duku/+dükü, +tıkı/+tiki, +tuku/+tükü < +N 3 I
ñ ilgi hali eki + kI 4 aitlik eklerinin birleşmesinden türemiştir (Gülensoy, 2004:121). Sonuç Kırgızlar yazılı edebiyat dönemine kadar büyük bir sözlü edebiyat geleneğine sahiptiler. Yazı dili oluşana kadar sözlü edebiyat nesilden nesle sözlü olarak aktarıla gelmiştir. Sonuç olarak, bu çalışmamıza konu olan Coodarbeşim destanında görülen ses hadiselerini incelediğimizde, destan dilinin ses özellikleri edebi dile uygun ya da aykırı olarak ikili biçimde kullanıldığı görülmektedir. Bunun sebebi olarak da destanı söyleyen şahsın ya da yazıya geçiren şahsın ağız özelliklerinden kaynaklandığını söyleyebiliriz. Bunun dışında bazı ses türeme ve ses düşme olayları da destanı söylerken hece uyumunun ihtiyacından dolayı ortaya çıkmış olabileceğini gösterebiliriz. KAYNAKÇA Atalay, Besim,(1999), Divanü Lugat-it-Türk, IV. Cilt, Ankara. Devellioğlu, Ferit, (2010), Osmanlıca- Türkçe Ansiklopedik Lugat, Ankara. Eckmann, Janos,(1988), Çağatayca El Kitabı, İstanbul. Gabain, A Von, (2000), Eski Türkçenin Grameri, Ankara. Gülensoy, Tuncer,( 2004), Kırgız Türkçesi Grameri, Bişkek-Kayseri. Kasapoğlu, Çengel, (2005), Kırgız Türkçesi Grameri, Ankara. Orkun, Hüseyin Namık,(1994), Eski Türk Yazıtları, Ankara. Азыркы Кыргыз Адабий Тили,(2009), Бишкек. Кыргыз Адабияты Тарыхы, (2004), 3-том, Бишкек. Ибрагимов. С.И, ж.б, (2009), Кыргыз Тилинин Орфографиялык Сɵздүгү, Бишкек. Юдахин, К.К, (1985), Кыргызча-орусча сɵздүк, Фрунзе.
AZƏRBAYCAN DİLİ GƏRB QRUPU DİALEKT VƏ ŞİVƏLƏRİNDƏ SABİT SÖZ BİRLƏŞMƏLƏRİNİN LEKSİK MƏNA QRUPLARI Məlihə F. ƏSƏDOVA
Azərbaycan dilinin qərb dialektində sabit söz birləşmələrinin leksik-semantik xüsusiyyətlərinin sistemli təhlilidir. Bu gün müasir dilçilikdə frazeologizmlərin əmələgəlmə yollarının və səbəblərinin öyrənilməsi, bu prosesdə onların leksik-semantik xüsusiyyətlərinin müəyyənləşdirilməsi əsas problemlərdəndir və bu problemin həlli həm praktik, həm də nəzəri əhəmiyyətə malikdir. Digər tərəfdən dialekt frazeologizmləri Azərbaycna dilinin tarixi ilə bağlı bir çox tarixi faktları, dilin fikri ifadəsində üslubi faktorların inkişafı, həmçinin antonimliyin, sinonimliyin, omonimliyin, çoxmənalılğın təkamülünü özündə qoruyub saxlayır. Bu səbəbdən də onların leksik-semantik məna qruplarının öyrənilməsi vacibdir.
qərb qrupu, dialekt və şivələr, sabit söz virləşmələri, leksik məna qrupları. Meaning the Group Dialects of the Azerbaijani Language Lexical Phraseological Units Groups Abstract: One of the factors that determine the relevance of the theme of the dissertation submitted in the western dialect of the language, lexical-semantic features of the systematic analysis of the fixed phrases. The study of the ways and reasons for the formation of modern linguistics frazeologizmlərin Today, the main problem in the process of determining the characteristics of their lexical-semantic and practical solution to this problem, as well as theoretical significance. Frazeologizmləri dialect of Azerbaijani language, on the other hand, many historical facts about the history, language expression of the idea of stylistic factors, as well as antonimliyin, sinonimliyin, omonimliyin, coxmənalılgın evolution of the reserves. For this reason it is important to study their lexical-semantic meaning groups. Keywords: Western Group, dialects and accents, hard word virləsmələri, lexical meaning groups. Müasir dilçiliyin ən çox tədqiq olunan mövzularından biri sabit söz birləşmələridir. Onlar lüğət tərkibini zənginləşdirməklə yanaşı, həm də yüksək məlumat tutumuna malik dik vahidləri kimi də diqqət mərkəzindədirlər. Qərb qrupu dialekt və şivələrindən toplanmış sabit söz bilərşmələri çox zəngin leksik tərkibə malikdirlər. Biz bu birləşmələrin komponentlərinə görə təhlil edən zaman onların formalaşmazında somatizmlərin, sayların, olmaq, etmək, baxmaq və s. kimi feillərin fəal olduğunu gördük və bu komponentlərə görə də tədqiq edilən dialekt və şivələrdə sabit söz birləşmələrinin leksik qruplarını müəyyənlədirməyə çalışdıq. Qərb qrupu türk dillərində frаzеоlоji vаhidləri yаrаdаn əsаs mərkəzi kоmpоnеnt insаnın bədən üzvlərinin аdlаrı, hеyvаn аdlаrı, bitki аdlаrı, müхtəlif təbiət hаdisələrinin аdlаrı, dini-mifоlоji zəminli və аlqış-qаrğış mənаlı аnlаyışlаrdır. Həyаtın еlə bir sаhəsi yохdur ki, оnа аid frаzеоlоji vаhidlər оlmаsın. Bu dil vahidləri insan cəmiyyətinin, fərdlərin dünyaya baxışını ifadə etdikləri kimi, aid olduğu xalqın mentaliteti, tarixi və məişəti haqqında məlumatı da özündə qoruyub saxlayırlar. Sabit söz birləşmələrinin tərkibinə daxil olan komponentlər reallığın hissəciklərini ifadə etdikləri kimi, həm də həmin reallığı təsvir edirlər. Bu birləşmələrdə ən çox məlumat daşıyıcıları denotativ komponentlərdir.
жүктеу/скачать 42,43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|